Elke ochtend
voor we naar ons werk gaan, voor we naar school gaan of waar we ook maar naar
toe willen gaan, kijken de meeste mensen in de spiegel. Ze poetsen hun tanden
en natuurlijk, misschien niet eens bewust, kijken ze in de spiegel. Als we in
de spiegel kijken dan kijken we naar… ons Zelf!
‘Zelf’ komen we
in veel woorden tegen. Mijzelf, zichzelf, hemzelf, haarzelf, hunzelf. Sommige
mensen noemen dit zelf het EGO. Anderen de gewone of gewoonte geest. Dit omdat
we op een bepaalde manier altijd vanuit gewoonte denken. Of sommigen noemen het
de ‘ego-geest’. Niet de echte geest, het is de ego-geest, ons egoïsme.
Het boeddhisme
geeft in diverse Sutra’s aan dat het Zelf vijf Kandha’s, groepen van bestaan (vijf
groepen waaraan gehecht wordt. Complexen van elementen die de individuele
persoonlijkheid samenstellen) zijn. Deze vijf groepen van bestaan zijn:
- Lichaam / vorm / stoffelijkheid
- Gevoelens of sensaties
- Perceptie / voorstelling
- Mentale formaties / wilsactiviteiten
- Bewustzijn of het je bewust worden van fysieke of subtiele voorwerpen
De vijf groepen
van bestaan zijn onze last, ze veroorzaken piekeren omdat we er ons aan
vasthouden. Ze leveren ons aan de andere kant ook de onmisbare voedingsbodem
voor het opbouwen van wijsheid. Om ons lijden en piekeren te stoppen moeten we
onze aandacht en gedachten omkeren en de natuur, de oorzaak van de groepen van
bestaan onderzoeken.
Lichaam is lichaam (huid, skelet, organen, etc.)
Gevoel,
perceptie, wil, bewustzijn is het spirituele deel, onze geest.
“Zelf” is dan
ook een combinatie van Lichaam en Geest.
Wie zijn we?
Wat is het Zelf? Het is onze persoonlijke unieke combinatie van lichaam en
geest. Dat houdt alles in. Je fysieke lichaam, het materiele gedeelte, de
moleculen, de lichaamscellen. Anders dan dat materiele deel kent dat Zelf ook een
spiritueel deel. Dat zijn je gevoel, perceptie, wil en bewustzijn.
Het spirituele
deel van het Zelf is een belangrijk concept. Sommige mensen zien het als de
verbinding met de ziel. Met het voortdurende concept (cirkel van Samsara) van
(weder)geboorte, groei en talenten delen, overlijden en weer opnieuw geboren
worden voor verdere groei.
Begrijp jij je
Zelf? Kun jij je Zelf beheersen?
Als mensen
zeggen dat ze controle over zichzelf, over hun leven hebben… hoe kunnen ze dan nijdig
worden? Hoe zijn ze jaloers geworden? Hoe hebzuchtig? Hoe kunnen ze misdaden
begaan? Hoe kunnen ze andere mensen of dieren fysiek of mentaal kwetsen? Hoe
kunnen ze andere mensen of dieren martelen...
Alles wordt zo
persoonlijk als we ons vastklampen aan ons Zelf. Het Zelf niet kunnen loslaten
veroorzaakt ons piekeren, boosheid, onze ingebeelde tekortkomingen,
jaloersheid, haat, angst, twijfel, egoïstische gevoelens, obstinaatheid, etc..
Deze dingen
martelen ons in ons dagelijks leven. Je geeft er anderen de schuld voor. Je
broers en zussen, je ouders, je vrienden, je collega’s, je werk. De
maatschappij is de schuld en veroorzaker maar niet jij. Je geeft je Zelf nooit
de schuld.
We nemen onze
gedachten, emoties en ervaringen zo persoonlijk dat ons Zelf de voortdurende onderliggende
verbinding met alles is geworden. Onafhankelijk of die dingen waaraan we ons
verbinden materieel of spiritueel van aard zijn. We houden vast aan een sterk verbindend
element in Zelf in alles wat we ook maar denken.
Alles draait om
mij, mijn, ik. In onze dagelijks communicatie zijn de woorden die het meest
worden gebruikt: “Ik”, ‘Mij” en “Mijn”. Dit “Ik”, ‘Mij” en “Mijn” zijn allemaal
egoïstisch. Zal ik winnen? Zal ik verliezen? Is het eerlijk tegenover mij? Is
het goed voor mij? Dit is van mij. Ik heb het recht. Ik heb mijn privacy.
Je probeert
jezelf altijd wat toe te eigenen en te beschermen.
Deze
voortdurende pogingen om ons Zelf te ‘bevredigen’ maken ons erg kwetsbaar. Het
kwetsbare Zelf roept altijd om een muur van bescherming en om het verzamelen
van energie om die bescherming en beveiliging in stand te houden. Het resultaat
is dat we steeds angstiger worden om dingen te verliezen en steeds onzekerder
of dingen voor ons wel goed zullen uitpakken.
We zijn bang.
