vrijdag 25 oktober 2024

De verwarming een graadje hoger? Alsjeblieft niet.

Het is alweer bijna eind oktober en ik hoor steeds vaker in de contacten die ik heb dat de verwarming in Nederland weer een graadje hoger wordt gezet. 

Het kwam in me op hoe anders dat zo'n 9250 km, hier, verderop is. Een graadje hoger zetten? Die vraag komt hier niet op. Als het zou kunnen..., liever wat graden lager. Dat zit er echter niet in. 

Vanuit een soort van vakantiegevoel kijken mensen uit naar zon en warmte. Lekker bijbruinen in de zon voor dat aantrekkelijke licht bruine kleurtje, of languit bakken aan het strand. 
Ook op het wellness resort waar ik hier jaren, in Chiang Mai, werkte werden de ligstoelen rond het zwembad goed door de buitenlandse gasten gebruikt. Thaise mensen zag je er nooit op. 

Als je hier woont, moet je er gewoonweg niet aan denken. Je zou wel gek zijn. 
Ook op onze bouw werken we met katoenen shirts met lange mouwen, lange spijkerbroeken, handschoenen en een hoed, al dan niet met gezichtsbedekking. Allemaal als bescherming tegen die zon en temperatuur. 
2024 (2567 in de Thaise jaartelling) Was wederom een recordjaar. Eind april temperaturen bij ons van 46 graden Celcius. 

Het isolatiemateriaal dat we in onze gebouwen gebruiken heet 'Stay Cool'. Die naam zegt veel. In het westen zou het denk ik Stay Warm heten. Hier wordt de glas- en steenwol isolatie, omgekeerd, gebruikt om als je de airco aan zet er voor te zorgen dat de verkoeling zo lang mogelijk binnen blijft. 

Die extreme warmte en zon zijn helemaal niet altijd zo fijn als je hier woont. De Thai kunnen er overigens beter tegen en zweten stukken minder dan ik bijvoorbeeld. Ik zie het aan mijn vrouw. Volgens mij heeft dat te maken met een ander type huid. 

Ja, die hoge temperaturen wennen gedeeltelijk. Dat geldt na zoveel jaar hier wonen natuurlijk ook voor mij. 20 Graden is voor ons frisjes en zo rond de 27/28 graden overdag is comfortabel. Het is ook de temperatuur waarop in onze slaapkamer, als de temperatuur in de nacht niet onder die temperatuur uit komt, onze airco een uurtje voor we gaan slapen even draait. Sinds een weekje is het 'snachts inmiddels een heerlijke 25 graden hier buiten. 

Anderhalve week geleden gaf de temperatuurmeter op mijn scooter in de middag, op weg naar de stad, nog 38 graden Celcius aan. En vandaag is het bij ons in Surin nog steeds dik boven de 32 graden met een vochtigheid van zo'n 85 %. En ook wij zitten hier, net als in Nederland, in de herfst en gaan richting de 'winter'. 
Vanaf zo half november tot en met half februari is het voor ons heerlijk. Zelfs ons dekbed kan rond de jaarwisseling een paar weken op ons bed terug komen. 

Centrale verwarming hebben we niet en kennen ze hier ook niet. 
Eerlijk is eerlijk, ik heb een paar jaar geleden een elektisch kacheltje aangeschaft en in Chiang Mai hebben we een ouderwetse olie gevulde radiator. Met mijn verhuizing uit Nederland mee gekomen. Ik heb hem door de jaren heen misschien vijf keer een paar uur gebruikt. 
Hier in Surin ligt de temperatuur gemiddeld 5 graden hoger dan in het noordelijkere Chiang Mai. Dat electrische kacheltje hier in Surin heb ik tot nu toe nog nooit gebruikt. Die aankoop had destijds meer te maken met mijn Nederlandse genen dat je maar beter tegen de kou kunt zijn voorbereid, denk ik. 

We leven voor wat betreft verwarming hier eigenlijk precies omgekeerd en een gasrekening? Die kennen we hier gelukkig niet. We doen het met electriciteit.
Electriciteit is hier nog steeds erg goedkoop en je betaalt gewoon, zonder allerhande fratsen, per kilowattuur de leveringskosten. Geen afzonderlijke transportkosten, meterhuur, capaciteitsafhankelijk transporttarief, jaarlijkse bijdragen, of noem al die andere frantsen maar op. En dat komt bij ons per maand inclusief onze waterpompen, airco's, koken en terrein verlichting uit op zo'n dertig euro per maand. 

In de zon liggen of aan het strand, nou laat voor ons die beker maar naar de toeristen gaan.
  
En wat dat misschien gezonde zongebruinde kleurtje betreft? 
Ik vind het heerlijk dat Phatsamon dat lekkere getinte kleurtje van zichzelf heeft. Niet gebruind, en dat scheelt ook nog eens uren tijd, geld en zonnebrand. Ze hoeft er helemaal niets voor te doen.
Jammer dat wederom de marketing (ook omgekeerd dan met het Westen) mensen hier juist laat geloven dat zo'n getint kleurtje absoluut niet 'highso' of 'gezond' is. Reden dat ook haast elke creme die je maar kunt vinden vol zit met 'witmakers'. Getint staat voor 'lowso', 'arm' en 'afkomstig van het platteland' zo is de algemene beleving. 
Hier in Thailand geldt, hoe blanker je huid, hoe hoger je in de rangorde (het aanzien) staat. En daarmee scoor ik hier, ook al zonder er iets voor te hoeven doen, dus erg hoog ;).
'Lekker belangrijk', maar niet heus, zoals ik twee weken geleden al schreef. 

Het is hier goed vertoeven en ja..., eerlijk is eerlijk, soms mis ik die thermostaat toch wel eens om die knop eens lekker een graadje of 10 terug te draaien. 


Frans Captijn (Gangey Gruma) 

vrijdag 18 oktober 2024

Wapens voor oorlogsvoering? Een achterhaald geldverslindend concept in onze techno tijd?

Je zult maar directeur van een bedrijf in de wereldwijde wapenindustrie zijn. Na de, heel misschien, wat magere jaren, zijn dan nu zeker weten gouden tijden aangebroken. 

Het kan niet op en het kan zo gek te bedenken niet meer zijn waar de vraag naar is. Je moet als klant met je nieuwe bestellingen achter in de inmiddels jaren lange wachtrij aansluiten. 

Deze economie bloeit als nooit tevoren en werkgelegenheid meer dan genoeg. Het is in je handen wrijven bij alweer een nieuw conflict dat, zeker weten, ergens in de wereld zal ontstaan. Geweldig voor de aandelenkoersen ook. 

En wat te denken over innovatie? Ook dat kan niet op. Je kunt je creativiteit de vrije loop laten en als je het zelf niet meer weet te verzinnen, dan helpt de 'AI' wel een handje om nog doortraptere methodes te vinden om de vijand in massa's om te brengen, gigantische schades aan te richten (ook weer goed voor de economie) en om 'vrede' te bewaren. 

De cijfers van bedragen van de investeringen die, opgebracht door belastingbetalers, in deze industrie inmiddels omgaan, kan een mens niet meer bevatten. Je kunt je er geen voorstelling meer van maken. 

Is de wapenindustrie in deze tijd nog wel nodig en actueel om oorlog te voeren? Ik vroeg het mezelf laatst voor de zoveelste keer weer eens af. Is het inmiddels niet een totaal achterhaald concept? 
En als dat zo is, zijn al die investeringen dan niet eigenlijk weggegooid geld? Geld dat door de politiek zou kunnen worden ingezet om zoveel andere doelen die daar, dichtbij en verweg, om schreeuwen te halen? Zeker weten dat daar ook werkgelegenheid door ontstaat. 

En waarom die vraag steeds vaker in me opkomt is doordat ik steeds meer hoor van de meest geraffineerde technieken, die gewoon achter een bureau, in een kantoortje of zelfs een huiskamer, worden ingezet om informatiesystemen te hacken / plat te leggen of om informatie buit te maken. Uiteindelijk natuurlijk om een keer te zullen gaan gebruiken. 

Het grootste deel van de wereldbevolking is met de ontwikkeling van alles wat maar 'smart' genoemd wordt mee gegaan. 
Je zou tegen 'smart' aan kunnen kijken als 'slimheid' maar zeker ook als 'luiheid'. Smart 'helpt' overal bij en zorgt er ook voor dat je bij werkelijke problemen zaken niet meer zonder 'smart' weet op te lossen. Je/we zijn totaal afhankelijk geworden van digitalisering en het World Wide Web met daarbij het gemak en ook het risico van al onze apparaatjes. Zelfredzaamheid en veerkracht zijn niet meer van deze tijd zonder onze digitale speeltjes en het internet.

En je hoeft niet eens naar oorlogen te kijken. De gigantische overstromingen, ook bij ons in Noord-Thailand, van een paar weken geleden bieden voorbeelden te over. Ook diverse van onze vrienden in Mae Rim / Chiang Mai werden totaal vleugellam doordat electriciteitsvoorzieningen, telecommunicatie en internet uit vielen. 

Steeds vaken horen we inmiddels dat de ene staat de andere staat bespioneert en hackt. Criminelen die achter hun bureau systemen plat leggen. Data bedrijven die er door een 'klein' foutje bij een update, of bij onderhoud, voor zorgen dat vliegverkeer in een keer in grote delen van de wereld plat ligt. Geldautomaten die uitvallen en bankrekeningen die niet meer zijn te benaderen. Computersystemen, voor van alles en nog wat, die stoppen. Stroom, informatievoorziening, pompen, energievoorziening, tankstations, water en zoveel meer voorzieningen die uit vallen. En wat moet je dan nog met je prachtige powerbank en je laatste nieuwe I-Phone?

Als anderen de stekker er bij jou/ons uit trekken zijn we in een keer totaal uitgeschakeld. Niet alleen van de meest basale zaken maar ook van hoe met die situatie dan om te gaan. Zelfredzaamheid, dat zullen we dan nog wel eens zien. 

Die stekker er bij de ander gewoon uit trekken is vele malen effectiever en maakt in een keer veel meer slachtoffers dan al dat steeds modernere en innovatievere wapentuig. En... het is nagenoeg gratis. Slecht voor die economie en de aandelen koersen daarvan, dat wel natuurlijk.  

Het helpt volgens mij ook nog eens om de klimaatdoelen waar we de mond van vol hebben sneller te bereiken. Het blijft toch wat vreemd dat we enerzijds zeggen en denken er alles aan te doen om klimaatverandering zogenaamd 'tegen te gaan' en anderzijds bakken geld aan vervuilende munitie aan iedereen die dat nodig lijkt te hebben, blijven doneren...

En vanuit die gedachte, en de ontwikkelingen die we steeds vaker om ons heen horen en zien, kwam bij mij op dat wapens bij oorlogsvoering (of zoals ook vaak gezegd wordt 'nodig om de vrede te bewaren') en de daarbij behorende investeringen misschien inmiddels wel eens een aardig achterhaald concept zijn. 

Die stekkers eruit trekken kunnen we in mijn ogen ook steeds meer verwachten. Misschien toch goed om eens bij stil te staan hoe je je daarop kunt voorbereiden en wellicht actie te ondernemen. 
  

Frans Captijn (Gangey Gruma) 

vrijdag 11 oktober 2024

Lekker belangrijk (maar niet heus)

Ik kreeg onlangs van een goeie Nederlandse vriend die hier ook in Thailand woont een filmpje toegestuurd. Het is een stukje van een lezing van de Indiase spiritueel leraar en filosoof OSHO. Vanuit mijn persoonlijke ontdekkingsreizen, verdieping en studies in de filosofie in Nederland en hier in Thailand, ben ik een aardige fan van hem.  

Het aparte van zijn lezingen op zich is al dat ze voor ongeveer de helft bestaan uit stilte. En geloof me dat ontspant en geeft je tijd om zijn woorden bewust in je te laten neerdalen. Je moet er even aan wennen en dan is het een fijne ervaring. 

In de lezing gaat hij in op ons leven in de wereldwijde marktplaats. Kort gezegd de wereld economie. We zijn ons niet eens meer gewaar dat we ons in die marktplaats totaal onbewust voortbewegen. We zijn steeds meer verworden tot machines die vooral zijn ingericht op efficientie. Als een soort van robots die volgzaam en onbewust op die marktplaats aan de slag zijn om ons vooral te manifesteren. Iets dat veel energie (en geld) kost en dat ons feitelijk af houdt van bewustheid, gebruik van je diepere persoonlijke talenten, en echt geluk. Je bent immers met dat jezelf manifesteren te druk. 

Alles draait om geld, macht en (zogenaamde) status. Je moet iets voorstellen en je moet bekend zijn. Je moet er aardig wat voor over hebben om voor een paar jaar bijvoorbeeld president van Amerika te zijn. Je zet er je leven mee op het spel, beperkt je totale bewegingsvrijheid met al de veiligheidsvoorzieningen en mensen om je heen en... na verloop van tijd ben je weer totaal vergeten. 

Ook in de Nederlandse politiek kunnen er velen over mee praten. En ook in bestuurlijke functies en in het bedrijfsleven bijvoorbeeld speelt het. Je hoeft het nieuws maar aan te zetten en de beelden te bekijken. 

Maar laat ik het eens heel dicht bij mezelf houden. 
Regelmatig toonde ik van mezelf tijdens lessen in meditatie en filosofie de internationale groep gasten van het gezondheidsresort waar ik werkte een foto van mezelf. Prachtig in uniform vol goud als gastspreker op een conferentie in China.
Mijn vraag was dan steevast: "Herinnert en herkent u mij nog?" Het antwoord was altijd steevast: "Nee, nooit eerder gezien."
Daarna vroeg ik of ze de burgemeester van de grootste gemeente van Zeeland dan kende. Hij was immers de voorzitter van het college van burgemeester van de veiligheidsregio waar ik jaren directeur van was. Die moesten ze dus zeker kennen. Ook hier steevast het antwoord: "Nee, nooit eerder gezien of van gehoord." Vaak aangevuld met de vraag: "Bedoelt u Nieuw-Zeeland?" Nee, Zeeland, in Nederland... "Waar ligt dat?". En voor de commissaris van de (toen) koningin van de provincie kreeg ik geen ander antwoord. We waren allemaal totaal onbekenden.  

Zelf had ik er in die tijd toch een totaal ander oordeel over. En ook mijn familie en vrienden hadden er een ander beeld bij. Ook toen ik stopte met die baan. Yep inderdaad een topbaan en toch...

Osho geeft in zijn lezing aan dat mensen onbewust in de stroom mee gaan om belangrijk gevonden te worden en daar als het ware van genieten. Ik heb die ervaring zelf ook. Nu kijk ik er anders tegen aan. 

Hij, die OSHO, heeft gelijk met zijn uitlatingen waarin hij stelt dat al dit soort mensen maar heel kort (lekker?) 'belangrijk' zijn. Ze worden immers allemaal na verloop van tijd totaal vergeten. Het is een proces van alle tijden. Ken je bijvoorbeeld de belangrijke koningen en keizers nog van eeuwen terug. En zo gaat het ook met al die zogenaamde VIP's van nu. Ook al heb je het geld om als burger een ruimtevaartreisje te maken... Uiteindelijk wordt je vergeten.
"Aan de mensen van vroeger wordt niet meer gedacht en evenmin blijft een volgend geslacht in herinnering bij hen die weer later komen" las ik onlangs. 

En gaan ook niet steeds meer standbeelden met eerbetoon aan personen uit het verleden door andere of nieuwe inzichten om? Daar hoef je het dus ook al niet om te doen. 

En dat is totaal anders met slechts een enkeling, zo stelt Osho, die niet als volgzame onbewuste en efficiente robot functioneerde. Die totaal bewust van en met dingen in het leven omgingen. Die leven, na eeuwen, nog steeds door in de harten van velen en worden nooit vergeten. 

Inspirerend en, in mijn ogen, een wijze les om wat rustiger, bewuster en vrijer van het leven te genieten en je niets aan te trekken van wat anderen daar allemaal wel of niet van zouden kunnen vinden. Het maakt meer gelukkig en houdt je beter gezond. 

En of je daarmee dan in dat super kleine rijtje van mensen die tot in de eeuwigheid nooit meer worden vergeten terecht komt...?
Maakt het wat uit? Met dat onbewuste haantjes gedrag en het zo gigantisch belangrijk gevonden worden met alle beperkingen van dien, in ieder geval zeker niet. 

Ps.: Mocht je het stukje lezing van OSHO zelf willen zien? Klik dan hier voor de link. 


Frans Captijn (Gangey Gruma) 

vrijdag 4 oktober 2024

Gelukkig zijn in een nieuwe relatie na het overlijden van je partner

"Waar denk jij allemaal aan Frans?" hoor ik mensen zeggen die deze kop van mijn blog lezen. "Je bent nog maar net iets meer dan een half jaar getrouwd!"
Klopt, en we hopen dat zo gezond mogelijk ook nog heel lang vol te houden en toch...

Twee weken geleden schreef ik over de ontmoeting en de fijne gesprekken die we hadden met een Thais koppel bij het eten van een ijsje.

Een van de gesprekken ging over de nieuwe relatie die de vrouw, nu 65 jaar, was aangegaan na het overlijden van haar man. 
Ik schreef al dat ze een lange tijd met haar Australische partner in Australie gewoond en hard gewerkt had. Zij was nog maar net 19 jaar toen ze elkaar in Thailand hadden ontmoet. Na een aantal jaren waren ze getrouwd en vertrokken ze naar Tasmanie waar ze altijd super happy met elkaar geweest waren. In de kleine veertig jaar daar hadden ze er een grote vrienden en kennissenkring opgebouwd. Het ging ze voorspoedig tot... het doek, door kanker van hem, vijf jaar geleden viel. 

Een lange periode verkeerde ze in shock, ongeloof en verdriet. Ze ervaarde er meer dan ooit dat ze haar (Thaise) familie ver weg meer dan ooit miste. 
Warmte alom, opvang en troost van haar vrienden en meer dan genoeg aanspraak en afleiding in Australie, en toch... het was nooit meer als voorheen. 

Na een paar jaar besloot ze uiteindelijk dan ook om terug te gaan naar haar geboortestek, hier in Surin. Nog steeds verdrietig en down. 
Een nieuwe relatie? Ze moest er niet aan denken. Het was genoeg geweest. En ze kon immers op eigen benen staan. Dat had ze in Australie ook altijd stevig bewezen. Met haar geen medelijden vertelde ze ons en ze kreeg ook voldoende pensioen om hier fijn te kunnen leven en zelfs haar familie een beetje te kunnen helpen (Iets dat in de Thaise cultuur overigens is ingebakken). Die mooie herinneringen aan haar partner leefden en leven voort. 

En toch gebeurde het. Ze ontmoette een kleine drie jaar geleden een Thaise partner. Een stukje jonger en hij moet, tot hij hier met pensioen kan, nog wel wat jaartjes door daarmee. Sinds een jaartje wonen ze samen en dat gaat heel goed deelden ze met ons. Ze hebben het zalig samen. Ze begrijpt niet dat ze ooit de gedachte had dat ze niet meer aan een nieuwe relatie wilde beginnen. Het was helemaal geen 'klap in het gezicht' van haar overleden man of het verlochenen van het fijne huwelijk dat ze hadden. Haar man wilde haar immers altijd alleen maar zo gelukkig mogelijk zien en ze had er vertrouwen in dat hij er nu zelfs trots op zou zijn haar zo blij te zien. Ze deed hun relatie van destijds niets te kort. Zijn foto pronkt nog steeds in haar huis en wat iedereen er allemaal misschien wel van vindt... "Dat is aan hen. Wij zijn samen meer dan gelukkig". 
En dat geluk straalde er voor Phatsamon en mij ook vanaf toen ze samen van die Banana Royal ijstraktatie aan het eten waren. 

Dit verhaal leverde ook voor ons (Phatsamon en mij) nadien een mooi en fijn gesprek op. 

En nog geen twee weken na die "ijsontmoeting" kreeg ik pardoes nog zo'n voorbeeld. Dit keer vanuit een regulier contact met een voormalig collega die al jaren met pensioen is. 
Ook hij deelde met me dat hij, nog niet zo lang geleden, een paar jaar na het trieste overlijden van zijn vrouw, is gaan samen wonen met een nieuwe partner. Hij stuurde me een stralende foto van hen. 
Hij is helaas zijn vrouw na een lange en zware periode van ziekte verloren. Het monde een aantal jaren geleden uit in een soort van rampjaar voor zowel hem als zijn kinderen en kleinkinderen. Een jaar waarin zijn vrouw overleed. Zijn nieuwe partner verloor begin dit jaar haar man.
Ze kenden elkaar al lang en hadden over en weer steun aan elkaar in die moeilijke periodes. En na verloop van tijd begon er uiteindelijk vanuit hun vriendschap, toch ook iets meer te groeien. Nooit verwacht en toch gekomen. 
Hij deelde met me dat ze ziels gelukkig met elkaar zijn en veel meer van het leven zijn gaan genieten na die zware en moeilijke periodes die ze beiden hebben meegemaakt. 
En zijn overleden vrouw, die heeft en houdt altijd een grote primaire plek in zijn hart en leeft met en in hem voort.  
Hoewel dat verdriet altijd zal blijven hoef je er niet in te blijven hangen. Er is weer nieuwe levensenergie en plezier vertelde hij me. Ze hadden samen al twee reisjes gemaakt. Toppie vind ik. Je doet toch helemaal niemand iets tekort?
En ook zijn kinderen en kleinkinderen zijn door zijn nieuwe geluk super enthousiast en blij. 

Bij mij kwam de gedachte op dat het misschien nog wel bij draagt aan de verwerking van het verdriet. Leven draait toch ook als het even kan om geluk? Daar is niets egoistisch aan volgens mij. 

En natuurlijk moet je afwachten hoe zaken allemaal lopen. Toch is het goed dat deze twee voorbeelden op ons pad kwamen. Ze werden een fijne verdieping waarover je misschien normaal niet zo snel praat. Nu hebben we er samen helderheid over en hebben we over zo'n situatie zelfs een aantal afspraken gemaakt.  
Mocht ik eerder dan mijn vrouw komen te overlijden dan hoop ik dat ze blijft kiezen voor verder geluk. Dat maakt mij gelukkig. En andersom geldt dat gelukkig precies hetzelfde. 
Hoe dat allemaal dan ooit, we hopen voorlopig nog maar even niet, al dan niet uitpakt en of dat op voorhand dan betekent een nieuwe relatie, dat wachten we wel af. Hoe anderen over die keuzes en invulling van ons verdere geluk denken is in ieder geval niet ons probleem. "Lullen laten jongen", zou mijn vader zeggen. 

Blijven hangen in verdriet is in ieder geval niet onze keuze en wensen we op voorhand de ander niet toe. Wat nogmaals niet wil zeggen dat alleen een nieuwe relatie daarin de ultieme oplossing zou bieden. Respect voor ieder zijn of haar persoonlijke keuzes. 

De ander, ook na zijn of haar dood, uiteindelijk weer blij en gelukkig weten in het verder leven van het leven is voor ons de basis. Leeftijd speelt daarbij, zoals de praktijk regelmatig laat zien, geen enkele rol. 
 
Die twee contacten en de met ons gedeelde ervaringen en het beeld van vier weer stralende mensen die we in een paar weken tijd in onze schoot kregen geworpen, zijn voor ons daarbij een mooi voorbeeld. 


Frans Captijn (Gangey Gruma)