vrijdag 31 augustus 2012

Focussen, zo gek nog niet!

We hebben hier een begeleider, Yongdu, die tijdens de meditatie regelmatig praat over focus. Eén-puntige aandacht. Dat heeft kracht zo zegt hij en je dwaalt minder snel met je gedachten af. Hij leerde er over in Tibet, Myanmar, Cambodja en Thailand, waar hij in veel tempels verbleef.

Meditatie brengt je geest tot rust. Niet dat je je geest onder controle brengt (dat lukt niet) maar wél meer tot rust. Je pakt de zaken die in je geest, meestal door gedachten aan het verleden of toekomst, niet vast. Je duwt ze niet weg of haalt ze niet naar je toe. Je kijkt er, zonder te oordelen, alleen maar naar als wolken die in de blauwe lucht voorbij drijven. Iets dat onze deelnemers van villa-asia regelmatig in de ochtend en avond vanuit de 'cloud sala' in de bergen ervaren. 
Het is met die gedachten eigenlijk net als de beelden van een film in de bioscoop. Daar zit je lekker ontspannen achterover en laat de beelden voorbij komen zonder direct te oordelen. Die beelden vasthouden lukt niet. Ze gaan gewoon voorbij. 

Meditatie is een soort medicatie. Vakantie voor je geest en bewust in het hier en nu aanwezig zijn. Horen, zien, ruiken, proeven, iets aanraken/voelen… het zijn allemaal dingen die uitsluitend en alleen in het hier en nu plaats vinden. Ze herinneren en houden je, als je daar bewust aandacht aan geeft, in het nu
Denken daarentegen laat je afdwalen naar het verleden waar je geen enkele grip meer op hebt of naar de toekomst die er van het ene op het andere moment totaal anders uit kan zien. Dat zorgt voor ‘lijden’ (zoals de boeddhisten zo mooi onder woorden weten te brengen) én energieverspilling.

Het leren van het aanbrengen van focus heeft veel met die aandacht te maken. 
Zelf weet ik nog goed dat ik op mijn verjaardag een keer een vergrootglas kreeg. Ik gebruikte het als brandglas in de zon en merkte al snel dat je de energie van de zon kunt bundelen in één punt. Die energie was zo groot dat je er iets mee kon ontsteken. Hooi of een stuk papier. In hout kon je je naam graveren. Als je met dat spelletje (overigens niet geheel zonder gevaar) bezig was, dan was je geconcentreerd en uitsluitend gericht op het brandpunt. Dat punt dat door de bolling van de lens door de stralenbundel geraakt werd. Feitelijk een combinatie van bundeling van zowel aandacht als energie. Met een holle lens lukt dat niet dat geeft juist een divergeren van aandacht en energie, een soort ‘Multi-tasking’.

Door te focussen breng je aandacht én energie samen en zul je merken dat je niet alleen veel bewuster met zaken in het ‘nu’ bezig bent maar dat ook de kwaliteit van waar je mee bezig bent uiteindelijk veel beter is. Daarnaast verspilde je geen energie met dingen die er op dat moment veel minder toe deden.

Focussen… zo gek nog niet!

Frans Captijn

vrijdag 24 augustus 2012

Over vertrouwen gesproken...



Bij mijn ‘Mar-keerpunt’, mijn doorstart bijeenkomst die ik half december vorig jaar in Middelburg organiseerde, had ik het er al over dat tussen mensen en in organisaties alles mogelijk en maakbaar is als er een 'klik' is tussen mensen.

Die klik draait met name om vertrouwen en om gunfactor. Althans, dat is mijn idee.

De laatste tijd borrelt het item ‘vertrouwen’ steeds vaker op. Veel mensen die ik in Nederland ken maar ook expats die ik tijdens bijeenkomsten of programma's in het buitenland tref spreken er over.

Over vertrouwen wordt eigenlijk in het openbaar nauwelijks gesproken. Het is er, en dan voel je het ook, of het is er niet. Waar ik inmiddels achter ben is dat er geen tussenweg is. Het is gewoon iets zwart/wit. Je kunt niet een beetje vertrouwen, want dan vertrouw je gewoon helemaal niet. Vertrouwen heb je nodig in al die situaties waarop je geen controle hebt. Opmerkingen als dat ‘het vertrouwen op de proef wordt gesteld’ of dat ‘er een gebrek aan vertrouwen is’, zeggen eigenlijk dat vertrouwen gewoon ontbreekt. Mooier kan ík het in ieder geval niet maken.

