vrijdag 27 augustus 2021

Over ‘oprechte’ verjaardagswensen en vriendschappen

 “Weet je wat de relatie is tussen je twee ogen?
Ze knipperen samen, ze bewegen samen, ze huilen samen,
ze zien dingen samen, en ze slapen samen, maar zien elkaar nooit.
 
Dat is wat vriendschap is!”
 
Ik kwam dit stukje tekst uit een artikel vorige week ergens op internet tegen. Het paste goed bij een paar gesprekken die ik met mijn partner en mijn twee kids had over vriendschappen en verjaardagswensen. En jawel, ook nu weer het liggen mijn ervaringen zeker weten ook aan mij...
 
Vriendschappen, hoeveel had ik er en hoeveel heb ik er? Toen ik nog mijn profiel op de ‘sociale’ media had, had ik enorm veel ‘vrienden’. Ik moet er nu nog vaak om lachen als mijn voormalige Duitse buurvrouw altijd praat over haar ‘Facebook vrienden’.
 
Toon Hermans begon zijn gedichtje “Vriend” met de zin; ”Je hebt iemand nodig….” En misschien draaien veel vriendschappen helaas juist wel daar om. Mensen die je voor of om iets nodig hebben.    
 
Steevast stuurde ik mensen op, of zelfs een dag vóór hun verjaardag, een verjaardagswens. Elk jaar een andere. Elke ochtend als ik mijn mobiele telefoon aan zette, sprongen mij de verjaardagen van de dag direct tegemoet. En natuurlijk stuurde ik een felicitatie.
Regelmatig kreeg ik een spontane reactie van de jarige Job terug dat hij of zij het zo geweldig vond dat ik aan de geboortedag dacht. Nou, sorry om te zeggen, ik dacht er, met uitzonding van mijn partner, mijn kids en mijn broers en zussen, meestal niet zelf aan. Het was die machine die het allemaal voor me bewaarde en me er automatisch aan herinnerde. Een vernieuwing van de oude verjaardagskalenders die je bij mensen op de wc zag hangen. Grappig eigenlijk die plek. Had je iets om naar te kijken. En ook dat is voor velen inmiddels veranderd. De mobiel gaat immers bij velen mee de wc op. Een verslaafde behoefte naast de dagelijkse behoeften op die plek.
 
Ook op mijn verjaardag stroomde mijn berichtenboxen over van de ‘spontane’ felicitaties. Zo geweldig dat mensen er ieder jaar maar weer aan dachten. Die berichten blijven inmiddels nagenoeg uit. Het is erg stil geworden met verjaardagswensen en ook met mails als je niet meer op die sociale media bent aangesloten en uit het formele arbeidsproces bent. Wie heeft je immers feitelijk dan ‘nog nodig’? Rust in de tent zou mijn moeder zeggen.
Eerlijk is eerlijk, ik mag niet klagen. Van een bank hier in Thailand en een paar bedrijven waar ik ooit iets kocht zijn er mensen die er kennelijk nog wel aan denken. Steevast krijg ik van hen een oprechte verjaardagswens ;).
 
Mijn zoon, die veel vrienden heeft, merkte onlangs na zijn verjaardag op dat zelfs een aantal van zijn aller beste vrienden zijn verjaardag hadden vergeten. En dat terwijl hij zeker wist dat zijn naam nog steeds op die oude verjaardagskalender in hun wc stond.
Niet dat hij zich dat persoonlijk heel erg aantrok maar hij had het wel opgemerkt. Mensen waar je dag en nacht voor klaar staat en waar hij ook altijd klaar voor zal blijven staan. Een probleem? Niet echt natuurlijk. En toch is het tekenend voor de echte waarde van een vriendschap. Het zijn van die kleine dingen die in vriendschappen een beetje de waarde tonen. En ook mijn dochter heeft vergelijkbare ervaringen.
 
En zo kun je je dus afvragen waarom, hoeveel en waarin je investeert. Wat de waarde is voor jou en voor die ander. En ja, dat is wel een hele zakelijke beredenering als je ook de emotionele waarde van een oprechte vriendschap in ogenschouw neemt. In tijden van (persoonlijke) crisis leer je je echte vrienden kennen weet ik uit ervaring.
 
Van mijn eigen ‘oude’ grote ‘echte’ vriendenkring is inmiddels weinig tot niets meer over. En, ik zei het in het begin van dit blog al, dat ligt zeker ook aan mij.
 
En is het in veel gevallen eigenlijk ook niet heel normaal? De meeste vriendschappen zijn slechts tijdelijk voor een periode dat je samen op eenzelfde weg loopt. Vaak in en voor die periode niet minder oprecht. Zoals die ogen waar ik het blog mee begon. Echte vrienden hoef je niet eens te zien. Ze zitten in je hart. En zelfs een felicitatie voor de verjaardag is niet nodig. Die oprechte wensen van hen ken je immers al lang. 

Ik las vanmorgen trouwens dat het gisteren 'internationale honden dag' was. Er wordt wat verzonnen. En toch... eerlijk is eerlijk. Misschien zijn dieren, en met name honden,  wel de meest oprechte vrienden. 
 
