vrijdag 17 oktober 2025

Minder contact. Verder richting een vorm van kluizenaarschap

Opmerking vooraf: 

Dit keer een wel heel erg lang blog. 
Als je de lange aanleidingen en mijn ervaringen voor dit blog wilt overslaan dan scroll je gewoon door naar 'Mijn reactie, verdere stappen en keuzes'.

Heb je hier totaal geen zin in of geen tijd voor, geen enkel probleem. 
Weet alleen even dat dit blog een uitleg geeft voor een misschien wat minder frequent contact met elkaar.    

Algemeen:

Op zaterdag 4 oktober zijn we weer voor een paar weken op onze zalige rustige plek, haast midden in de natuur, aan de rand van Mae Rim aangekomen. Onze vier 'dochters', viervoeters, zijn vanzelfsprekend mee. 
 
Altijd fijn om even af te schakelen en vooral om vrienden en kennissen opnieuw te ontmoeten. Surin en Mae Rim liggen immers zo'n 900 km bij elkaar vandaan en 'even' bij elkaar op de koffie gaan is wat moeilijk. 

De aanleidingen voor dit blog.

In de middag, na een kort dutje, ging ik even wat basis inkopen doen in Mae Rim. Even...? Dat had je gedacht! 

Ik ken het Mae Rim dat ik 14 jaar geleden voor het eerst bezocht niet meer terug.  Het heeft zich ontwikkeld en is gegroeid. Het is geevolueerd. Zo wordt het met een mooi woord uitgedrukt. 
Voor mij is de praktijk anders. En, na het delen van mijn eerste ervaringen met vrienden hier in Thailand, is het niet alleen hier. 

Een indruk van die zaterdag na die korte rust. En niet alleen van die zaterdag maar inmiddels ook na diverse andere bezoeken. 
Let wel, het is slechts mijn persoonlijke ervaring. Anderen die hier wonen valt het denk ik nauwelijks op. Ze gaan immers langzaam mee in die stroom van verandering. 
 
Het lijkt wel dat Mae Rim onderdeel van Bangkok is geworden. De wegen volledig geblokkeerd door auto's en scooters. Files. 
Werkelijk overal camera's. 
Je bent ook hier nu volledig omgeven door schreeuwende reclames.  
Mensen die haast hebben om (nog meer) te kopen (consumeerderen). Nieuwe winkels met uitnodigende gevels met op de voorgrond KFC en Starbucks alsof je leven daar vanaf hangt.
Werkelijk overal, kris kras scheurend tussen de stromen auto's en files door, ontelbare scooters met gekleurde tassen achterop van Line Man, Shopee, Pizza Company, 7-11 en GrabFood (bezorg service ketens van on-line besteld eten en snacks).  
Haast niemand meer zonder computertje in zijn of haar hand, turend op het schermpje. Ook in de auto en op de scooter. Je wordt letterlijk omver gelopen of gereden en zelfs 'sorry' kan er niet van af. Mensen hebben het niet eens in de gaten.
Geen normale parkeerplaats bij de Makro meer voorhanden. Ik werd omgeleid naar de achterkant van het gebouw. Rijen voor de kassa's. Ik herkende de drukte eigenlijk alleen van het eind van het jaar. Ikke, ikke en ikke troef. 
Afgelopen dinsdagmorgen, de crematie van een goeie Nederlandse vriendin van ons. Gelukkig waren we erg vroeg vertrokken naar het crematorium. Onderweg files, drie aanrijdingen en uiteindelijk een zo goed als dubbele reistijd. 
Het is 'de grote stad' geworden...

Is dit wat economische groei genoemd wordt? 

Ik hoorde onlangs van een goeie vriend dat de stand van vooruitgang van een land wordt gemeten aan de hand van de consumptiecijfers en de toename van het lichaamsgewicht van de inwoners. 
Ik moest aan die uitspraak van hem terug denken toen ik om me heen keek. Vroeger was het gros van de mensen hier slank. Die lijn is 'succesvol' omgebogen. Je moet ze nu haast zoeken. Misschien, heel slecht gedacht van mij, zie je ze nog nauwelijks omdat ze tussen de, voornamelijk uit de jongste generaties, gezette, snackende, gamende en spaarzaam bewegende fastfood mensen, haast niet meer zichtbaar zijn.

