Het lijkt inmiddels voor de meeste mensen wel een soort van trieste 1 april grap die gigantische prijsstijgingen wereldwijd maar helaas is dat het dus zeker weten niet. De 'Cost of living ciris' of kostencrisis. Heel veel mensen raken meer en meer in de problemen en (nog) dieper in de schulden. Ligt dat echt aan alles dat ons als redenen wordt voorgehouden?
Word wakker...! Economie? Inflatie? Kostencrisis???
‘Slimmeriken’! De lachende eerste(n).
Toen
ik na het afronden van de HAVO overstapte naar het VWO moest ik er als
aanvulling van mijn vakkenpakket een vak bijnemen. Ik koos voor economie. Interessant,
logisch, vaak te berekenen en te begrijpen. Ik herinner me nog de studieboeken
van Arnold Heertje voor de grondbeginselen. Na mijn VWO kon ik ze tweedehands
ook weer goed verkopen. Een heel klein beetje zakendoen. Een goed economisch
principe immers.
Wat
er nu in de wereld gebeurt met prijzen die skyrocket hoog de lucht in gaan zou
economisch gezien nog steeds heel goed uit te leggen en te begrijpen zijn. Of
toch niet?
Nee,
er wordt gewoonweg op een gemakkelijke manier misbruik gemaakt van, al dan niet
gecreëerde, situaties. Er zit iets heel anders achter al die stijgingen en wij
mogen in de prachtige verhalen trappen.
Te
gemakkelijk worden zaken die in de wereld spelen als een soort van marketing
aangegrepen om te verklaren dat prijzen stijgen. Ik herinner me nog van toen ik
nog heel jong was een zakje patat in een week tijd haast in prijs verdubbelde.
De aardappeloogst in Zeeland was door de vele regen immers mislukt. Er was schaarste en dus gingen de prijzen omhoog (een principe dat ik destijds uit de boeken van Heertje heel begrijpelijk leerde). Ik dacht
wat klein want er zijn immers veel en veel meer aardappelen dan uitsluitend in
Zeeland en of er echt schaarste was? Ik heb nooit een aardappel minder hoeven eten. Maar goed, die prijs ging omhoog om, toen de oogsten de jaren erop
stukken beter waren, helemaal nooit meer naar beneden te gaan.
Eén
Europa. In elk land een andere benzineprijs met Nederland als duurste aan top. Belastingen…
Hier
in Thailand is de prijs ook met zo’n dikke veertig procent gestegen. Toch ligt
die prijs voor (dezelfde) Euro 95 hier op dit moment net iets boven de euro per
liter.
De
overheden in de wereld waren zo gul tijdens de pandemie en ja het geld moet ergens van terug
komen. Het ‘sigaar uit eigen doos principe’ zoals vooraf al te bedenken was.
En daarnaast spelen de oliemaatschappijen slim op situaties in de wereld in. Waarom zou je niet gelijk je prijs maar verhogen? De uitgelezen momenten om dat eenvoudig te doen.
Het
speelt al jaren. Als kind werd ik gestimuleerd om te sparen. Met mijn ouders twee
keer per jaar naar de postbank om rente te laten bijschrijven. Het stimuleerde en was altijd
weer een op stekertje. Heel stapsgewijze en in mijn ogen wat gluiperig kun je
inmiddels naar rente op spaargeld fluiten. Mocht je nog meer dan genoeg op een
spaarrekening hebben dan moet je er zelfs voor betalen.
Een
paar keer per jaar krijg ik van mijn bank een bericht dat er online een bericht
voor me klaar staat. Die berichten gaan altijd over verhogingen van tarieven,
nieuwe opslagen, kortom weer meer betalen.
Onlangs
kreeg ik een kostenoverzicht toegestuurd van mijn ‘voordelige’ Oranjerekening met onlangs verdubbelde buitenlandtoeslag.
Daar zag ik wat er voor mijn creditcard die ik per jaar misschien een keer of
twee-drie gebruik aan opslagen en transactiekosten wordt ingehouden. Allemaal
van die dingen die er stilletjes insluipen en waar je niet of nauwelijks op let. Afgelopen zondag heb ik dan ook
maar afstand van die ‘gemakkelijke’ betaalkaart genomen. Weer een paar dozen
bier verdiend.
En
over bier gesproken. Een Australische kennis die hier vlakbij woont was boos om de
verhoging van de prijs van het bier dat hij altijd drinkt. De grondstofprijs van graan was dan wel gestegen door de oorlog volgens hem (?) maar dit vond hij toch belachelijk.
Hij drinkt nooit het merk LEO bier dat langer dan drie maanden geleden
is gebotteld. Hij vertelde dat de stapel met bierdozen met exact dezelfde productiedatum van die hij een week geleden aantrof nog steeds in de horecagroothandel stonden. Alleen de prijs was in een week tijd pittig gestegen. Had dus helemaal niets te maken met een hogere grondstof prijs. Oud inkoop voor de nieuwe prijs, met extra vette winst, verkopen. Dat is nog eens lekker zakken
vullen.