Vertrouwen is er gewoon of moet in sommige situaties groeien. In die laatste situatie kun je in mijn beleving zeggen dat vertrouwen ‘maakbaar’ is. Dat doe je door contact. Door stapje voor stapje, of vaak heel snel, je onderwaterprofielen met elkaar te delen. Zaken die je bezig houden, die je wilt bereiken en waar je voor jezelf mee aan de slag bent zonder dat ze direct voor de buitenwereld zichtbaar zijn. Als je jouw onderwaterprofiel verbergt, of dat probeert te doen, dan werk je het schaden van vertrouwen in de hand. Hoewel er niet over gesproken wordt delen steeds meer mensen met me dat ze dat toch al lange tijd voelden. Wat doen we toch raar met z’n allen...

Als er geen vertrouwen tussen mensen of in organisaties is, kost dat enorm veel energie. Het gaat ten koste van de kwaliteit van het werk en vooral ook van het plezier dat mensen in hun werk kunnen hebben. Daarnaast draait het de passie die mensen daarin zouden kunnen leggen de nek om. Er ontstaan vormen van cynisme, machtsstrijd en apathie. Verstarring in innovatie en in anticipatie op ‘de markt’ treden op. De negatieve spiraal ontstaat automatisch. Het maakt mensen zelfs letterlijk ziek.

Uit de ervaringen die ik zelf heb en die ik inmiddels ook steeds vaker hoor blijkt dat aandacht voor ‘vertrouwen’ een ondergeschikte rol tussen mensen en organisaties speelt terwijl de uitwerking door het ontbreken er van juist in de praktijk de boventoon voert. Uiteindelijk gaat het dan niet meer om de taak waar je gezamenlijk voor staat maar om hoe je nog veel langer met elkaar op een nette manier door de zelfde deur kunt. Soms zelfs over hoe je je hoofd nog boven water kunt houden.

Uit een communicatiecafé dat we laatst hielden over dit onderwerp kwamen een paar leuke slotopmerkingen als ‘oogst’ die ik graag op dit blog deel.

  • Vertrouwen draait om betrouwbaarheid. Dat heb je niet alleen zelf in de hand. Het heeft te maken met een ‘zender’ en een 'ontvanger'. Als ‘zender’ dien je open, eerlijk, integer en oprecht te zijn en je te houden aan onderling gemaakte afspraken. De ‘ontvanger’ interpreteert echter naar zijn of haar normen en waarden en wat hij of zij uiteindelijk wil bereiken. 
  • Vertrouwen kan niet bestaan zonder wantrouwen. Je kunt onderzoeken waar wantrouwen vandaan komt (vaak angst). Zodra je dat eerlijk boven tafel hebt is er ook direct weer vertrouwen. 
  • Als er tijd genomen wordt door werkgever én werknemer om voorafgaand aan een opdracht of klus verwachtingen naar elkaar uit te spreken én kwaliteiten en talenten van de werknemer en mogelijkheden van de werkgever worden gerespecteerd, staat niets vertrouwen in de weg. Betrokkenheid en invloed door de werknemer neemt toe.
  • Aandacht voor elkaar, binnen grenzen vrijheid van handelen en aandacht voor de kwaliteit van het werk versterken de vertrouwensrelatie. 
  • Het blijft uiteindelijk ook een kwestie van ‘chemie’ tussen mensen. Als die tussen mensen door wat voor onderliggende reden ook ontbreekt blijft het dweilen met de kraan open.

Er is in mijn beleving in veel organisaties en tussen veel mensen voorlopig nog heel veel te doen. Toch… vertrouwen is dat meer dan waard!

Frans Captijn

vrijdag 17 augustus 2012

Je kunt misschien nog wat leren van vogels…

Wanneer heb jij voor het laatst de vogels om je heen gehoord?

Mijn dochter, die hier op zomervakantie was, ging op een morgen met me mee naar de meditatie. Dat doen we bij onze huidige Villa-Asia locatie op een plateau in de beboste bergen met een wonderschoon uitzicht. Na afloop vertelde ze me dat ze een surround soundshow van vogelgeluiden had ervaren. Het lijkt hier ook soms alsof je in een soort gigantische volière woont en leeft.

Ik heb die vogels zolang als ik hier nu ben eigenlijk nog nooit een ongelukkig lied horen zingen. Natuurlijk weet je dat niet zeker als mens, maar als je zelf stil wordt en de geluiden van die vogels rondom je heen hoort dan ervaar je alleen een soort blijheid. ’s Ochtends ontwaken we hier in de vrolijke vogeldisco en ’s nachts komen daar andere geluiden voor in de plaats. In de westerse wereld kun je er cd’s van krijgen om rustig van te worden. Hier is het standaard en jawel, ook hier kun je het geluid ‘af’ zetten. Je moet dan allen je ramen even sluiten maar… waarom zou je?

Die vogels zijn de hele dag bezig met het verzamelen van of jagen naar hun voedsel. Feitelijk met het inzetten op hun primaire levensbehoeften zoals Maslow die zo mooi heeft omschreven. Met ‘veiligheid’, laat staan met ‘bezit’ hebben ze weinig tot niets. Toch lijken ze altijd tijd te vinden om zo nu en dan een aangenaam deuntje te zingen. Ze leven met het moment. Misschien kunnen we wel iets van hen leren.

Ik hoor regelmatig mensen zeggen (en eerlijk is eerlijk ook ik doe er af en toe aan mee), "Ik wil of moet dit hebben of ik moet dat hebben". Daarmee heb je je gedachten ingesteld op de dingen die je in de toekomst wil en waardeer en geniet je vaak nog nauwelijks van al die zaken die je vaak al hebt.
De hele wereld van marketing is daar volgens mij ook op ingesteld. Verlangen naar meer hebben. Vaak zeg ik dan ook dat reclame feitelijk alleen gemaakt wordt voor die dingen die je eigenlijk helemaal niet nodig hebt. Het genieten van het ‘hebben’ en/of de ‘aankoop zelf’ duurt dan ook meestal maar een heel kort moment. Daarna komt er gelijk weer iets nieuws (willen hebben) op. We laten, zoals vogels dat wél doen, ook nauwelijks merken dat we blij van ons hebben zijn of worden. Kijk op straat maar eens om je heen. Zelfs een glimlach kan er meestal niet eens af.

In die voortdurende rat-race om meer te willen hebben om gelukkig te worden hoor je in ieder geval de vogels om je heen zo goed als niet. Toch geven ze continue hun vrolijke deuntjes af. Misschien wel als herinnering dat je ook blij en gelukkig kunt zijn met maar heel weinig óf om ons te leren dat je gewoon tussen de bedrijven door regelmatig kunt genieten van alles wat je al lang hebt en wat meer stil te staan in het moment om om je heen te kijken en eens even uit te rusten. En als dat moeilijk voor je is… probeer dan toch eens aan die continue surround show om je heen aandacht te geven. Je zult verbaasd zijn wat je allemaal niet hoort (wat er overigens altijd al was).

Frans Captijn

vrijdag 10 augustus 2012

Overlijden is hier een feest!

Iedereen wordt zo af en toe eens geconfronteerd met een begrafenis of crematie. Zo’n afscheid gaat vaak gepaard met veel emotie en vooral verdriet. De wijze waarop wij dat in onze westerse cultuur verwerken wijkt sterk af van de wijze waarop dat op een boeddhistische manier hier in Noord-Thailand letterlijk wordt gevierd.

Net als een geboorte is ook een overlijden hier een groot feest. Een uiting van afronding, bevrijding en doorstart voor verdere groei. Het vieren zelf is een bevestiging van de enorme oprechte en stevige band in de lokale gemeenschap. Een vorm van 'noaberschap'. Graag vertel ik je er in dit blog iets over. Misschien levert het je nog wel nieuwe inzichten op.

Al eerder bezocht ik, soms met deelnemers van onze Villa-Asia programma's, openlucht crematies in Noord-Thailand. Iedere keer weer een enorm intense ervaring.
Op zondag 5 augustus 2012 maakte ik weer een crematie mee. Dit keer wel heel speciaal omdat er twee personen, een man en een vrouw, in ons dorp tegelijk overleden en op die zondag werden gecremeerd.

Zodra hier een persoon is overleden wordt dat met luidsprekers in het dorp bekend gemaakt en komt het hele dorp met familie en vrienden van de overledene samen. De overledene wordt in huis opgebaard of als die ruimte te klein is in de overdekte gemeenschapsruimte van het dorp. Drie dagen en nachten lang wordt er met elkaar gewaakt, gegeten, gedronken, muziek gemaakt en vooral ook gelachen. Een grote groep vrouwen verzorgt het eten en drinken en ook als buitenlander in dit dorp hoor je er gewoon bij. Het voelt als een warm bad waarin iedereen elkaar treft, verhalen ophaalt, praat over verleden, heden en toekomst (voor zover ik dat er uit op kan maken). Tranen van emotie zie je eigenlijk niet. Het is vooral plezier met elkaar en de onderlinge relaties met elkaar vieren.

