vrijdag 27 juni 2014

Jong en al een burn-out. Wat er mis ging en ook goed nieuws.



In korte tijd heb ik hier nu drie mensen, jonger dan 30 jaar, ontmoet die vanwege burn-out tenminste een jaar uit de running zijn geweest. Op zijn zachtst gezegd opmerkelijk én verontrustend. Niet alleen vanuit menselijke ellende maar ook vanuit maatschappelijke schade.

Een man uit Europa, een jonge vrouw uit Amerika en een uit Vietnam. Volgens mij zijn het absoluut geen uitzonderingen. Mensen die ik hier ontmoet uit Singapore en Hongkong weten er ook aardig over mee te praten. Ik vraag me als ik hun verhalen aanhoor regelmatig af of die mensen ook nog weten wat eigenlijk leven is.

Bij een burn-out ontstaat er, zonder dat je er erg in hebt, stapje voor stapje een situatie die je zelf niet meer in de hand hebt. Je bent jezelf kwijt geraakt. Je leeft haast uitsluitend nog in en vanuit je hoofd. Holistisch gezien (fysiek, mentaal, emotioneel, spiritueel en causaal (jouw relatie met je omgeving)) ben je aardig uit balans. Je geest kan dan nog wel van alles willen maar je lichaam roept er een halt aan toe. Je hebt geen energie meer. Je hebt te veel energie achter elkaar gegeven en te lange tijd onvoldoende energie ontvangen. Je batterij is meer dan leeg, beschadigd geraakt, en laadt niet meer voldoende bij.

Wat ging er mis? 
Waar ik, althans bij mijn gasten, achter kwam is dat ze steeds minder de dingen die ze leuk vonden, waar ze goed in waren en waar hun hart lag, waren gaan doen. Zonder er erg in te hebben waren ze het zicht op hun dromen en talenten kwijt geraakt en hadden ze zich aangepast aan hun idee van de wensen/eisen van hun omgeving. Aan voorgeschotelde verlangens en ambitie. Aan competitie, hun invulling van verantwoordelijkheid & zorg, hun ego (een niet willen falen) en te veel willen (soms zelfs tot hebzucht aan toe).

Daar kwam nog bij dat de praktijk van de invulling van de omschrijving van de eerst zo uitnodigende job anders was dan dat ze zich hadden voorgesteld. De werkomgeving (habitat) zoog energie weg. Meer en meer moest er, in hun beleving, gewerkt worden en uren gemaakt om het werk nog af te krijgen. Tijd om op te laden door voor zichzelf te kiezen, stil te staan en adem te halen verdween. Levensprioriteiten werden verdrongen naar de achtergrond. Gunfactoren ontbraken. Er ontstond een negatieve spiraal waarin ze alles op alles zette om zichzelf toch nog te bewijzen. Ze kwamen in een situatie van ‘leven om te werken’ in plaats van ‘werken om te leven’ terecht.

Kort en goed raakten ze zichzelf, zonder er erg in te hebben, kwijt. Het uiteindelijke resultaat… zowel privé als zakelijk heel veel negativiteit, een totaal verstoorde balans, verspilde tijd, energie, en zakelijk gezien ook nog eens een aardige kapitaal vernietiging.

Het goede nieuws. 
Uit gesprekken met elkaar ontdekten we dat gezondheid, in holistisch perspectief gezien, eigenlijk een fantastisch fenomeen is. Als je aan één van de elementen geen of onvoldoende aandacht geeft dan grijpt een ander element in om balans te kunnen houden. Dat is, hoewel je veel te lang bent doorgegaan met te veel van jezelf vragen, toch goed nieuws. 
Daar moet je dan echter wél voor open staan. En juist daaraan ontbreekt het. In de race waarin je zit verdring je te voelen of negeer je het. Je loopt op de situatie dan uiteindelijk letterlijk leeg en stuk.

En als je dan misschien toch nog het geluk hebt dat je op een natuurlijke wijze (die je zelf als onnatuurlijk ervaart) wordt stil gezet (in plaats van dat het je letterlijk fataal wordt) dan heb je geen andere keuze dan pas op de plaats te maken. Er is weinig aan te bepalen.

Wat je wél kunt bepalen is hoe je dat wat er gebeurt tegemoet treedt.

Hoe gebruik je die tijd van ‘pas op de plaats’ maken? Vluchten helpt niet. Je zult er door moeten. Je kunt daarbij de metafoor van de seizoenen gebruiken. Juist in de herfst kun je je herbezinnen en klaarmaken voor de nieuwe lente. Iets dat de gasten hier ervoeren.

Het kan er vaak op lijken of je situaties moet aanvaarden als onvermijdelijk en onbeheersbaar. Je voelt je dan niet bij machte ze te keren. Maar je kunt elke situatie echter in feite ook ‘omdraaien’. Veel komt immers neer op je eigen overtuigingen, het geloof in jezelf en die zaken waar je vanbinnen echt warm van wordt. Zaken die je inspiratie geven en je (weer) in je kracht zetten. Misschien is er niets anders gebeurd dan dat jouw fase van groei & ontwikkeling niet meer overeen komt met deze fases in je werk of privé leven. En, achteraf gezien, had je wel degelijk heel veel zelf in de hand maar was je je er onvoldoende van bewust. 
Alweer goed nieuws. Nu kun je wijsheid opbouwen. Vanaf de plek waar je staat terug kijken. De werkelijke zaken die er toe doen in het leven (opnieuw) vinden. Zaken heroverwegen om levenslessen voor de toekomst te trekken. Om in de toekomst sneller signalen op te pikken (te voelen) zodat je sneller en beter kunt anticiperen en een dergelijke situatie kunt voorkomen.

Het is als met rouwtaken. Niet de tijd en niet de acceptatie leveren het primaire positieve effect op maar juist de wijze waarop jij je aan de situatie die is ontstaan (beter) kunt aanpassen.

Als je de periode van langdurige uitval voor jezelf goed kunt verwelkomen, met begrip en de wens ervan te leren, kun je wellicht de schat ontdekken die erin verborgen ligt. Heb je eenmaal een nieuwe frisse kijk, dan zie je de gecompliceerde verwevenheid met het grote geheel. Jouw, wellicht nieuwe, meerwaarde voor zowel jezelf als voor anderen.

Verlies jezelf echter niet nog een keer. De uiteindelijke schade is dan vele malen groter zo niet onherstelbaar. 


Frans Captijn
www.captijninsight.com

vrijdag 20 juni 2014

Pak je melkkrukje eens wat vaker



Vorige week sprak ik met Marcel Dassen van ‘Authenticiteit in beeld’. We spraken over zijn nieuwe gratis e-book ‘In drie stappen betere gespreksresultaten’ en over de gezamenlijke training ‘The stage is yoursdie we hier periodiek in Thailand voor een internationaal gezelschap gaan verzorgen.

Vanuit de verbinding die we al jaren met elkaar hebben kwam het ook over mijn persoonlijke verandering en over signalen die me in mijn leven al veel eerder hadden aangespoord om in te zetten op die verandering die ik nu leef. Een soort lessen uit het verleden die me toen nog niet duidelijk waren.

Het was zo’n beetje in het jaar 2000 dat ik bij mijn gezamenlijke werkgevers de gemeenten Kerkrade en Landgraaf een functioneringsgesprek moest doen. Mijn leermeester, burgemeester Thijs Wöltgens, zag dat niet zo zitten. Als dat dan volgens de regels moest dan moest dat maar, maar dan wel met de gemeentesecretaris. Thijs was niet zo van dit soort protocollen die vanuit de HRM hoek waren uitgevonden. Als iets niet goed of niet goed is dan zeg je dat gewoon gelijk en ga je er niet na een jaar een verslagje van opmaken was zijn idee om elkaar daar ooit misschien in de toekomst op 'af te rekenen'. Gaaf eigenlijk wel.

Ik kreeg het advies om maar een afspraak te maken met Chris Kuikman, algemeen directeur/gemeentesecretaris en voorzitter van het directieteam van de gemeente Kerkrade waar ik deel van uit maakte. Hij moest dat gesprek met mij dan maar doen. Zo gezegd zo gedaan.

En ook Chris gaf me een les die ik nu nog steeds weet. Tijdens het gesprek dat we hadden noemde hij me een 'enthousiaste jonge hond'. Die houden we er gelukkig nog steeds in door het kind in mezelf regelmatig vrij te laten.
De mooiste les echter was dat hij me vroeg of ik wel eens mijn melkkrukje gebruikte. Mijn melkkrukje? Ik heb helemaal geen melkkrukje. Nee zei Chris en dat is misschien eigenlijk het enige dat je je voor het komende jaar eens moet gaan aanschaffen. Je bent een fantastische en inspirerende commandant, niets op aan te merken maar je gebruikt geen melkkrukje… Nog steeds begreep ik het niet.Chris bleef een tijdje in mijn vragende ogen kijken en gaf toen het antwoord.

Weet je Frans, zei hij, jij zaait zo enorm veel, je kijkt zover vooruit om met de organisatie en de gemeentes te anticiperen op komende veranderingen maar je geniet zo weinig van het resultaat dat je behaald hebt. En juist daarvoor is dat melkkrukje nodig.
Je zet er op in om doelen te halen en nog voordat je ze feitelijk gehaald hebt ben je al weer aan de slag met het volgende doel. De kunst die je moet leren is om af en toe even die melkkruk te pakken en eens stil te staan. Om te gaan zitten, te kijken, te genieten en te vieren. Te kijken naar wat er door jouw inzet met je mensen voor moois van gekomen is en wat jullie bereikt hebben. Daar mogen jullie trots op zijn en daarvan kun je leren. Je ziet immers tussen die prachtige bloemen ook soms het onkruid. Soms heel welkom omdat ook dat mooi is en soms ongewenst. De volgende keer kun je er op inzetten om het misschien net een heel klein beetje anders te doen om ook bewust met dat onkruid om te gaan.

De boodschap van Chris leef ik. Regelmatig sta ik stil, het is mijn gewoonte. Vaak maak ik ook een plaatje van dat wat ik zie. Creatieve verbindingen die ineens boven komen. De pracht die je omgeving biedt. Ik liep er eigenlijk altijd aan voorbij. Zelfs toeristen hier doen dat nog steeds. Ze staan onvoldoende open om te ont-dekken. De 'bedekking' van dat wat er al lang voor je klaar ligt te zien en te voelen. En dat doe je door stil te staan en die melkkruk eens even te gebruiken. Ik be-LEEF daardoor zoveel meer. En nee hoor, daarvoor hoef je niet eens in Thailand te zijn. Het is in je huis, in je tuin en gelijk om de hoek.

De reactie die ik van zoveel mensen op mijn manier van beleven krijg strelen me. Door even op te gaan in het beeld dat haast dagelijks op Facebook verschijnt staan zij immers, ook al is het meestal maar heel even, ook stil. In onze ‘Train away’ cursussen hier doen we niet anders dan regelmatig stil staan. Nieuwe inzichten en vooral voor alle deelnemers een verademing om opnieuw te leren wat het is om te kijken, proeven, luisteren, voelen en ruiken én de energie te voelen. Chris Kuikman, bedankt! Jij had het al veel eerder door. Die kruk heeft mijn leven al aanzienlijk verrijkt.

Pak eens vaker je melkkrukje om te kijken, te genieten en vooral ook te vieren! 

Frans Captijn

vrijdag 13 juni 2014

Wie ben jij?



Wie ben jij?

Het lijkt zo’n simpele vraag…

Regelmatig komt deze vraag hier in onze programma’s op. Dan blijkt het ineens voor heel veel mensen een worsteling. Soms zelfs een, al dan niet emotionele, confrontatie als ze een moment de leegte om geen antwoord te kunnen geven ervaren. Hoe dan ook het is voor de meesten ineens een enorme speurtocht. Een vraag waar ze nog niet of niet vaak bij stil hebben gestaan. Een antwoord ligt doorgaans dan ook niet voor op de tong. Is dat niet eigenlijk merkwaardig als je al zo lang ‘leeft’? Ook ik deed er meer dan vijftig jaar over voordat ik met die vraag pas aan de slag ging.

