vrijdag 29 november 2013

De stroom van verandering manipuleer je niet



Zonder er erg in te hebben maken we het onszelf vaak onnodig moeilijk. We piekeren wat af, gaan gebukt onder onze zorgen en problemen. We kwellen ons zelf in mijn beleving te vaak.

Leven is je gewaar zijn van de stroom van veranderingen, zo las ik. Die stroom is een samenhang van zaken. Het is één geheel. Het boeddhisme leert dat je jezelf heel snel in (je eigen) problemen kan brengen als je die hele stroom in stukjes knipt. Als je die stukjes allemaal individueel bekijkt en er mee aan de slag gaat. Je bent het zicht over het geheel dan kwijt. Met dat ene in het geheel en het geheel in het ene zien, doorbreek je de barrière die de perceptie van de totale realiteit beperkt. Het boeddhisme noemt dat:  ‘De hechting aan een onwaar en onvolledig beeld van dat wat werkelijk is.’.

Aardig en best moeilijk verhaal dacht ik toen ik dat las. Ik had er even tijd voor nodig om die woorden dieper in me te laten landen. Ook ik piekerde (en eerlijk is eerlijk, hoewel al stukken minder, pieker nog steeds) wat af.

Als ik terug kijk op mijn leven tot nu toe dan bestaat dat uit hoogtepunten en uit dieptepunten. Bij wie is dat niet zo? Ze kunnen niet zonder elkaar bestaan. Het vreemde is dat ik me over die hoogtepunten (waarvan ik er overigens gelukkig heel veel ken) nooit echt druk maakte. Ik genoot er van. Over de dieptepunten daarentegen lag ik soms nachten wakker.



Ze brachten me aardig uit balans of, achteraf gezien, brachten ze me weer in balans. Diverse gevechten ging ik met mezelf en mijn omgeving aan. Ik leed er onder en ging er gebukt onder. Ze maakten me zelfs soms ziek. Ik probeerde die dieptepunten eigenlijk te manipuleren. Ik probeerde vast te houden aan mijn zekerheden die ik dacht te hebben. Putte mezelf in een soort strijd innerlijke en uiterlijk strijd uit en kwam er eigenlijk, nu ik er op terug kijk, achter dat alles te maken heeft met veerkracht, acceptatie en mee gaan met de stroom van verandering die leven heet.

Als we er met z’n allen de laatste jaren nog steeds niet achter zijn gekomen dat zekerheden, met uitzondering van de zekerheid dat je lichaam er op enig moment en door wat voor reden dan ook een keer mee stopt, niet bestaan dan weet ik het niet meer.

Als ik mijn leven tot nu toe beschouw, mijn levensschouw aan ga, terug kijk, dan heb ik me zo vaak zo enorm druk gemaakt over zaken in mijn werk, over zaken in mijn privé en relaties en toch… ze hebben me gewoon allemaal gebracht tot waar ik inmiddels nu ben.

In heel veel negatieve dingen kun je blijven hangen. Ze maken jezelf en je omgeving ziek. Vaak blijken die op het eerste gezicht negatieve zaken achteraf de prikkel tot fantastisch mooie en nieuwe ontdekkingen en kansen. Ze openen je de ogen voor dat waar leven écht om draait bij jou en wat je hier eigenlijk gewoon te doen staat.

Als je je hecht aan een onvolledig beeld van dat wat er werkelijk in totaliteit is, geloof je in onveranderlijke eenheden die uitsluitend op zichzelf bestaan. Als je dat anders kunt zien, en beter nog ervaren, neem je steeds meer afstand van hoe je nog met angst, pijn, twijfel, vrees en kwelling om gaat.

We leven niet op onszelf maar maken deel uit van een veel groter, veranderend, geheel. En ja, wij hebben de rijkdom om in veel gevallen keuzes te kunnen maken. En als je één deur sluit, opent zich een ander en ontstaat je levensweg verder onder je voeten. Dat is in mijn beleving iets anders dan manipuleren. Als je je open stelt om met al je talenten en kwaliteiten dat bij te dragen én dat te leren waarvoor je hier bent… dan kun je meer vertrouwen en hoef je minder te piekeren.