Economish gezien, in slechts een zeer korte tijd, dus een meer dan fantastisch resultaat als ik uitga van die uitspraak van mijn vriend. Of je er blij mee moet zijn is weer wat anders. Maar in deze tijd geldt; waar maak jij je druk om? 

Zondag, na die eerste ervaring van zaterdag 4 oktober, maar een half uurtje eerder dan normaal naar de kerk in Chiang Mai. Het is niet anders. 
Onderweg passeer ik maar liefst vijf winkels waar lijkkisten worden verkocht. Wellicht door de situatie waarin ik momenteel zit vallen ze me nu ineens op. Iedereen heeft er eentje nodig. Goed om af en toe bij stil te staan. Het zijn de spiegels dat je al je geld en bezittingen niet kunt meenemen.  

Ook een verkeersongeluk met een oudere dame op een scooter. Zo goed als iedereen reed door. Waarom zou je je daar druk om maken? Het leven draait immers slechts alleen om jou en je hebt haast...

Twee pick-ups met oorverdovende en gillende luidsprekers die aanmoedigen om de uitverkoop (die er overigens hier volgens mij altijd is) in Central Festival shopping mall te bezoeken. Ga nu! voor het te laat voor je is. 

Covid is voorbij (?) en Chiang Mai draait weer op volle toeren. Het draait om geld. Toeristen staan in rijen voor die 'unieke ervaringen die je niet mag missen in je leven' om daaraan te willen doneren. 

Als je er vanaf een afstandje naar kijkt dan is het voor mij niet alleen een trieste aanblik van schapen die de meute volgen. Het is gewoonweg ook om te lachen.

Iedereen die, inmiddels uit gewoonte, overal maar foto's van maakt om...naderhand nooit meer te bekijken. Als je het ziet dan kijken diverse mensen vaak nog niet eens door de zoeker of op hun schermpje naar wat ze fotograferen. Geen tijd voor. Tijdens het lopen wordt uit de losse pols maar wat geklikt. Ze drukken maar raak om het geheugen van hun mobiel te vullen.
Een vrouw achterop een GRAB-scooter met hoog in de lucht haar mobiel op een uitschuif stok om haar 'unieke' tocht te filmen. De wegen zijn hier niet 'je van het' dus ik denk dat het een soort van aardbevingfilmpje geworden is. Inwendig kwam ik haast niet meer bij. Maar, weer even aarden, het is allemaal immers heel gewoon.
 
Ga toch thuis in alle rust op de bank zitten joh en bekijk er een YouTube filmpje van dat er vast te vinden is. Je gehaaste gedrag toont aan dat je er geen tijd voor hebt en het je feitelijk ook geen bal interesseert.

Als klap op de vuurpijl ontdekte ik een unieke manier van multitasken in het herentoilet van een tankstation. Door de files moest ik onderweg toch even stoppen om wat druk af te laten. 
Naast me komt een man binnen. Steekt een cigaret op terwijl hij zijn gulp om te plassen voor de urinoir opent en gelijktijdig ook een telefoontje dat hij op hetzelfde moment krijgt begint te beantwoorden. Een soort van circus act en, applaus, alles ging ook nog goed. Een nieuwe ervaring voor me omdat dit mij nu bewijst dat multitasking (100% beschikbare aandacht verdelen) bij mannen dus ook gewoon lukt. 
Volgens mij kende hij ook uitsluitend het woord 'Hongnahm' (wc in het Thais) en had hij nog nooit van het Engelse woord eronder 'Restroom' gehoord. 

Inderdaad, ik ben van een andere generatie, zeur teveel, en wind me er onnodig over op. Een kwestie van meebewegen en gewoon accepteren dat je anders bent. Toch blijf ik me nog steeds afvragen of al deze veranderingen ook echt verbeteringen zijn voor je levensgeluk? Het gaat er bij mij niet meer in. Ik sta er denk ik nagenoeg alleen in.

Ik voel me er er allemaal niet meer in en bij thuis. Het stoort me (en ja, dat is mijn eigen probleem). Mijn vrouw en onze honden pikken mijn emotionele stoor energie feilloos op en proberen het steeds weer op een liefdevolle manier weer in balans te brengen. 

Onverwacht en ongewild heb ik dit jaar al van vier dierbare familileden, en mijn grootste vriend Kadhow, afscheid moeten nemen. Ook dat proces en die ervaringen met alles er omheen zijn me niet in de kouwe kleren gaan zitten. Ze brachten me, vooral door teleurstellingen, aardig van de wijs. Ook gaven ze me nieuwe inzichten. 

Alles bij elkaar vind ik het tijd om verdere stappen te gaan zetten naar een soort van kluizenaarschap. Een bewuste keuze om mezelf te beschermen. 


Mijn reactie, verdere stappen en keuzes.

Gelukkig heb ik ooit geleerd dat problemen ook uitdagingen zijn. En die uitdaging ga ik dus verder aan. Ik kan het allemaal accepteren en me er aan proberen aan te passen, of ik kan andere wegen (verder) inslaan. Ik ga voor dat laatste omdat accepteren en meebewegen me niet langer meer lukt. 

Ik verlang steeds meer naar onze eigen plek, zoveel mogelijk vrij en los van alles. Gelukkig zijn we daarmee al aardig op weg. 
Al mijn aanvullende laatste ervaringen onderstrepen om er mee door te gaan en ik hoop nog sneller ook. 

We hebben al die fijne grote, energierijke, rustige en stille plek op redelijke afstand van het dorp in de landelijke omgeving van Surin. De bouwwerken die we daarop eigenhandig wilden zetten zijn na zo'n zes jaar bouwen nu bijna af. We genieten er van elkaar, van onze dieren en de natuur. 
Ik ben al voor 95% los van 'sociale' media. Volg geen nieuws meer. Kortom ik heb de wereld voor mezelf al aardig verkleind. 
Het waren zeer bewuste keuzes om me meer af te zonderen. Elementen uit de talenten van kluizenaar bevallen me goed zou je kunnen zeggen. 

We gaan nog meer in zetten op die locatie en daar voor verdere afzondering kiezen.
 
Het plan om een bos/stiltepark op ons land te gaan aanleggen, met een grote vijver met een eiland daarin, hoop ik sneller dan ik eerst wilde te kunnen realiseren. Het hele stuk land wil ik met een bomenrij met een natuurlijk begroeid laag hekwerk, zoiets als op de foto hiernaast, afsluiten. Dat geeft ook wat meer rust en veiligheid in relatie tot onze honden die met ruim achtduizend vierkante meter zat plek hebben om daar heerlijk vrij in rond te lopen. En natuurlijk komen onze katten binnen op dat terrein in een nieuw verblijf ook onze kant op.

En verder ga ik mijn contactenlijstje nog verder inperken. Mensen die echt contact met me willen, weten me zeker weten te vinden. Het omgekeerde geldt vanzelfsprekend ook voor mij. 

Mijn ervaringen en belevenissen blijf ik in mijn blogs delen. Dat wordt niet meer wekelijks. En mocht ik met enige spoed toch iets nieuws te melden hebben dan besteed ik daar tussendoor vanzelfsprekend een blog aan.  

Zalig als er gasten, na een afspraakje, op de koffie of gezellig op langere visite komen. Een volwaardige kluizenaar zal, kan en wil ik ook nooit worden. 
'Even' op de koffie, zoals ik in het begin schreef, hoeft ook helemaal niet. Wat langer is ook helemaal goed. We hebben genoeg plek om keurig netjes en goed verzorgd bij ons te overnachten. We zijn niet voor niets ook gastadres van 'Vrienden op de fiets'. 
 
Over en weer weer ouderwets fijn en oprecht tijd voor elkaar nemen en een waardevol contact beleven. Aandacht voor en aan elkaar zonder steeds die mobiel op tafel of in je hand. 

En, ik heb het al eens eerder opgemerkt, in een echte ontmoeting worden verschillen in opvatting, achtergronden en levensstijl, niet weggemoffeld maar omarmd. Geroddel en achterklep erover vallen weg en trots en waardering door nieuwe inzichten ontstaat. Niet dat je het met die andere zaken eens hoeft te zijn natuurlijk. Verschillen maken de wereld meer kleurrijk. 
Dit soort ontmoetingen versterken ook nog eens de onderlinge band en nodigen uit om terug te komen. 

Een fijn vooruitzicht, door mijn aanvullende keuzes, hoop en verwacht ik met een op dat moment zeker ook wat rustiger hoofd dan nu. 



donderdag 9 oktober 2025

En toen was de deur, ineens, voor altijd dicht. Goeie reis en welkom thuis broer

Mijn tweede broer, Guus, is helaas afgelopen dinsdagavond 7 oktober overleden. Dit jaar het vierde naaste familielid naast mijn oudste zus, twee zwagers, en mijn allerbeste vriend in Thailand, Kadhow. 

En hoewel dat er aan zat te komen is het toch weer een pittige optater. Wat een jaar...

De gezondheid van mijn broer was slecht. Hij was heel erg benauwd en ging steeds verder achteruit. De laatste tijd ook helaas steeds meer geestelijk. 

Als trouwe wekelijkse lezer van mijn blogs reageerde hij, zoals zo goed als altijd, ook op mijn blog van 19 september jl. over "Kiezen voor kwaliteit van leven tot dat écht niet meer lukt." Hij gaf me aan dat hij zijn leven nog steeds zag zitten en voorlopig niet toe was aan een eventuele vrijwillige keuze om te willen stoppen.  

Tot op het laatste moment dat ik hem zag en 'sprak', op donderdag 2 oktober, hield hij vol dat hij door wilde. Tot en met maandag morgen 5 oktober wisselden we nog berichtjes met elkaar uit. Ik stond er niet bij stil dat dat zo abrupt zou stoppen. 
 
Die middag, toen ik met mijn zoon (zijn petekind) belde, moest hij even ophangen voor een ander telefoontje. Hij belde me snel terug met het bericht van dat gesprek. Hij had daarin net gehoord dat ineens binnen een paar uur palliatieve sedatie werd ingezet. 

Nog iets tegen elkaar kunnen zeggen of afscheid kunnen nemen was, onverwacht, in één klap voorbij. Van het ene op het andere moment buitenwesten lijkt wel. Zoals ik ooit na de val van de fiets die ik door hem als jong jochie maakte (ik kom daar straks op terug).
 
Het laat me aardig verdwaasd en met een onbevredigend, machteloos en zelfs een beetje een boos gevoel, achter. Het zijn vast zijn mysterieuze keuzes geweest die ik moet respecteren maar zo kende ik mijn broer absoluut niet. 
 
En waarom het mij en mijn zoon zo enorm veel doet heeft er alles mee te maken dat we hem als broer en oom zo waarderen en om hem geven. Hij is immers deel van, ook, ons leven.   

Over dat leven gesproken. Welke rol speelde Guus in mijn leven?


Uit een persoonlijke bijlage van mijn boek "Speurtocht naar Persoonlijk Meesterschap" dat ik op 29 juni 2010 publiceerde citeer ik: 

Mijn jongste broer maakt me lekker met klussen en neemt me in dat ‘vak’ stap voor stap mee. Ik mag uitproberen. Samen met een vriend sloopt hij alles en tot mijn grote verbazing krijgt hij uiteindelijk ook weer van alles in elkaar. Dat daarbij soms onderdelen over blijven mag de pret niet drukken. Wat weet ik op dat moment van klussen. Gewoonweg helemaal niets. Toch kom je door te proberen met een hamer, een stuk hout en wat spijkers, een heel eind. Mijn broer laat het gaan, corrigeert af en toe en wat blijkt, het gaat. Ik maak slagbomen voor mijn eigen ‘legerplaats’, onze garage. Verbouw mijn kamer, knutsel zonder problemen met elektriciteit, gas en water.


Het was maar het begin. Hij had altijd veel lol. Heel vreemd maar heel veel foto's van hem, daar kwam ik nu pas achter, heb ik niet. Zijn kop op de zwart wit foto hierboven, deel van een familiefoto die ik vond, toont die fantastische 'Guusgrijns'. Een grijns die altijd toonde dat hij iets in zijn schild voerde. Je kon weer iets leuks verwachten. Een soort van kwajongen maar altijd eerlijk en met lol. 

Zijn creativiteit, inzet en humor kwamen zijn werk en zijn collega's in de diverse gevarieerde jobs die hij had ten goede. Ze hielpen hem ook vooruit. Voor mij werkten ze aanstekelijk en ze resoneren tot op de dag van vandaag.
 
Hij ontmoette zijn vrouw Hannie, die helaas op 22 oktober 2022 overleed, en ze kregen een warm gezin. Gastvrijheid ten top. 
We vierden, toen ik in Kerkrade werkte, als 'Hollenders', daar samen carnaval met alles erop en eraan. Een groot feest. 

Het overlijden van zijn vrouw had een diepe impact op hem. Eigenlijk kon hij zonder haar niet verder. Zijn twee dochters konden haar gemis en de sturing voor een groot deel invullen. Toch was de leegte voor hem enorm. 

Hannie en Guus werden de peetouders van mijn zoon. Bijna tot op zijn allerlaatste moment hadden ze regelmatig contact met elkaar. Mijn zoon heeft aardig wat ritjes richting Haarlem en Velserbroek, waar mijn broer de laatste jaren woonde, gemaakt en kwam er altijd weer blij vandaan. Petje af dat ze daarin samen bleven investeren en voor mij super fijn om te ervaren. Triest om de bedroefdheid, ook van mijn zoon, nu enorm te voelen.    

Ooit ontstond het idee om als drie broers (Fons, Guus en ik) samen er een paar dagen op uit te gaan en op elkaars werk een dagje een soort van inkijkstage te lopen. En dat gebeurde ook. Het bracht, buiten die lol die we samen hadden, diepere gesprekken op gang en bracht verdere inzichten en respect over elkaars levensstijl en opvattingen die gewoonweg op diverse punten anders waren. In een echte ontmoeting immers worden de verschillen niet weggemoffeld maar omarmd.

Mijn broer veranderde door de jaren zoals ik hem uit ons ouderlijk gezin kende. Natuurlijk niet vreemd want dat gebeurt immers bij iedereen. Zijn openheid veranderde in een soort van gereserveerdheid over veel zaken. Iets dat ik tot op de dag van vandaag niet goed kan begrijpen. Het creeerde jammer genoeg iets meer afstand maar deed niets af aan ons regelmatige wederzijdse contact. Hij zal er zijn redenen voor hebben gehad.  
In ieder geval garandeerde hij er een soort van veiligheid voor en binnen zijn gezin mee. Ik maakte er vaak grapjes met hem over. Zijn humor verloor hij gelukkig nooit.

Hoewel ik lang niet meer in Nederland ben geweest waren de sociale media, waar ik een hekel aan heb, een redelijk alternatief om elkaar toch heel vaak te speken en berichtjes te sturen. Dat was altijd al zo, toen Hannie nog leefde, maar zeker ook toen Guus alleen was. Fijn om zo goed als wekelijks van elkaars wel en wee op de hoogte te blijven. 

De laatste tijd had Guus thuiszorg. De verzorgster was van origine een Thaise vrouw die al jaren lang in Nederland woont. 

Het was een feest om elkaar donderdags te bellen als die hulp voor Guus er ook was. Guus organiseerde dat regelmatig. Phatsamon en zij konden dan soms even lekker in hun moedertaal met elkaar praten. Guus, en ook ik, genoten er van. 

Triest dat ook Guus nu ons gezin heeft verlaten. Zijn crematie vindt woensdagmiddag 15 oktober in stilte plaats. 
Anderzijds meer dan fijn dat hij uit zijn lijden verlost is en eindelijk weer thuis bij zijn Hannie is. 

We konden en mochten het elkaar door jouw keuze niet meer tegen elkaar zeggen Guus. Dus maar op deze manier, als alternatief, via mijn Blog waaraan jij gewend bent.

Fijn dat je mijn broer blijft en op veel gebieden ook mijn voorbeeld was en bent. 
Dank ook dat je en jullie er altijd waren als luisterende oren en stevige schouders voor onze zoon, jullie petekind. Zowel in de moeilijke periode waarin hij terecht kwam tijdens en na onze scheiding, als zeker ook in de lange tijd dat ik in Thailand fysiek op afstand ben. 