Zodra je je koers in je leven verlegt laat je vrienden en krijg je vrienden. Dat heeft heel veel met je eigen opstelling en houding te maken. Al die vrienden van de basisschool en van al die opleidingen die ik daarna mocht volgen, van de bar die ik ooit runde, vanuit mijn verschillende werkkringen en uit serviceclubs, tsjonge ik had er wat, er is nog een handje vol contacten over.
 
En voor mij zijn dat nu juist de echte oprechte blijvende en vooral waardevolle vriendschappen.


Frans Captijn (Gangey Gruma) 

vrijdag 20 augustus 2021

Wat bied je de liefdesbaby nog voor schrale en eenzame toekomst aan?

Meer en meer denk ik, en verbaas ik me, over de wereld waarin ik leef. Mijn blog van vorige week was er eigenlijk ook een uiting van. 

We hollen maar door en zijn zo snel met onze camerabeelden en nieuwsberichten dat we vaak de kans voorbij laten gaan om stil te staan bij wat er nu eigenlijk gebeurt of gebeurd is. Laat staan dat we de moeite nemen om te proberen de impact ervan te zien op onze toekomst en die van nieuwe generaties. Kortom, van bezinning komt meestal maar weinig tot niets terecht. 

We zijn gewend aan het ‘huisje, boompje, beestje’ gedrag en volgen het haast als vanzelfsprekend. Zo overkwam het ook mij. Je gaat trouwen, zoekt en koopt of huurt een huis, werkt samen aan een loopbaan, mooie auto en 'natuurlijk' probeer je ook aan kinderen te beginnen. Het hoort er immers bij. Op de sociale media worden alle liefdes baby's van je vrienden getoond, en je wilt er zelf toch ook een beetje bij blijven horen. Wat is het leven zonder baby shower lijkt het wel als ik verhalen om me heen hoor. 

Echt eigenlijk nooit vroeg ik me af of met kinderen beginnen nu wel zo wijs en verantwoord was. En in de 'nieuwe normaal' wereld waarin we inmiddels leven vraag ik me dat nog veel meer af. 
En, begrijp me niet verkeerd, ik ben super blij met de twee gezonde kids die wij mochten krijgen. 

Hier in Thailand zijn kinderen, al van generatie op generatie, in de meeste gevallen de pensioenvoorziening voor de ouders. In de Westerse cultuur is dat anders.

Steeds vaker hoor ik verhalen van mensen die het automatisme van kinderen krijgen heroverwegen. Een zeer verstandige move vind ik persoonlijk. Zeker ook als ik terug denk aan mijn tijd in Nederland waar bij de kinderopvang vlak bij kinderen meer werden gedumpt en haast letterlijk moesten worden gevangen. De ouders waren druk met zich zelf en echt tijd en aandacht voor hun kids bleek er door de haast vaak niet te zijn. 

De wereld verandert niet meer in een sneltrein vaart maar met de snelheid van een TGV. Nieuwe technologie, uitputting van de aarde, klimaatverandering met alle daarbij behorende ellende van dien, crises, virussen en noem maar op.

En niet alleen de wereld verandert supersnel. Tijden ook. De maatschappij is veranderd, mensen zijn veranderd, gedrag is veranderd, verdraagzaamheid en individualisme. En zelfs in letterlijke zin is de afstand tussen mensen door de techniek misschien dan wel klein geworden maar in de praktijk steeds verder vergroot.

Wat bied je je liefdesbaby nog voor schrale en eenzame toekomst aan, vraag ik me inmiddels regelmatig af. En wat moet je daar allemaal niet voor over hebben? Wat voor verantwoordelijkheid neem je op je schouders? "Bezint eer ge begint" is ook hier geen gek spreekwoord. 

En wat mijzelf betreft in relatie tot onze twee wereldburgers... Mocht ik nooit opa worden (iets wat ook zo bij die vanzelfsprekendheid lijkt te horen), dan ben ik over die 'schok' op voorhand al heen ;). Het is hun leven en zijn ook hun persoonlijke keuzes die ik respecteer. 

Als het zo is, waar het boeddhisme van uit gaat, dat ik na dit leven weer een nieuw leven krijg, dan hoop ik dat ik me dit blog tijdig herinner of wie weet het ergens op tijd nog eens tegen kom. 

Bewust kinderloos, en dat is niet egoïstisch want er zijn immers meer dan genoeg kinderen op deze aarde, hoeft nog niet zo’n gekke optie te zijn.


Frans Captijn (Gangey Gruma) 

vrijdag 13 augustus 2021

Eén wereld met exponentiel groeiende tegenstellingen

Per minuut sterven er momenteel wereldwijd zo'n elf mensen aan honger of ondervoeding. Stukken meer dan door de huidige viruscrisis. Wereldwijd kampen 155 miljoen mensen met acute honger of erger. 20 Miljoen meer dan een jaar geleden. Dat blijkt uit een rapport van Oxfam Novib.

Een in mijn ogen misplaatste en misselijkmakende reactie van een van de andere lezers van het artikel dat ik drie weken geleden op internet tegenkwam vermeldde dat dit heel natuurlijk is en te maken heeft met het recht van de sterkste…
Misschien dat ook dat steeds ergere afsmelten van de ijskap van de aarde en de klimaatveranderingen met de daaraan gekoppelde natuurrampen gaat over het recht van de sterkste.

En, en daar gaat het Oxfam rapport niet over, wat te denken over de toenemende pijnlijke 'honger' in onze wereld aan aandacht, geborgenheid en vriendschap waar misschien ook nog wel meer mensen aan leiden (of lijden)?

In diezelfde week een artikel over dat je toch in de toekomst in je leven een ruimtereis niet mag missen. Zonder ruimtereis heb je in de toekomst niet meer geleefd zo lijkt het. Als je maar geld hebt (kaartjes zijn inmiddels al te koop vanaf slechts zo'n half miljoen USD), en… het brengt innovatie.

Hoezo steeds meer tegenstellingen in onze wereld. Niet gek dat steeds meer mensen er ziek van worden en uit balans raken. Misschien dat dat wat er steeds meer gaande is politiek uit te leggen is als een extra bijdrage aan de ‘nieuwe afstand' en de 'nieuwe normaal' maatschappij...

Frans Captijn (Gangey Gruma) 



vrijdag 6 augustus 2021

Eindelijk steun om meer professioneel te improviseren.

Foto: Nu punt NL
Verbazing en blijdschap toen ik een artikel onder ogen kreeg waarin door het Instituut Fysieke Veiligheid (met als voorganger de Rijksbrandweeracademie in Arnhem waar ik ooit de 21e opleiding tot beroepsbrandweer officier mocht volgen) stelde dat één van de lessen van de viruscrisis is dat Nederland het heil niet primair moet zoeken in nog meer draaiboeken en scenario's, maar beter moet leren improviseren.

Het was ruim twintig jaar geleden, in mijn functie van brandweercommandant van de gemeenten Kerkrade en Landgraaf tot op de dag van mijn vertrek uit het vak, dat steevast mijn credo was om in ons werk in de hulpverlening en rampenbestrijding ‘professioneel te improviseren’. Mijn meer dan fantastische burgemeesters Wöltgens en Janssen van destijds steunde dat van harte.

Professioneel improviseren is niet ‘doe maar een dotje’. Het is vanuit vakmanschap, noem het maar meesterschap, kijken en durven te besluiten wat een crisissituatie nodig heeft om schade en leed aan en voor anderen zoveel mogelijk te beperken en de periode van ellende zo kort mogelijk te houden. Jawel een vak! En daarna ballen tonen om uit te leggen wat en waarom je dat, vanuit die afweging en overtuiging én de situatie op dat moment (achteraf is het altijd gemakkelijker praten en vooral oordelen) gedaan hebt. 

Die twee burgemeesters hadden geloof en vertrouwen in ons vak en predikte regelmatig: “Los jij (lossen jullie als hulpverleners) het maar op. Wij dekken het (bestuurlijk) wel af. Regelmatig kwam dit gezegde voorbij zeker ook in relatie tot de samenwerking met onze fijne Duitse buren waar alles tot op dat moment nog veel meer in regels en normen was gegoten. Iets waar je niet van mocht afwijken.

Hoe zot ik het vond om volgens allerhande ARBO regels en aan lijnen te moeten oefenen, nee, natuurlijk ben ik niet tegen veiligheid, maar in de praktijk met situaties te maken te krijgen waarin, om mensen te redden, je als vakmensen toch regelmatig echt die regeltjes los moet laten. En jawel, daaraan kleven risico’s (van het vak).

Het internationale Rode Kruis, waar ik een aantal jaar vrijwillig als crisismanager voor paraat mocht staan, is voor mij een voorbeeld van een organisatie waar dit steevast in de praktijk wordt gebracht. Fantastisch om voor te kunnen en mogen werken. 

Doorspekte juridische procedures en bestuurlijke koppen die toch vooral niet mogen rollen, zorgden er jaar na jaar voor dat regeltjes om nog te kunnen functioneren en nog meer draaiboeken volkomen werden dichtgetimmerd. Lef om er nog van af te wijken werd steeds minder. Hoezo veerkracht? Volg het protocol omdat je dan ‘nooit’ kan worden afgerekend op ‘foute’ beslissingen. Ze waren immers vooraf en meestal achter een bureau al bedacht…

Optreden bij rampen en crises vergt, wereldwijd, meesterschap door specialisten die bezielend vanuit hun professionaliteit besluiten durven te nemen om er (nog) het beste van te maken. 

De stelling uit het rapport van het IFV maakte me dan ook toch nog steeds, na zoveel jaren uit het vak, ontzettend blij. Regels en protocollen zijn er om, indien beter en nodig, vanaf te wijken. 

Professioneel improviseren, en zeker niet alleen in de rampenbestrijding en crisisbeheersing, roept specialisten op om het lef te tonen om er in de praktijk voor anderen het beste van te maken. Dat noem ik meesterschap tonen. 

Frans Captijn (Gangey Gruma)