De laatste anderhalf jaar al slaap ik eigenlijk altijd perfect.

Frans Captijn




vrijdag 22 november 2013

Medelijden maakt meer kapot dan je lief is.



Zijn het de donkere dagen voor kerst? De nachten die langer worden? Minder zonlicht of energie? Een andere (media) aandacht?

Er gebeuren weer heel veel op zijn zachtst gezegd ‘nare’ dingen in de wereld. De natuur verandert, bouwt af en maakt zich op voor de volgende toekomst. De cirkel van het leven noemen ze dat hier in Thailand. Wij kennen het van de natuur als het ritme van de seizoenen. Soms gaat dat met aardig wat geweld gepaard. Je hoeft de kranten maar open te slaan of, tussen de reclames door, de tv beelden te kijken. En ook bij mensen is er vaak heel veel andere of nieuwe beroering in hun leven. Zeker als Nederlanders komen dan vaak gevoelens van medelijden op.

Tijdens onze wekelijkse lessen Filosofie die ik een aantal jaren in Middelburg volgde en zeker ook hier in de boeddhistische omgeving kom ik er achter dat medelijden helemaal niets oplevert. Je bereikt met medelijden eerder het tegenovergestelde van wat je eigenlijk zou willen doen. Je doet immers niets positiefs. Ik vind het inmiddels zoiets als meehuilen met de wolven in het bos. De personen of de situatie waarover het medelijden gaat hebben er helemaal niet om gevraagd om medelijden te hebben. Jijzelf vraagt er ook niet om en brengt je in een positie waarin je er niet meer optimaal voor de ander kunt zijn. Een opstelling van medelijden ‘besmet’ jezelf en de omgeving om je heen.
Waarom zou je er voor kiezen om met iemand mee te gaan lijden. Niemand is er mee gediend en toch houden we vol om dat medelijden te uiten.

Nu ik hier al een tijdje ben denk ik ook dat het met cultuur te maken heeft. Ik schreef ooit een scriptie voor mijn masteropleiding over ‘cultuurinvloed op risicobeleving’. Ik zou er denk ik zo nog een kunnen schrijven over cultuurinvloed op het fenomeen medelijden.

Het woord is ook typisch Nederlands. Mede lijden. Een min of meer bewuste keuze om niet alleen het lijden van een ander op de schouders te willen pakken maar ook zelf met dat lijden mee te gaan doen.

In het boeddhisme is de benadering anders. Lijden gaat over het algemeen over een deel van een veel groter geheel waar je deel van uit maakt. Als je je uitsluitend focust op die innerlijke of uiterlijke ‘pijn’ dan valt alles dat er nog wel degelijk te waarderen is bijna helemaal weg. Ze kennen het woord eigenlijk ook niet en gaan er anders mee om. Hier draait het om compassie. Een vorm van empathie, betrokkenheid, mededogen, erbarmen. Er wel degelijk helemaal en bewust voor de situatie of persoon zijn, mee voelen en meeleven maar zonder dat je er naar jezelf, de situatie of die ander toe onder lijdt. Je zwakt jezelf niet af maar bent er meer en geeft daardoor meer.

Een fantastisch mooi voorbeeld daarvan levert de lotusbloem. Deze bloem wordt vaak, gekoppeld aan de Boeddha, in tempels geofferd. De bloem komt vanuit het zaad in modder op. Rijst tot grote hoogte boven het wateroppervlak en spreidt dan open. De bladen van de plant drijven op het water. Druppels water hechten niet aan de bladen maar liggen er als parels op. Een voorbeeld van er helemaal zijn, overzicht houden en boven de materie staan (hoe moeilijk de balans daarin ook), en toch ook vrij en in de eigen kracht blijven. Betrokken zijn en er zelf niet aan onderdoor gaan. Heel blijven.