Als blijvende herinnering aan jou houd ik mijn grote litteken op mijn rechter enkel. 
Ik heb het je helemaal nooit kwalijk genomen omdat we, voordat ik dat door jou opliep, samen zo gigantisch veel lol hadden. 
Jij op de fiets van ma met mij in het fietsstoeltje voor op het stuur. Scheurend over de Cornelis van der Lijnlaan. Helaas was je vergeten de borging van het stoeltje vast te zetten en duvelde ik er, toen je door een kuil reed, met stoeltje en al uit. Buitenwesten. Geluk bij een ongeluk dat ik in het stoeltje zelf vast zat. Mijn enkel met de metalen poot van die stoel kwamen tussen de spaken van het wiel en de voorvork vast te zitten. Door dat stoelijzer brak mijn onderbeen gelukkig niet. 
Je had het toch nog goed gepland zo voor de deur van dokter Van Asperen/ Hij had een stevige klus om de grote gapende wond tot op het bot weer een beetje dicht te krijgen. Hij had een prima opleiding en vooral ook ervaring. Ik heb er nooit enige hinder van ondervonden.  

Ik draag dat litteken nu graag als fijne blijvende herinnering aan jou!



Mijn een na 'jongste' herinneringsfoto.
Genomen op mijn verjaardag (29 juni) dit jaar,
op bezoek bij onze oudste zus Astrid vlak
voordat ook zij, op 16 juli dit jaar, overleed. 

Laatste foto bij de herdenking
eind juli van onze zus Astrid. 

En dat, broer..., brengt van ons gezin op de foto  (Pa, José, Ma, ik, Astrid jij en Fons) :


nu nog maar op twee. José en ik: 


Naast je kinderen, hun partners, je kleinkinderen, schoonzus, vrienden en bekenden, zullen ook wij jou hier nooit vergeten! In januari komend jaar hopen we hier in Thailand niet alleen jouw leven, maar ook dat van Marcel, Astrid, Henk en Kadhow nog eens te vieren. De lantaarns daarvoor heb ik op de dag van jouw crematie, 15 oktober, gekocht.  

Ik laat je nu (15 oktober 14.00 uur) los broer. Goeie reis en welkom thuis. Geniet daar alsjeblieft weer van kwaliteit van 'leven' met jouw vrouwtje, hoe dat er ook aan 'de overkant' uit mag zien. 




We treffen elkaar!



Frans & Phatsamon   


Noot laatste update:
15 oktober 14.00 uur Nl-time.
Noot fotocredits:
Blog foto:Foto van Guus van zijn WhatsApp account.
Foto met hond: Kennismaking van Guus met de hond van zijn dochter die ik van haar toegestuurd kreeg. 
Grote foto onderaan in winter sweater: Foto gemaakt bij de herdenkingsceremonie van mijn zwager in februari dit jaar. 

P.s.: Morgen verschijnt er geen regulier week blog

vrijdag 3 oktober 2025

Restaurants ontdekkingstoer en ook weer zelf in de keuken

Als je aan Thailand denkt dan is een van de dingen die bij veel mensen in hun hoofd op komt de fantastische lekkere keuken die het land kent. Niet alleen in algemene zin maar ook streek/provincie gebonden. En uit ervaring kan ik zeggen dat dat ook absoluut zo is. 
 
De Thai genieten er ook dag en nacht van. Het is de hele dag door eten wat de klok slaat. Dit land slaapt volgens mij ook nooit. Op welk tijdstip ik de stad ook in ga, op straat zitten altijd mensen in de vele kraampjes te eten. En als we 'snachts onderweg van of naar Chiang Mai zijn, is dat beeld overal hetzelfde. 
Voor elk wat wils en vooral vers. Deze cultuur draait om eten durf ik inmiddels wel te zeggen. 
Een prachtig voorbeeld heb ik daarvan met Phatsamon in huis. Mijn zoon en dochter moeten er, als ze weer hier zijn, altijd om lachen. Ik begrijp ook absoluut niet hoe ze het allemaal keer op keer weg krijgt en hoe ze zo slank blijft. Waarschijnlijk omdat ze 'fast-food' haat en geen alcohol gebruikt. Maar dat niet alleen. Gezien de hoeveelheden papaya salade (Somtam) die er haast dagelijks doorheen gaat, groente van onze halve tuin die ze verorbert, en zelfs mijn sla of komkommer regelmatig van mijn bord pikt, moet ze in een vorig leven wel een soort van konijn of andere overwegend herbivoor geweest zijn. Het zit er nog steeds in ;).  

