Zonder regels loopt het vaak veel beter

Vanmorgen bezocht ik met een deelnemer aan een van onze programma's de basisschool. waar mijn vrouw lerares Engels is. Er was een bijeenkomst voor de kinderen met monniken omdat zij de komende drie maanden in hun tempels blijven. 

Onze gast, en dit is niet de eerste, beleeft hier een enorme cultuurshock Hij is stom verbaasd over hoe het hier in dit land allemaal niet geregeld is en dat er ondanks het ontbreken van vele regels zo enorm veel ordening is. Bij deze kindertjes met hun lachende gezichten wordt het er op een natuurlijke manier gewoonweg ingegoten. Je hebt met elkaar rekening te houden, pluk de dag wat meer, lach, deel en leer.

In 2004 deed ik in verband met mijn masteropleiding een onderzoek. De vraag was of cultuur invloed op risico beleving had. Ik schreef er een scriptie over. Ik onderzocht de cultuur binnen de rechtspraak, bij een krantencombinatie en in twee woonwagencentra. Eén van de zaken die me opvielen was dat hoewel er misschien weinig regels aanwezig waren, het woonwagenwereldje waarin ik even mocht vertoeven het meest geolied liep. 

Er wordt hier ook geleerd in plaats van je niet confronteren met situaties waarin en waaruit je jezelf moet redden. De speeltuin, die er overigens geweldig goed en netjes verzorgd uit ziet, zou in Nederland worden afgekeurd omdat langs de glijbaan geen hekje staat. Onder de treden van de trap hangt geen netje, de keukenvloer naast de speeltuin is te glad en er is een betonnen rand waaraan de kinderen zich zouden kunnen bezeren, nooduitgangsbordjes en noodverlichting ontbreken, de tafeltjes en stoeltjes zijn niet conform de ARBO (de kinderen ze zitten voor het merendeel op de grond), er zijn op het aantal kinderen te weinig wc's, voor zowel de jongetjes als de meisjes is er maar één douche (waar ze dan met z'n tienen onder staan), het eten wordt in de buitenlucht schoongemaakt en jawel, daar zouden insecten bij kunnen komen, enz., enz..

Al doende leren de kinderen hier. Af en toe moet je gewoon eens een keer stevig op je gezicht gaan om te leren dat je weer kunt opstaan. Natuurlijke veerkracht heet dat. Als je schreeuwt heeft je buurman daar last van. Je schreeuwt dus niet. Als je met veel kinderen in een kleinere ruimte moet verblijven voor een tijdje, dan maak je automatisch even rijtjes. Voordeel is dat je links en rechts van je altijd vrije kijkruimte hebt. In je broek plassen doe je met twee al niet omdat je immers geen luier hebt. Eén keer voelde je die warme straal langs je benen en dat was, ook voor je buurman of buurvrouw, geen fijne gewaarwording. Dat wil je dus niet nog eens meemaken. Als je twee bent loop je dus tijdig keurig naar de (erg lage) wc. 

Net als in de woonwagenwereld waarin ik tijdens een stage me oprecht mocht verbazen en intens mocht genieten kwam alles op een hele natuurlijke manier gewoon tot stand. Er was ordening en alles liep eigenlijk als een geoliede machine. Het mooie was ook dat als er eens een keer iets mis ging mensen geleerd hadden om vanuit hun eigen veerkracht niet bij de pakken neer te zitten. Wijzen naar een ander is er niet bij, de handen uit de mouwen, je creativiteit gebruiken en het zelf oplossen. Kun je er niets aan doen? Dan wacht je gewoon tot de omstandigheden weer zo zijn dat je dat wel kunt. In de tussentijd word je niet boos, blijf je glimlachen en vecht je niet met jezelf. Je geeft je aan de situatie over... Het is zoals het is en je maakt er in de gegeven omstandigheden het beste van. Je laat je, zoals op de foto hierboven, gewoon meedrijven op dat wat er onder je ontstaat.

Hier beleef je dat het zonder regels op papier vaak heel veel beter loopt. Je hoeft je zelfredzaamheid op latere leeftijd ook niet eigen te maken. Van jongs af aan zit het er gewoon in. Waar draait het leven om? Wat het niet om intens en bewust te leven?

Frans Captijn