Met medelijden maak je in mijn beleving meer kapot dan je lief is. Met compassie bereik je voor de ander en voor jezelf zoveel meer.


Frans Captijn

vrijdag 15 november 2013

Ont-dekken in de buitenwereld of eerst in de binnenwereld.



Vanmorgen kwam het alweer over ontdekken. De plek waar we vertoeven nodigt er enorm voor uit. In de voorbereidingen van een aantal programma’s waar ik mee bezig ben is het een rode draad en veel mensen blijken een drang en hang naar ontdekken te hebben.

Ontdekken is avontuur, op reis gaan, tijd nemen en vaak je vertrouwde comfortzone verlaten. Voor sommige mensen letterlijk de rugzak meenemen en die speurtocht  gaan beleven. Andere steden bezoeken, kijken wat er te doen is. Maar ontdekken hoef je niet alleen in de buitenwereld. Echt ontdekken begint bij jezelf. Kijken wat voor geweldig mooie dingen jij eigenlijk in de wereld kunt brengen. Ben je je daar eigenlijk wel van bewust. Bewust van wat jouw waarde is?

Om eerlijk te zijn heeft het dicht (moeten) doen van een aantal deuren voor mij zo enorm veel deuren geopend. In-zichten opgeleverd. Ik heb veel over mezelf ontdekt en ontdek nog steeds meer.

Het mooie van ont-dekken is dat je eigenlijk de deksel er van af haalt. Het is er dus allemaal al lang al. Alleen kun je die dingen niet zien omdat ze, om een aantal metaforen te gebruiken, bedekt lijken te zijn onder een laag stof, in een of andere doos verstop zitten of gewoon achter een deurtje staan waar je nog nooit gekeken hebt. Tel daar bij op dat je nu eenmaal altijd doet zoals je dat altijd deed en niet de tijd neemt om eens even echt te ontdekken en alles blijft gewoon be-dekt. Enorm jammer, kan ik nu zeggen. Je vindt vaak werkelijk schatten die je al lang bezit. Ik ben dan ook blij en dankbaar dat ik hier bij mezelf en ook door mijn aanwezigheid en de omgang met anderen hier zo enorm veel mag ontdekken en zien ontdekken.

De afgelopen dagen ben ik met een leuk koppel in de weer die allebei uit een andere cultuur komen. Het is in een woord fantastisch om bij hen de inspiratie en energie te zien bij de ontdekkingen die ze in en over elkaar maken. Een ware verrijking.

Als je in de buitenwereld, die andere comfortzone, op ont-dekking gaat naar je binnenwereld, aandacht besteed en op speurtocht gaat, dan zijn die schatten niet alleen sneller zichtbaar maar openen zich ook nog eens mooier. Het geeft je de mogelijkheid om op een creatieve en fijne manier dat van jezelf in de wereld te zetten wat je werkelijk te bieden hebt.

Ook dit koppel komt er achter dat het er allemaal al lang was. Je moet er alleen even de tijd voor nemen om het te kunnen en ook willen zien en dan bieden die vondsten enorme schatten aan ervaringen, invalshoeken, creativiteit en vooral ook flow. Een levensavontuur waardoor je weer maanden met frisse moed vooruit kunt.

Frans

vrijdag 8 november 2013

Effectief roddelen. De magie van een kampvuur.


Sinds een aantal weken hebben we hier een plek waar we een kampvuur kunnen opstoken. Om die plek een aantal houten bankjes. Super gezellig.
 
Al eerder, op een andere locatie, hebben we in onze Villa-Asia programma’s goeie herinneringen aan zoals wij het maar noemen ‘Kampvuurgesprekken’. Haast automatisch komen mensen bij een kampvuur los, gaan ze open. Ze delen frustraties of teleurstellingen maar ook hoogtepunten, emoties en zogenaamde ‘Hittepunten’ met elkaar. Als een heel natuurlijk, oer, proces wordt ook niemand op zijn of haar woorden of emoties afgerekend. Vuur heeft ook iets ‘oers’ weet ik als voormalig brandweerman.

