De rijkdom van: "We hebben geleerd in elke situatie eerst onze mond te houden…" Over communiceren gesproken…

Alweer bijna twee en een half jaar ben ik nu in Thailand. Aan cultuurverschillen raak je gewend. Nee je leert er eigenlijk enorm veel van… Een voorbeeldje van een nieuwe ervaring in communicatie die ik hier al vrij snel op deed.

Thaise mensen hebben van jongs af aan geleerd om in iedere situatie hun mond te houden. Om het goed te zeggen moet ik eigenlijk zeggen; ‘hun mond eerst eens even te houden’.

Als je als Westerling aan een gesprek deel neemt, zoals bijvoorbeeld tijdens een monkchat samen met gasten zoals op deze foto, dan kijk je daar eerst heel vreemd van op. Het maakt je zelfs wat onrustig en je vraagt je in beginsel af of ze wat je gezegd hebt wel hebben begrepen. Een soort houding van onderdanigheid komt je tegemoet. Een gevoel van; wat moet je hier nu mee en waar ben ik eigenlijk mee bezig? roept het in je op.

Inmiddels weet ik niet beter en ben ik gewend aan deze ervaring van oprecht communiceren. Oprecht communiceren? Zie ik je nu denken als je dit leest. Als je niet reageert dan communiceer je toch niet? Je neemt dan niet echt aan een conversatie deel. In Thailand helemaal mis.

Wat ik geleerd heb is dat de Thai door te zwijgen er allereerst respect mee tonen. Hier geldt, op een normale manier, nog een soort onuitgesproken stelsel dat je als kind respect toont naar je ouders omdat zij je het leven immers hebben geschonken. Het zelfde geldt voor kinderen richting een docent. Die heeft er voor geleerd om jou iets bij te brengen. Wat moet jij dan met je (grote) mond voorop. Luister eerst eens. Buitenlanders, zolang ze zich tenminste enigszins gedragen, staan hier op een vrij hoog plan. Als je hier rond loopt kun je het kennelijk immers betalen en het is veruit de meeste Thai niet gegeven om een bezoekje terug, alleen al financieel gezien, te kunnen brengen.
Eerst stil houden is dus een vorm van respect tonen. Je zet een glimlach op en ook die glimlach, als non verbale communicatie kun je leren. Er zijn alleen al zo'n 12 verschillende uitdrukkingen en betekenissen mee.

Een tweede aspect is dat als anderen praten jij gewoon je mond houdt en je open stelt om oprecht te luisteren. Vanuit dat respect, vanuit nieuwsgierigheid of leren, vanuit het verwelkomen van verschillen. Als de ander uitgesproken is en je wilt iets terug zetten dan houd je eerst even je mond. Daarmee stop je als het ware je luisteren, neem je de tijd om het bij je binnen te laten komen ën geef je je aandacht aan eventueel spreken en onder woorden brengen. Je vraagt je zelf ook af, als je merkt dat je het ergens niet helemaal mee eens bent, waar dat gevoel van binnen vandaan komt. Hoe het kan dat iemand anders het, vanuit zijn of haar invalshoek of beleving, anders ziet. Dat nodigt uit om van dat standpunt immers meer te weten te komen. Om dieper na te vragen naar achtergronden. Mijn ervaring is dat je voelt dat er een veel en veel dieper en intenser contact door ontstaat.

Hoe anders tijdens discussies in de Westerse wereld. Als we al een of twee woorden horen dan voelen we ons uitgenodigd, nou zeg maar gewoon uitgedaagd, om direct het debat aan te gaan om iets toe te voegen of de ander te zeggen dat hij of zij er helemaal naast zit. Jouw mening is immers de juiste en dat zul je ook even laten weten. We gaan voor overtuigen. We gebruiken de tijdspanne die de ander gebruikt die aan het woord is om ons eigen verhaal al vast op te maken en… luisteren dus helemaal niet meer. Wat we totaal niet in de gaten hebben is dat zodra wij ons verhaal dan uitkramen het zelfde gebeurt bij die ander. Kortom, van veel discussies blijven slechts een aantal ‘trigger’ woorden hangen en de essentie verdwijnt en komt vaak niet eens aan bod anders dan een ‘ik wil gelijk hebben of mijn zin doordrijven’.

Is het wel nodig om iets toe te voegen? Een vraag die mensen in deze Aziatische cultuur zich ook stellen. Vanuit het zelfde respect mag jij je eigen mening hebben en daarmee hoef jij het niet eens te zijn. Dat wil helemaal niet zeggen dat je dan dus maar ‘ten strijde’ moet gaan. Accepteren dat er andere meningen zijn dan jij hebt is de gewoonste zaak van de wereld. Het maakt de wereld kleurrijker. In heel veel, zo niet de meeste, gevallen heeft het voor de Thai dan ook helemaal geen zin om iets toe te voegen maar te accepteren zoals de ander het ook kan zien.

En dat zijn nu van die ervaringen waarvan, althans ik, wat op steek. Niet dat het me altijd lukt om dit toe te passen. Echt communiceren is in mijn beleving echter een veel rijkere ervaring dan dat ik gewend was en je bloeddruk blijft er in de meeste gevallen ook nog eens mee op peil.

Frans Captijn