Inzicht in en begrip voor culturele verschillen (2)

Dit is hoofdstuk twee van het delen van enkele inzichten om meer inzicht te krijgen in culturele verschillen.

Eten en drinken zijn in Thailand en Laos sociale groepsactiviteiten, vooral in de landelijke dorpen. In het Westen is er veel meer een geïsoleerde eetcultuur (een tafeltje voor twee en graag aan het raam) in het Oosten en zeker in Thailand is er een groeps eetcultuur. Familie, vrienden en buren doen er gretig aan mee en het is niet meer dan normaal. Hoezo planning? Kom binnen, voel je welkom en eet mee.

Tijdens het eten is langdurige sociale 'shit-chat' niet de norm zoals we vaak in het Westen hebben. Uitvoerige uiteenzettingen en soms zelfs onderhandelingen vinden niet plaats. Het aantal gespreksonderwerpen is relatief beperkt en meestal hebben ze te maken met dat wat je eet of drinkt of met familie gerelateerde zaken. Dingen dicht bij huis om het maar zo uit te drukken.

Eten speelt een centrale rol in het leven van Thaise mensen. Je denkt misschien dat ze drie maaltijden per dag eten en die neiging hebben ze (tenminste) ook echter met heel veel tussendoortjes. Wanneer ik op mijn scooter naar Mae Rim of Chiang Mai rijd, zijn dag en nacht de diverse eetstandjes langs de weg open. Ze verkopen een breed scala aan eigenlijk altijd vers gegrild, gebakken, gekookt, gestoomd of (diep)gefrituurd eten. Rijst of kleefrijst is altijd het hoofdgerecht.

Het is leuk om te zien dat veel westerlingen of andere toeristen geen eten eten dat op straat wordt bereid en verkocht eten. Huisartsen, GGD en internet adviseren om dat niet te doen. Geen ijsblokjes in je frisdrank nemen is ook zo’n advies bijvoorbeeld. Het is jammer (en vanuit mijn ervaring hier nu met alweer zes jaar in Thailand wonen) de grootst mogelijk onzin (in mijn ogen). Je mist het goedkoopste en meest gezonde zalige eten dat je hier maar kunt vinden. Stel je voor dat Thaise mensen en touristen daar ziek van zouden worden. Mond op mond reclame zouden het zaakje dan snel sluiten en de eigenaar zit doodeenvoudig zonder werk. Dat gebeurt niet en al jaren kom ik op dezelfd plekken de zelfde verkoop karretjes tegen.

Ik nodig iedereen uit om het meer dan heerlijke (en goedkope) eten van de straat te proberen, te proeven en vooral ook op te eten. Laat al die meer dan vreselijke gedachten in je hoofd maar lekker los. Ook over die ijsblokjes. De Thaien zelf drinken immers ook water uit flessen en het ijs in hun drankjes komt daar vandaan of uit de fabriek. Niets mis mee.

Het eten hier is gemaakt met veel ingrediënten waar westerlingen niet zo bekend mee zijn, zoals citroengras, tamarinde, galangal, en natuurlijk veel rode hete pepers die het eten een enorme diepte van smaak en kruidigheid geven.

In veel delen van het landelijke Thailand genieten mensen ook van een breed scala aan voedsel dat bestaat uit dieren die zijn gevangen in de velden, waterpoelen, rivieren en meren. Insecten en miereneieren zijn hier specialiteiten. Voor mij nog steeds heel erg wennen en veel heeft daarbij wederom te maken met hoe ik ben geprogrammeerd.

Families bereiden en koken hun eten meestal buiten, zelfs als het huis een binnenkeuken heeft (de meeste huizen in de landelijke gebieden  hebben ze niet). Een of twee kleine van vuursteen gemaakte stoven (zoals weergegeven op de afbeelding), met houtskool en / of hout als brandstof, worden gebruikt om het voedsel te bereiden.

Ingrediënten zijn, zoals ik al eerder vertelde, altijd heel vers. Net geplukt uit de tuin, het bos of het veld of die zelfde dag gedood. Kip en vis bijvoorbeeld worden normaal vlak voor het koken gedood.

Tijdens mijn bezoek aan de zus van mijn vriendin in Laos kregen we 's avonds kippensoep (eerlijk is eerlijk, ik heb nog nooit zo’n lekkere soep geproefd). De kip werd voor mijn ogen geslacht. Daar waar ik de slachting van twee enorme waterbuffels en drie grote varkens voor de bruiloft kon ontlopen lukte het me bij deze kip niet. 

Hier is dat slachten waar je bij staat als onderdeel van het klaar maken van eten niet meer dan normaal. Kinderen groeien er mee op. Heel anders dan hoe ik werd opgevoed (geprogrammeerd) volledig gescheiden van die processen. Ze gebeuren bij ons achter de gordijnen (en vaak met minder respect). Hier wordt gedood wat strikt nodig is en ook de porties zijn over het algemeen kleiner.

Mijn gevoel (en gezichtsuitdrukkingen) in de week dat ik bij de familie in Laos aanwezig was werd niet echt begrepen en leverde in ieder geval een hoop plezier op. Hoezo stoere vent ;)? Wat een ervaring...

Eten (en drinken) doe je over het algemeen op een groot licht verhoogd (In Laos liepen de kippen en eenden onder ons door terwijl we genoten van ontbijt, lunch en diner) platform gemaakt van hout en bamboe. Op dat platform, meestal bedekt met een rieten vloermat, wordt het voedsel op een metalen ronde, iets verhoogde grote plaat geplaatst. Elke persoon heeft zijn / haar eigen schaal en keukengerei (lepel en vork en soms eetstokjes, een mes om te eten gebruiken we hier niet).

Aardig wat indrukken en inzichten van hoe het allemaal ook (en anders) kan. Niet beter of slechter. Gewoon anders.

Genoeg voor deze week.    

Frans Captijn (Gangey Gruma) 

www.captijninsight.com 
captijninsight@gmail.com