En
wat die prijs van de grondstoffen betreft, ik zet er grote vraagtekens bij. De
olie enorm duurder omdat de grondstofprijs gestegen is? Het zat al miljoenen
jaren in de grond en de mensen die het er uit pompen verdienen geen cent meer.
Hetzelfde geld voor de rijstboeren hier die geen cent meer krijgen voor een
kilo rijst terwijl de prijzen in de winkel in een maand tijd met zo’n twintig
procent gestegen zijn. De tussenhandel verdient stevig meer en… die ‘slimmeriken’.
En ja, ik ken het principe uit de economie dat prijzen stijgen wanneer grondstoffen
schaarser worden. Maar is er echt schaarste?
Te
gemakkelijk werd en wordt de pandemie en nu weer één van de diverse oorlogen die
er in de wereld zijn maar die enorm veel media-aandacht krijgt, aangegrepen als
‘excuus’ dat prijzen ‘helaas’ wel moeten stijgen. Gasprijzen die de pan
uitzwingen door Rusland? Ja, vast dat dat de oorzaak is. Moeten we ons misschien
eens door een dokter laten nakijken?
De
échte reden van al die torenhoge prijsstijgingen komt ergens anders vandaan.
De
elite, de lachende eerste(n). Ze noemen het slim zaken doen. Zakken vullen over
de ruggen van velen is het wat mij betreft. En of dit dan ‘eerlijk’ zakendoen
en eerlijke handel is? Het neigt voor mij meer naar, of misschien is het wel,
criminaliteit.
En…
het spelletje werkt aanstekelijk. Steeds meer bedrijven en winkels gooien
ineens hun prijzen met scheppen naar boven. De tijd lijkt meer dan rijp te zijn
en in ieder geval kun je er zeker een graantje van meepikken nietwaar?
Als
schapen pikt de meute het wel weer. Er wordt wat geklaagd en we gaan weer in en
met de stroom mee. Het is toch inflatie of niet soms? Smeken voor een paar procent
loonsverhoging bij de volgende CAO rondes of afwachten voor een kleine
verhoging van pensioen om weer te kunnen compenseren. Zijn de schapen weer heel
even stil. En zo gaat de spiraal weer verder.
En
dit spelletje met mensen en de reset van deze wereld gaan gewoon door. Het
spelletje lukt al tijden en het lukt en werkt tot nu toe al altijd. De elite,
die al zwemt in het geld, begrijpt niet dat ook zij uiteindelijk niets bezitten
laat staan kunnen meenemen. Yep, je leeft een zó geweldig fijn en happy leven. Een
soort van Dagobert Duck gevoel wellicht. Of is dat échte geluk toch net effe
wat anders?
Vanuit een soort van
verslaafde overgave hoor ik al maanden veel en veel te veel en vanuit diverse
kanten: Ja, wat moet je anders Frans? We wachten maar weer af…
Wat
je dan wel kunt doen?
Stap
1 is je in ieder geval bewust zijn van dát wat er met ons gebeurt.
Samen
optrekken, en jawel in onze individualistische maatschappij is dat moeilijk, om
een tegen beweging te maken is een volgende. Dat kun je door bewust eens andere
keuzes te maken dan die, die je de hele dag door maar worden aangepraat en toegeschreeuwd. Marketing, vanuit diezelfde elite gebracht, is immers niet meer dan het bij mensen kweken van koopverslaving. Duurzaam
geluk zit niet in meer en alweer kopen en daarna maar weer weggooien.
Misschien
eens leren wat je af te leren hebt omdat veel van wat je allemaal zou moeten je
slechts is aangepraat. Gewoon een beetje consuminderen is al een verdere stap
in de goeie richting. Het is wel wat lef hebben in de dagelijkse schreeuwwereld
van kopen om gelukkig te blijven maar… het levert je zeker weten meer op. En
volgens mij is dat dan weer een beetje persoonlijk economisch denken.
(Aanvulling 5 mei 2022):
En jawel hoor. Wederom bewijs.
Vandaag werd bekend dat Shell, ondanks kosten van terugtrekking uit Rusland, in de eerste drie maanden van dit jaar een winst heeft gemaakt van 6.7 miljard Euro. En ook een groot aantal andere oliemaatschappijen boekten record winsten. Hoe zat dat ook alweer met gestegen grondstofprijzen? Angst zaaien (toch eigenlijk ook een soort van propaganda) heeft het weer goed gedaan. De record bonussen zijn in ieder geval voor dit jaar weer veilig gesteld.
En nee, individueel kun je er niets aan doen of tegenin brengen. Je je van dit Dagobert Duck spel bewust zijn is in ieder geval al een stap in de goeie richting in mijn beleving. Er wordt gewoon over de ruggen van anderen misbruik (en misleiding) gemaakt van situaties om...geld.
Frans Captijn (Gangey Gruma)
