Ik
nodig onze internationale gasten elke ochtend uit om vragen te stellen over de
Thaise cultuur, het boeddhisme en/of over dingen die ze in het/hun leven bezig
houden. Onafhankelijk van elkaar heb ik de afgelopen weken vragen gekregen over
het thema ‘Vergeven’. Daarover vragen geeft eigenlijk al aan dat het mensen
bezig houdt. Het is een voortdurende stoorfactor in hun leven of in het leven
van dierbaren. Een oproep om wat inzichten te delen die ik inmiddels hierover
vanuit mijn werk hier, het bezoeken van lessen aan de boeddhistische
universiteit in Chiang Mai en vanuit mijn eigen culturele achtergrond heb
opgedaan.
Inzicht
= Verlichting.
Zie dat
niet direct als iets spiritueels dat je afhoudt om verder te lezen. Verlichting
is een manier om letterlijk gewicht van je schouders af te laten glijden, je
lichter te voelen, vrijere, los te laten en ruimte te creëren om nieuwe dingen
te laten ontstaan die al lang voor je klaar liggen om te kunnen veranderen. Om
weer stroming in je leven te krijgen.
De
betekenis van het woord ‘vergeven’ kun je zien als ‘een nieuwe kans geven’. Dat
is duidelijk iets anders dan ‘een tweede kans geven’. Als je uitsluitend een
tweede kans geeft heb je in gedachten al de voorwaarden waaraan de uitkomst in
de toekomst moet voldoen gemaakt. De vrijheid in de nieuwe uitkomst is daarmee
feitelijk al weg. De uitkomst die ontstaat moet van harte door jou of door de
ander kunnen worden geaccepteerd.
Vergeven
heeft alles te maken met een (in jouw beleving of in de beleving van iemand
anders)
‘verkeerd doen’ - iets dat je is
aangedaan - in het verleden en je nu en mogelijk in de toekomst (nog steeds)
dwars zit. Feitelijk wil je die verstoring niet langer meer en het dient je
allerminst.
In het
boeddhisme is ‘vergeven’ geen groot thema. Ik zal proberen daar wat uitleg over
te geven.
Allereerst
is vergeven een manier van ‘geven’ waar je in letterlijk – fysieke - zin geen
enkele moeite voor hoeft te doen. Het boeddhisme leert dat vergeving zich
alleen in je hoofd af speelt. En het mooie is dat zodra het idee van vergeving
al in je gedachten op komt de mogelijke verdienste (er iets goeds tegenover
zetten, een offer brengen om te kunnen loslaten en verder te groeien) eigenlijk
al in je hoofd is opgekomen.
Zelfs
als je niet de minste fysieke inspanning hebt geleverd, ben je er al in
geslaagd om verlichting ‘te verdienen’ door het geven van vergeving
(Abhãyadãna). Zelfs met het geven van een glimlach aan anderen in plaats van je
wenkbrauwen te fronsen of de ander een afkeurende blik te gunnen draag je al
bij aan de oplossing en een stuk persoonlijke verlichting.
Geven
is mildheid, vriendelijkheid, tonen. Dit betekent; 'Het van harte opofferen van je eigen 'bezittingen' - of loslaten van
jouw standpunten / waarheid (dat immers niet meer dan een deel van de waarheid
is) met de intentie om de verbinding
met anderen (weer) te herstellen. Feitelijk om (weer) voor anderen beschikbaar
te zijn om te kunnen helpen daar waar anderen het slechter hebben dan jijzelf.
Als je
niet ‘van ganser harte’ kunt geven dan kan dat niet ‘geven om te vergeven’ worden
genoemd. Het is dus breder dan het equivalent woord 'Caritas' in de Christelijke
cultuur dat meestal beperkt is tot het geven van financiële middelen of
goederen aan armen en zieken.
Hier
wordt het woord intentie voor het
eerst in relatie tot dit onderwerp geïntroduceerd.
Dat
roept het tweede op. De vraag vanuit de boeddhistische filosofie blijft; Is er
echt iets te vergeven? Vaak kun je ontdekken dat gedachten over het ‘kwaad’ dat
er door jou of naar jou toe is gebeurd je maar in hun grip blijven houden omdat
je niet de moeite neemt om dieper te kijken. Het verhaal van destijds vervorm
je (maak je soms groter en vererger je) meestal ook nog eens omdat je er maar
in blijft hangen. Je komt niet uit je vicieuze denk cirkel.
Het
boeddhisme kent het zogenaamde Edele Achtvoudige Pad. Eén van de dingen daarin om
gelukkig te zijn en te blijven heet de 'juiste intentie'.
Vergeving
heeft iets te maken met dat wat er in het verleden is gebeurd en, in jouw
beleving of de beleving van een ander, is mis gegaan. Op dit moment echter mag
je er toch vanuit gaan dat je over dat moment en de omstandigheden waaronder
het fout is gegaan in het verleden meer kennis, begrip, ervaringswijsheid en
meer achtergronden hebt gekregen. Je hebt dus zondermeer hier en nu veel meer
inzicht in de situatie van toen (als je het verhaal nog steeds kunt zien als
dat wat er destijds écht mis is gegaan. Gebeurd is zonder het groter/erger te
maken). Je zou zelfs kunnen proberen om zonder oordeel die situatie nog eens te
onderzoeken of te beschouwen zodat je dat
wat verkeerd is gegaan beter kunt begrijpen.