Van de overledene staat er op een soort schildersezel een grote foto met bloemen en grote groene bladeren omhuld. Aan de arm van de persoon in de prachtig versierde kist zit een wit touwtje. Dat touwtje is verbonden met deze foto en gaat dan over in een grote kluwen touw. De laatste middag voor de crematiedag wordt de kist op een platte wagen geplaatst en omhuld met een schitterende tempel van hout en karton beplakt met veel goud en kleuren. Het touw blijft aan de foto, voor op de kar, verbonden. Op de avond voor de crematie komen de monniken om hun gebeden uit te spreken en een soort mantra’s te zingen.

Zo tegen half twaalf in de morgen op de dag van de crematie komen de monniken terug. Aan de kar worden enorm lange touwen vast gemaakt. De monniken, familie en dorpelingen trekken de kar (met de kist en de tempelomhulling), vergezeld met muziek, de heuvel op naar het openlucht dorpscrematorium. Daar aangekomen worden anekdotes uitgewisseld, worden er geschenken overhandigd en worden zaken afgerond met gebeden door de monniken. De kist met de tempelomhulling wordt dan op de brandplaats gezet. Hierna worden door de dorpsbewoners houten en papieren roosjes aan de familie geschonken. Extra brandstof met als symboliek om de ziel de mogelijkheid te geven om sneller en hoger op te kunnen stijgen. Iedereen die deze brandstof aan de familie aanbiedt krijgt een kleine blijvende herinnering aan de overledene.

Nog steeds loopt van de arm van de overledene het touw naar de foto. Nu wordt het touw van de foto naar de familie geleid en houdt de familie het touw vast. Van de familie loopt het touw dan door naar de monniken die naast de brandplaats zitten.

Na de nodige rituelen worden door de monniken gebeden en mantra’s uitgesproken en laten de monniken als eerste het touw los. Na nog een gebed laat de familie het touw los. Daarna geeft de hoofdmonnik het teken dat de crematie mag beginnen. Dat begint met knallen van vuurwerk om de boze geesten te verjagen en een gat in de hemel te creëren waardoor de ziel kan opstijgen. Na de knallen wordt met vuurwerk de brandstapel waarop de open kist staat en de tempelomhulling in brand gestoken. Zodra het touw tussen de arm van de overledene en de foto is doorgebrand, vrijwel direct na de ontbranding, staat iedereen op en verlaat (soms vrolijk lachend) de crematieplek.

Voor ons wellicht een vreemde gewaarwording maar, als je er even over na denkt een hele mooie symboliek.

In deze cultuur gelooft men dat je in je leven een levensmissie hebt te vervullen én dat je vele levens hebt om te groeien in je (persoonlijke) ontwikkeling. Je hebt het gezin en de plek hier mogen kiezen om een volgende stap in je ontwikkeling te maken. Dat werd gevierd bij de geboorte. Het overlijden is niet iets om te rouwen maar juist iets om enorm blij om te zijn. Dat wat je hier moest en kon leren in je ontwikkeling (in dit leven) zit er op. Je hebt het gedaan! Door te overlijden rond je jouw leer fase op deze plek en in deze gemeenschap af. Het lichaam waarin jouw ziel dat mocht en kon doen (het huis waarin de ziel tijdelijk mocht vertoeven) heb je niet meer nodig. Het kwam van de aarde en je geeft dat weer, als stof, aan de aarde terug.
Je ziel krijgt tenminste 100 dagen tijd om te rusten. Daarna mag je de volgende stap van je ziele ontwikkeling gaan vervullen. Hoe… dat is aan jou. De mensen die je achter laat kunnen alleen maar blij zijn dat ze je hebben gekend, aan je hebben mogen geven en/of van je hebben mogen genieten en/of leren. Iedereen moet blij en vooral dankbaar zijn dat een ziel weer een vervolgstap in zijn of haar ontwikkeling mag en nu ook weer kan gaan maken.
Met trots mag je in deze boeddhistische cultuur dan ook de persoon die je dierbaar was los laten en hou je slechts een foto als herinnering over (de symboliek van het touwtje dat tussen de overledene en de foto door brandde). De ziel gaat verder…

Persoonlijk spreekt deze symboliek me enorm aan. Het verdriet dat ik, uit mijn cultuur, heb als ik iemand die me dierbaar is moet loslaten zegt bij mij feitelijk iets over de band die ik had en de moeite voor mij om die band los te laten.
De invalshoek die je hier voorgeschoteld krijgt is dat je vooral blij mag zijn voor de tijd samen maar ook, als achterblijver, blij moet zijn dat die ander al zijn of haar doorstart kan maken. Ik ga er eens rustig verder over nadenken en de symboliek van dat touwtje… die neem ik alvast graag over.

Een korte indruk over deze dubbele openluchtcrematie? Hieronder een filmpje dat ik er van maakte.



Frans Captijn

vrijdag 3 augustus 2012

Is tijd niet de belangrijkste factor in je leven?

Het thema van ons programma op dit moment is ‘TIJD’. Werkelijk een fantastisch onderwerp.

Een paar jaar geleden kreeg ik als lid van het college van regionaal commandanten van mijn goeie inmiddels ex-collega Hans Wink van de Veiligheidsregio Utrecht het boekje; ‘Tijd is alles’. Dat boekje is nog steeds een grote inspiratiebron voor mij en één van de dankbare dragers binnen onze retraite ‘TIJD’.

In de inleiding staat onder andere: “Tijd is alles! In ons werk draait het om fracties van seconden. Seconden die doortikken. Ook in de persoonlijke sfeer realiseert men zich vaak onvoldoende dat de tijd met de minuut doortikt.

Met die eerste genoemde tijd van ‘elke seconde telt’ houd ik me alleen nog bezig binnen de wereld van de internationale hulpverlening. Binnen ons Villa-Asia programma draait het juist om die andere tijd. Die zeer belangrijke tijd in de persoonlijke sfeer.

Onlangs zag ik hier met een aantal expats weer de inspirerende lezing van Nick Vujicic uit Australië. Dat beeld bracht in mijn herinnering zoveel vrienden, ex-collega’s en kennissen terug waarvan ik de afgelopen twee jaar plotseling afscheid moest nemen. Mensen met hun dromen over de toekomst, over hun flo, over de fantastische tijd die ze wilden gaan doormaken na hun pensioen. Die tijd kwam voor hen echter helemaal niet of bleek niet langer dan slechts een paar weken of maanden.

Nick Vujicic maakt in zijn lezing de opmerking: ‘Wat is de waarde van het bezit van zes miljoen als je nog zes seconden te leven hebt...?’ Daarna stelt hij zijn toehoorders (en dat zijn feitelijk ook wij) een belangrijke vraag die in onze ogen helemaal tot nadenken aanzet;

‘Wat als voor jou de zon morgen niet meer op gaat…?”

“Wie mis je dan? Wie had je nog willen bellen? Wat had je dan gezegd? Wat heb je in je leven niet geprobeerd wat je juist wél zo graag had willen doen?”

Wacht niet op zaken van buiten of 'bezit' om gelukkig te worden maar werk aan het geluk in jou en neem daarin initiatief. Werken aan en in jezelf is niet egoïstisch. Als je immers zelf optimaal in je vel zit kun je er ook het beste voor de wereld om je heen zijn.

Iemand die ogenschijnlijk ‘rijk’ is kan enorm arm zijn. Iemand die arm lijkt en nagenoeg geen 'bezit' heeft, we zien het hier in Thailand letterlijk om ons heen, kan enorm rijk zijn. Laat niet alles wachten tot morgen. Ga op zoek naar jouw missie, vind je bestemming en daarmee jouw plezier en geluk. Gebruik daarbij al je kwaliteiten en talenten. Ook die je misschien nu nog niet kent of die je kwijt bent geraakt. 
Zie je zogenaamde zwakheden in de ogen van anderen als kansen en weet dat je uniek én nodig bent in de wereld om je heen. Geniet van elke dag en probeer vanuit een positieve benadering te kijken en te handelen. Omring je met mensen om je heen die je waarderen om wie je bent en op en natuurlijke manier energie geven. Die je iets gunnen en je helpen op een (nog) hoger plan te komen en stappen in je persoonlijke groei en ontwikkeling te zetten. Zoek en creëer de voor jou juiste biotoop om te leven en je werk te doen.

Zonder de factor tijd lukt dat niet. Tijd is misschien wel het belangrijkste in je leven zo ontdekken we in ons programma. Gebruik dus jouw tijd goed!

Frans Captijn