Je bent bijvoorbeeld helemaal niet je naam. Zo word je genoemd.

Je bent geen manager, wethouder, directeur, professor, projectleider, dokter, fysiotherapeut, of wat dan ook. Dat is immers wat je doet.

Je bent geen partner, vader of moeder, broer of zuster, neef of nicht. Dat is de relatie die je hebt of de rol die je vervult.

Dit soort antwoorden zijn labels, patronen en dromen om, van en over jezelf. Ze geven niet aan wie jij diep van binnen bent. Ze schermen meer de waardevolle inhoud van wie je écht bent en waar de wereld écht op zit te wachten van je af. Je projecteert jezelf op je omgeving en diezelfde omgeving werkt voor jou slechts als een steeds maar weer onbevredigend projectiescherm. Het geeft je het gevoel om nog meer aan de zogenaamde vraag van anderen te voldoen in plaats van te luisteren naar dat wat je hier zelf eigenlijk komt doen.

Dus… Wie ben jij?

Er is geen ander mens op de wereld precies zoals jij. Vanaf je geboorte ben je, zoals je bent, compleet en perfect. Er hoeft niets bij en ook niets vanaf. Je hebt al de schatten die je nodig hebt om te zijn wie je bent en te doen wat je hier komt doen al lang in je. Je bent in één woord uniek!

Het is vaak de omgeving die je het gevoel geeft dat je nog perfect moet worden. Het is gewoon absurd omdat je dat al lang bent. Je hoeft het je alleen maar bewust te zijn.

Stop dus met je tijd, je leven, je geld en je energie te verspillen door op zoek te gaan naar diegene die je juist NIET bent en waarvan je denkt dat je omgeving verwacht dat je zou moeten zijn. Zie het als een vlucht om de confrontatie met jezelf niet aan te willen/durven gaan.

De Oosterse benadering zet er op in om die ‘dromer’ juist authentiek en daarmee uniek waardevol van binnen juist (eindelijk en/of beter) te leren kennen.

Die gewaarwording en dat inzicht geeft vrije (innerlijke) ruimte om te leven, te groeien en kwalitatief hoogwaardig te creëren als balans in een veranderende wereld.

Als je bent wie je bent kom je voor jezelf helemaal nooit bedrogen uit. Dat heet namelijk LEVEN. Je hoeft bij anderen niet (meer) te bedelen voor dingen om anders te worden. Door anderen te vragen mis je veel van wat al lang voor je beschikbaar is. Kijk en onderzoek liever in jezelf dan dat je vraagt. Alle schatten heb je al in jezelf. Je hoeft ze maar te ont-dekken.

En als je bent wie je bent, ben je dan vreemd in de ogen van anderen? Zie het maar als uniek! Dat was je immers altijd al.

Eens de tijd nemen om voor jezelf de vraag; “Wie ben ik?” écht te beantwoorden kan je veel rijkdom en vrijheid brengen. Het is fantastisch om het hier met mensen te mogen beleven. 

Frans Captijn

vrijdag 6 juni 2014

Laat je niet van de wijs brengen. Een verhaal creeert slechts jouw werkelijkheid.

Mensen zijn er een kei in om vanuit een enkel woord of beeld een heel eigen verhaal te maken. Tekst die je leest of hoort en beeld dat je soms via de media ziet worden in sneltreinvaart door jezelf, vanuit jouw achtergrond en ervaringen, omgezet in een verhaal. Jouw verhaal, jouw op dat moment gecreëerde werkelijkheid.

De laatste weken regent het berichtjes naar ons toe om te vragen hoe het ons hier vergaat… Voel je je nog wel veilig? Die aandacht is op zijn minst gezegd fijn.

Om maar met de deur in huis te vallen... Het gaat ons (en de gasten die ons aandoen) hier nog steeds super, we hebben het fijn, voelen ons geweldig vrij en genieten nog steeds elke dag in en van dit fantastische land, de geweldige natuur en de warme boeddhistische cultuur en vooral van de gezichten om ons heen die bijna allemaal op glimlachen staan. Echt anders dan we gewend waren. Thailand is absoluut niet opeens anders.

En ja natuurlijk verandert door veel (voornamelijk externe) invloeden, net als ieder ander land, ook dit land. Het wordt zo we dat met een westerse uitdrukking noemen ‘moderner’. Soms vind ik dat jammer omdat daarmee veel waardevols in mijn ogen ook hier langzaam afbrokkelt.

En toch… die interesse over hoe het ons nog vergaat heeft met iets heel anders te maken dan dat ik hierboven omschrijf. Berichten in de media, televisiebeelden, haast paniek over ingrijpen in de politiek hier roept allerhande (dictatuur) beelden bij mensen ‘thuis’ op die zich vanuit die beelden ongerust over ons beginnen te maken. Voor mij een impuls om over die werkelijkheid die uit verhalen ontstaat toch nog eens een keer wat te schrijven.

We hebben aan een half woord of een 'blaartrekkend' en 'emotioneel' plaatje al genoeg om onze geest hele 'hoorspelen', 'horror scenes', ideeën, plannen 'A' en plannen 'B' te laten fabriceren. We piekeren daardoor aardig wat af. Liggen soms zelfs wakker en maken ons zorgen... 

Verhalen die je hoort en beelden die je ziet vertellen je iets. Wat dat iets is… dat creëer je vanuit jouw ervaringen zelf. Beelden en verhalen creëren een eigen gevoel en maken zo voor jou jouw werkelijkheid. Dat gebeurt meer dan eens in het dagelijks leven. Nadien blijken zaken vaak overtrokken en komen niet overeen met wat er echt aan de hand is. De focus wordt op één punt gelegd en vergeten wordt dat er nog meer aan de hand is. 

Een voorbeeld? Hele verhalen over twee mensen die na een aantal jaar een fijne tijd hier gehad hebben terug gaan naar hun eigen land. Het verhaal dat op het zelfde moment zich hier veertig mensen nieuw vestigen krijgt geen aandacht. En ja... alles dat je aandacht geeft groeit.

Al dat piekeren en al die zorgen kosten giga veel energie. Energie die je af houdt van jouw eigen zaken die je zou kunnen en moeten doen en waaraan je meestal veel meer plezier aan kunt beleven.

Wij worden overstelpt met verhalen die natuurlijk hun afkomst hebben maar die er om ons heen niet zijn (of militairen zijn zo goed gecamoufleerd dat wij ze niet opmerken). En ‘big brother is watching you’…? Ook dat is helaas overal. Ik herinner me nog felle discussies met een van mijn ondernemingsraden over het recht op privacy. Je kunt in de wereld haast nergens de straat meer op of je wordt door een camera waargenomen. Dat is om een gevoel van veiligheid te geven…? Je omhangt jezelf met elektronica. Over ben je te traceren. Hoezo privacy. Maar terug naar die verhalen.

Ja, ook in dit land is iets aan de hand. In welk land eigenlijk niet. Maak verhalen niet groter dan ze zijn. Verstoor je eigen ‘rust’ niet. Dit fantastische land voor een geweldige vakantie door deze verhalen mijden… Je doet jezelf wat aan door dit land om die reden over te slaan.

Maar goed, toch maar eens op zoek gegaan vanmorgen naar die militairen en jawel hoor, gebroederlijk midden in de stad. Een veilig gevoel. Vrijheidsbeperking? Laat ons nu niet lachen. En ja, dat is dan dus weer onze eigen beleving. Laat je niet van de wijs brengen. 

Wij genieten in ieder geval lekker door en hebben nergens last van (tussen twaalf uur ’s nachts en vier uur ’s ochtends niet de straat op? We liggen die tijd hier toch altijd al thuis op bed en wij zien dat niet als vrijheidsbeperking).

Frans Captijn