“Als ik mijn studie af heb zal ik dan wel een baan kunnen vinden?”, “Als ik ga
trouwen, zal ik dan ook bij diegenen gaan horen die gaan scheiden?”, “Nu ik
getrouwd ben, zal ik dan uiteindelijk ook ongelukkig worden?”. Al deze angsten,
al deze kwetsbaarheid, is lijden. Ze martelen ons. Waarom? De Boeddha heeft de
oplossingen meer dan 2500 jaar geleden al aan ons ontvouwd.
Hij leerde ons
om naar ons Zelf te kijken. Naar de situatie waarin we ons bevinden. Jezelf
leren kennen noemen we Zelf-reflectie.
Het vergt moed en wijsheid om het mysterie van het Zelf te leren kennen en er
achter te kijken om te ontdekken wie we eigenlijk zijn. Om de Ego te
verminderen en ruimte te maken om na te denken over de daadwerkelijke waarheid
van onszelf. Deze zelfreflectie noemen we meditatie. Deze zelfreflectie stelt
ons in staat om een houding aan te nemen om de verbinding met ons Ego los te
laten en er zonder oordelen en zonder misleiding naar te kijken.
Dus
we moeten op zoek naar het Zelf. Verder kijken dan het Zelf. Maar de ironie in
dit proces is dat wanneer je op zoek gaat naar het Zelf, je het nergens kunt
vinden! Je kan niet zeggen of laten zien waar je Zelf is, zoals je de plaats
waar je ziel is niet kunt laten zien. Maar zoals iedereen weet als een persoon
overleden is blijft er een zielloos lichaam (vorm) achter. De ziel is verdwenen
...
Kun je je Zelf vinden? Is het een kleur? Is het een vorm?
Is het een driehoek? Is het een rechthoek? Waar is je Zelf? Als je op zoek gaat
naar je Zelf ... waar is het? Als je op speurtocht gaat zal je reactie zijn...
"Ik kan het niet vinden!"
Het is een ironie, het is net een spook. Het is als een
geest die je huis domineert. Je kunt de geest niet te vinden. Maar je huis is opgeruimd
en netjes ... Dus het moet mogelijk zijn om hem/haar te vinden. Maar je kunt die
geest niet vinden. Die geest is op jacht naar jou. Die geest van egoïsme. Dat
spook van je vervuilde Zelf. Hij/zij is op jacht naar jou en je bent je er niet
eens van bewust.
Als we mediteren, mediteren we soms ook op levens vragen.
Vragen als "Wie is aan het mediteren? “Wie is aan het chanten?",
"Wie ben ik, voordat ik geboren werd?", "Wat is echt in mij in alle
veranderingen waar ik deel van uit maak?", "Is er iets constant, dat
niet wijzigt wanneer de omstandigheden waarin ik ben veranderen? Je gewicht,
huidskleur, lengte, land van herkomst, baan? Wat is het onveranderlijke daarvan
in je Zelf? "
We gebruiken dit soort vragen als technieken, om naar ons
Zelf op zoek te gaan. Om te proberen om het Zelf te gaan begrijpen.
Maar het Zelf is niet echt. Het is slechts een
emotionele gehechtheid. Het is hebzucht, ongerustheid, angst, depressie,
onwetendheid. Ze zijn niet feitelijk, ze zijn zwak. Ze zijn allemaal ontstaan vanuit
onze interactie met de buitenwereld. Als we mediteren kunnen we dit schijnbaar deugdelijke
Zelf doorzien. Maar met wat blijven we achter na de meditatie? We houden er een
open en intelligent bewustzijn aan over.
Als we ons Zelf onderzoeken; "Wie ben ik?" Wat er
over blijft is dit bewustzijn. Met andere woorden we weten dat er een Zelf is,
maar dat Zelf kan niet worden gevonden. Dat Zelf is verantwoordelijk voor alles
wat je tot nu toe gedaan hebt.
Als je het 'probleem' van je Zelf vinden wilt op lossen
kijk er dan slechts naar. Kijk dieper naar de wortel van het probleem.
Wil je weten waarom mensen moorden, waarom mensen stelen,
waarom mensen seksueel wangedrag begaan, waarom mensen roken, waarom mensen
drinken of drugs nemen?
Kijk dan niet naar de oppervlakkige acties die ze doen. Ga
op zoek naar de reden waarom ze dat doen. Kijk naar de oorzaak, de bron.
Je gaat dieper, Je zoekt dieper. Hoe kan ik dat
veranderen? Hoe kan ik afstand nemen van hier langer aan vast te klampen? Ik
wil niet langer in mijn leven mijn tijd en energie verspillen om nog langer kwetsbaar,
ongerust, bang te zijn. Om hier aan te lijden en mezelf te martelen.
Denk na over je Zelf en bevrijd je Zelf. De
basisvoorwaarde voor geluk.
(credits: Buddhist University Wat Suan Dok, The
International Buddhist Temple, The Manual of Peace)
Frans Captijn
www.captijninsight.com
www.captijninsight.com
Geen opmerkingen:
Een reactie posten