Vanuit
dat inzicht kun je je zelf af vragen of het daadwerkelijk op dat moment jouw
bedoeling was - of de bedoeling van de ander naar jou toe was - om die persoon of
situatie te beschadigen. Met andere woorden, door dieper en zonder oordeel
nog eens naar die situatie van toen te kijken kun je je afvragen of de onderliggende intentie echt was om
jezelf of anderen pijn te doen.
Er is
een prachtige geleide meditatie / Dhama lezing die zegt:
"Wij kunnen schade veroorzaken en andere mensen
kunnen ons pijn doen. Er is veel in het leven dat ons pijn doet. Je kunt je
soms gekwetst voelen door wat andere mensen je hebben aangedaan. Maar mensen
zijn mensen, zij maken fouten, kunnen soms onder stress staan, ze zeggen ze een
scherp woord. En wanneer jouw hart daarvoor open staat… dan kan het je raken.
Maar meestal is er geen echte boosheid, niets
persoonlijks bedoeld, in dat wat er wordt of is geuit. Het is niet zo dat
mensen perfect of volmaakt zijn. In verschillende situaties wordt haastig
gehandeld en worden fouten gemaakt. Het is dan wel echt heel gemakkelijk om
jezelf vanuit een verongelijkte houding voor te houden; 'Dit overkomt mij ook
altijd...', ‘iedereen is tegen mij…’.
Misschien kun je, op een andere manier dan waaraan je tot
nu toe ooit gedacht hebt, jezelf voor houden… ‘Ze proberen een succes van me te
maken’. Wij zijn zelf immers ook niet altijd perfect.
Soms moeten we ons openstellen voor vergeving. Meditatie bijvoorbeeld
kan ons helpen in wat het betekent. Het leert ons dat we ons niet droevig
hoeven te voelen en geen gevoelens van wraak hoeven te koesteren als dingen
zich tegen ons lijken te keren.
Als we eerlijk tegenover onszelf zijn weten we al lang dat
eigenlijk iedereen vanuit zijn of haar beste bedoelingen en vanuit bezieling
verbinding wil. Soms wordt dat niet getoond of pakt dat verkeerd uit. Sommige
mensen zijnhelaas zo het contact met mededogen, liefde en wijsheid, kwijt dat
ze voortdurend, en vaak ook nog zonder dat ze het op dat moment echt zelf in de
gaten hebben, dingen doen die anderen kwetsen. Dat kan misschien wel tragisch
zijn, maar we moeten als we dat merken daardoor niet de moed verliezen We
moeten begrijpen dat er mensen zijn die hopeloos verward zijn en nog moeten leren
dat de manier van leven is om niet vast te houden aan verlangens en naar de
buitenwereld toe juist vriendelijkheid te ontwikkelen.
Ons dit te herinneren stelt ons in staat om onzelfzuchtig
te leven, leef voor het welzijn van anderen door dat te doen wat geluk en
harmonie bevordert."
Vaak ervaren
we in ons hoofd malaise in relatie tot onze behoefte om al dan niet te vergeven
of om vergeving te krijgen. Als we dieper kijken kunnen we ontdekken dat andere
mensen meestal helemaal niet de intentie hadden om ons pijn te doen. Wat is er
dus te vergeven? Je creëert vaak je eigen lijden doordat je geen zicht hebt op
een vicieuze cirkel die je vaak zelf hebt laten ontstaan. Het krijgen en delen
van deze inzichten en ideeën kan zaken oplossen waardoor je jezelf lichter en
vrijer voelt. Gewoon een makkelijke manier om van harte "Sorry" te
zeggen.
Het
boeddhisme leert ons dat de vrucht van vergeven een lang (er) leven is. Je
gedachten vergiftigen immers niet langer meer jezelf en je omgeving. In de
praktijk drukken Thaise mensen dat uit met een in mijn beleving fantastisch
mooie symboliek. Ze verlengen de levensduur van gevangen dieren (bijvoorbeeld
door het vrij laten van levende vis die voor consumptie op de markt wordt
aangeboden door ze vrij te laten in een rivier of stroom (zie foto) of kopen
dieren vlak voor de slacht op om ze nog een tijdje een langer leven in een rijstveld
of weiland te gunnen).
Probeer
eerst eens meer begrip te krijgen van de ware onderliggende intenties van dat
moment waarop dingen verkeerd gingen. Als je ontdekt dat de intentie er
helemaal niet was om anderen te beschadigen… waar pieker je dan nog langer
over? Maak dingen, zonder te oordelen, helder in je hoofd om het juiste begrip
te krijgen. Deel het met juiste communicatie (met de beste intentie en vanuit
je hart) en voel de bevrijding. De vruchten? Lang leven.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten