Over vertrouwen gesproken...

Bij mijn ‘Mar-keerpunt’, mijn doorstart bijeenkomst die ik half december vorig jaar in Middelburg organiseerde, had ik het er al over dat tussen mensen en in organisaties alles mogelijk en maakbaar is als er een 'klik' is tussen mensen.

Die klik draait met name om vertrouwen en om gunfactor. Althans, dat is mijn idee.

De laatste tijd borrelt het item ‘vertrouwen’ steeds vaker op. Veel mensen die ik in Nederland ken maar ook expats die ik tijdens bijeenkomsten of programma's in het buitenland tref spreken er over.

Over vertrouwen wordt eigenlijk in het openbaar nauwelijks gesproken. Het is er, en dan voel je het ook, of het is er niet. Waar ik inmiddels achter ben is dat er geen tussenweg is. Het is gewoon iets zwart/wit. Je kunt niet een beetje vertrouwen, want dan vertrouw je gewoon helemaal niet. Vertrouwen heb je nodig in al die situaties waarop je geen controle hebt. Opmerkingen als dat ‘het vertrouwen op de proef wordt gesteld’ of dat ‘er een gebrek aan vertrouwen is’, zeggen eigenlijk dat vertrouwen gewoon ontbreekt. Mooier kan ík het in ieder geval niet maken.

Vertrouwen is er gewoon of moet in sommige situaties groeien. In die laatste situatie kun je in mijn beleving zeggen dat vertrouwen ‘maakbaar’ is. Dat doe je door contact. Door stapje voor stapje, of vaak heel snel, je onderwaterprofielen met elkaar te delen. Zaken die je bezig houden, die je wilt bereiken en waar je voor jezelf mee aan de slag bent zonder dat ze direct voor de buitenwereld zichtbaar zijn. Als je jouw onderwaterprofiel verbergt, of dat probeert te doen, dan werk je het schaden van vertrouwen in de hand. Hoewel er niet over gesproken wordt delen steeds meer mensen met me dat ze dat toch al lange tijd voelden. Wat doen we toch raar met z’n allen...

Als er geen vertrouwen tussen mensen of in organisaties is, kost dat enorm veel energie. Het gaat ten koste van de kwaliteit van het werk en vooral ook van het plezier dat mensen in hun werk kunnen hebben. Daarnaast draait het de passie die mensen daarin zouden kunnen leggen de nek om. Er ontstaan vormen van cynisme, machtsstrijd en apathie. Verstarring in innovatie en in anticipatie op ‘de markt’ treden op. De negatieve spiraal ontstaat automatisch. Het maakt mensen zelfs letterlijk ziek.

Uit de ervaringen die ik zelf heb en die ik inmiddels ook steeds vaker hoor blijkt dat aandacht voor ‘vertrouwen’ een ondergeschikte rol tussen mensen en organisaties speelt terwijl de uitwerking door het ontbreken er van juist in de praktijk de boventoon voert. Uiteindelijk gaat het dan niet meer om de taak waar je gezamenlijk voor staat maar om hoe je nog veel langer met elkaar op een nette manier door de zelfde deur kunt. Soms zelfs over hoe je je hoofd nog boven water kunt houden.

Uit een communicatiecafé dat we laatst hielden over dit onderwerp kwamen een paar leuke slotopmerkingen als ‘oogst’ die ik graag op dit blog deel.

• Vertrouwen draait om betrouwbaarheid. Dat heb je niet alleen zelf in de hand. Het heeft te maken met een ‘zender’ en een 'ontvanger'. Als ‘zender’ dien je open, eerlijk, integer en oprecht te zijn en je te houden aan onderling gemaakte afspraken. De ‘ontvanger’ interpreteert echter naar zijn of haar normen en waarden en wat hij of zij uiteindelijk wil bereiken. 
• Vertrouwen kan niet bestaan zonder wantrouwen. Je kunt onderzoeken waar wantrouwen vandaan komt (vaak angst). Zodra je dat eerlijk boven tafel hebt is er ook direct weer vertrouwen. 
• Als er tijd genomen wordt door werkgever én werknemer om voorafgaand aan een opdracht of klus verwachtingen naar elkaar uit te spreken én kwaliteiten en talenten van de werknemer en mogelijkheden van de werkgever worden gerespecteerd, staat niets vertrouwen in de weg. Betrokkenheid en invloed door de werknemer neemt toe.
• Aandacht voor elkaar, binnen grenzen vrijheid van handelen en aandacht voor de kwaliteit van het werk versterken de vertrouwensrelatie. 
• Het blijft uiteindelijk ook een kwestie van ‘chemie’ tussen mensen. Als die tussen mensen door wat voor onderliggende reden ook ontbreekt blijft het dweilen met de kraan open.

Er is in mijn beleving in veel organisaties en tussen veel mensen voorlopig nog heel veel te doen. Toch… vertrouwen is dat meer dan waard!

Frans Captijn