De voortdurende strijd tussen ratio en gevoel...

We piekeren wat af en vaak. Meestal gaat dat piekeren tussen de rede (dat wat we allemaal kunnen bedenken) en dat wat je voelt (dat wat je positief of negatief beleeft). En het piekeren zelf zijn die stemmen in je hoofd die je maar heen en weer slingeren tussen die twee zogenaamde waarheden.

Deze week werd ik er zowel door het werken met gasten over het thema ‘veranderen’, als vanuit allerhande perikelen in mijn gezin, weer aardig mee geconfronteerd. Heel vaak zeg ik dat je vooral je gevoel moet volgen en eerlijk is eerlijk ik denk nog steeds dat dat meestal het beste past. Maar is dat gevoel dan ook dé oplossing? Dé waarheid?

De ratio of rede kun je zien als een verhouding, iets dat je kunt afmeten. Je kunt het bedenken én helemaal begrijpen en ook uitleggen. Het is een logisch en meestal helder gevolg van een beslissing die je neemt. Althans, dat denk je. Wat je soms vergeet is dat het bedenken voort komt uit (slechts) jouw werkelijkheid van de situatie. In werkelijkheid is die werkelijkheid eigenlijk altijd vele malen groter dan dat stukje dat jij als werkelijkheid aanneemt.

Het gevoel is een signaal in en uit jezelf. Vaak een waarschuwing gebaseerd op angst of vanuit een verlangen. In je leven heb je jouw gevoel ontwikkeld. Jouw leefstijl, jouw reageren op dat wat je mee maakt, heb je jezelf aangeleerd en is er de basis van. In die levensstijl heb je jezelf, zonder dat je er wellicht erg in had, geleerd hoe je in verschillende situaties veilig kunt blijven en hoe je in die situaties kunt overleven. Aan die patronen van handelen en beleven zit een gevoel, een emotie gekoppeld. Die emotie komt, als waarschuwing of als stimulans, direct op wanneer je voor een beslissing staat die je meestal nog niet eerder in je leven genomen hebt en dus vreemd voor je is. Meestal iets onbekends.

Het onbekende heeft altijd twee kanten. Angst en uitdaging/ontdekking. Je kunt er zelf heel bewust voor kiezen welke kant van benadering jij kiest maar neemt er meestal niet eens de tijd voor vanuit het patroon of de vicieuze cirkel waarin je vaak zit.  

In een sessie met een vlieg instructeur van Boeing deze week kwamen we er achter dat zowel de ratio als het gevoel misschien wel alle twee niet de juiste raadgever zijn bij verandering. Verandering is een continue proces dat je niet eens kunt stoppen. Het ‘oude’ kun je op termijn niet blijven vast houden. De natuur is er een voorbeeld van met de seizoenen. Als je jezelf vertrouwt en weet dat je je hele leven al bewezen hebt dat je veilig blijft en kunt overleven dan is het maken van een sprong absoluut niet een duistere sprong in het duister. Het is het avontuur van groei in gaan.

Door mee te gaan op en in de stroom van verandering, soms maar niet eens te voelen laat staan te denken, zet je stappen op een avontuurlijk pad van groei. In het Boeddhisme noemen we het ook wel ‘flow’.

Een strijd tussen ratio en gevoel is dan ook regelmatig het je verzetten tegen de flow die voor je klaar ligt om te groeien.

Frans Captijn
www.captijninsight.com