De magische werking van een kampvuur zorgt er voor, zo lijkt het wel, dat je jezelf laat zien wie je werkelijk bent en wat de wereld voor je betekent. Achter gemopper of frustratie komen dan ineens betrokkenheid, verlangens en wensen om zaken te veranderen boven drijven. Dingen die je normaal, helaas, meestal voor je houdt en zeker niet rechtstreeks naar diegenen waar ze feitelijk betrekking op hebben uit. Achter elke irritatie gaat een verlangen schuil naar een (nieuwe) gewenste situatie.

Bij een kampvuurgesprek in een groep versmelten tegenstellingen en ontstaat vaak wederzijds gespekt. Er wordt gezocht naar alternatieve en creatieve mogelijkheden, andere invalshoeken en oplossingen. We zijn immers allemaal maar mensen.

En het allermooiste vind ik nog dat tijdens het ‘uitdoven’ van het vuur de verhalen en creatieve oplossingen en inzichten nog heel erg lang blijven ‘nabranden’. Als je warmte en ruimte krijgt om te vertelen wat je op de hart hebt, is het makkelijker hart voor jouw zaak te hebben.

We gaan er lekker mee door. Kampvuurgesprekken. Waarde(n)volle gesprekken. Ze voelen als een soort effectief roddelen en dat blijft, oer, aantrekkingskracht houden. 

Frans Captijn.
 

vrijdag 1 november 2013

Als je kunt kijken ben je bevoorrecht om te kunnen zien.

Gekke titel misschien. Hij kwam in me op toen ik gisterenmorgen met onze hond in het bos liep. 

Regelmatig hoor ik mensen zeggen; "Ja, jij hebt makkelijk praten. Jij hebt er nu de tijd voor." Jij bent in een bevoorrechte positie. En toch... dat is niet waar. Ik kom er hier achter dat het anders kan en daar heb je de plek waar we wonen eigenlijk helemaal niet voor nodig. Een andere comfort zone helpt wél mee. Het is je opstelling, je houding en het zijn je eigen keuzes.

Iedereen die kan kijken is in mijn ogen dan ook bevoorrecht om te kunnen kijken. Je hoeft het maar te doen. Het is je open stellen, niet gelijk oordelen, je gevoel toelaten. Een houding van; 'Goh... interessant' en van 'Wat valt er hier te ontdekken?'. 

En als je het over ontdekken hebt, dan heb je eigenlijk de basis helemaal te pakken. Ont-dekken. Dat is dat wat (nog) bedekt is, het is er namelijk al lang, zichtbaar maken. Het is er altijd al voor je geweest alleen je zag het nog niet. Door te kijken vanuit een enthousiasme om te kunnen en mogen ont-dekken zie je wat er daadwerkelijk méér voor je is. 

Zo duikt de zogenaamde 'Gulden snede' vaak op allerlei onverwachte plaatsen op. In kunst, architectuur, schoonheid en de natuur bijvoorbeeld. Het magische is dat wij als mensen ons heel snel aangetrokken voelen tot dingen waarin we, door te te kijken, die gulden snede (een speciale wiskundige verhouding van lengte van lijnstukken) zien.  En dat heeft weer te maken met de (af)stand van onze ogen en de (zelfde) verhouding in het vlak van waaruit wij kijken.
Je herkent het bijvoorbeeld in het patroon van de zaden in een zonnebloem, in de structuur van een bloemkool en in de vorm van een slakkenhuis. 

Het boeddhisme helpt ons hier door te stellen; 'Als je kijkt, kijk dan ook' De aansporing om te gaan zien.  Let niet alleen op kleur verschillen, diepte, schaduw, beweging in het beeld en bijvoorbeeld patronen (zoals die Gulden Snede) maar ook op het gevoel dat bij je op komt.

Met de dag zie ik meer omdat ook ik, net als jij tot die bevoorrechte groep hoor die kan zien. Er valt me steeds meer op dat er al lang was...

Frans Captijn