De eerste vijf jaren van onze bouwactiviteiten maakten we het ons gemakkelijk om nagenoeg elke avond in ons nabuurdorpsrestaurantje te gaan eten. Goed, gemakkelijk, tijdbesparend en in mijn ogen nog goedkoper dan zelf inkopen en koken ook. En ja, je raakt er ook aan gewend. Eerlijk is eerlijk, hoe heerlijk ook, ik wil inmiddels ook wel weer eens een keertje wat anders. 

Vanaf 15 juli dit jaar is ons huis bewoonbaar en inmiddels binnen ook helemaal af. Het was een mooi moment om het met de bouw wat rustiger aan te gaan doen hoewel we nog wel in ons huidige tempo nog wel een jaar buitenwerk voor de boeg hebben. 

We waren al die jaren zo aan de slag en zaten zo in ons bouwpatroon dat we haast vergaten om de omgeving hier eens te gaan verkennen. Daar is inmiddels verandering in gekomen. 

Inmiddels zijn we met een restaurant ontdekkingstoer begonnen. Elke vrijdagavond gaan we ergens in onze provincie in een restaurant eten. We slaan het, overigens prima, straateten over en laten ons netjes bedienen. Phatsamon zoekt op internet willekeurig een restaurant uit en de GPS brengt ons voor de deur.

We doen dat nu een dikke twee maanden en natuurlijk is de ene ervaring beter, of liever gezegd anders, dan de andere. Daar is deze toer ook voor bedoeld. 
De ene omgeving spreekt ons meer aan dan de andere, de service verschilt en vanzelfsprekend is de smaak van het (ook Westerse) eten anders. 
Een leuke bijkomstigheid is dat we ook weer eens wat andere mensen ontmoeten. 

Het barst (ook in onze provincie) van de restaurants dus we gaan er nog wel even mee door. Het is gewoon hartstikke leuk. 

Iets anders dat hartstikke leuk is, is dat ik mijn koken weer heb opgepakt. Ik zei het al, ons huis is van binnen af en daarin hebben we een Westerse keuken. 
Basis koken heb ik eigenlijk tientallen jaren geleden in de horeca geleerd. De eigenaar en koks van Restaurant Chalet het Witte Huis in Overveen waren mijn praktijk begeleiders. 

En nu blijkt dat dit dus verre van 'vergane glorie' is. Het is net zoiets als met schaatsen en zwemmen, iets dat verleer je nooit. En inmiddels, eerlijk is eerlijk, maakt YouTube het ook nog eens gemakkelijker. 

En ingredienten? Werkelijk meer dan alles is hier voor handen. Veel in onze eigen tuin of anders bij de supermarkten of speciale shops. Zelfs Zeeuwse aardappelen, ingevoerd, geen enkel probleem. En ook die blijven, voor de helft van de prijs als bij Albert Heijn in Nederland ontdekte ik op internet, verrassen. Een werkelijk zalige afwisseling van al die rijst. 

Zondags werk ik niet meer aan onze bouw. De middag is gereserveerd om weer zelf te koken. En mijn schoonmoeder heeft elke zondag een ontdekkingstoer in Westers eten. We hebben voor haar een speciale set met allerhande bakjes gekocht en als ik klaar ben met koken dan brengt Phatsamon 'het diner van de zondag' met voorgerecht, hoofdgerecht en toetje, naar haar toe. Zij geniet dus ook van een totaal andere, meestal Westerse, smaak elke zondag mee. Tot nu toe geen commentaar en, ja natuurlijk ik zei het al de Thai eten altijd. Ook zij heeft het allemaal zo op. 

Kortom, we hebben er een paar leuke activiteiten bij.  


Frans Captijn  

vrijdag 26 september 2025

Ervaringen en bijwerkingen van de, tot nu toe, korte oorlog

Op 1 augustus jl. publiceerde ik een blog over een week oorlog waar we hier langs de grens met Cambodja in terecht waren gekomen. 

Inmiddels zijn we acht weken verder. Ogenschijnlijk lijkt het rustig en toch is de situatie heel erg fragiel. Sinds eergisteren lopen de spanningen weer aardig op. Nog steeds wordt ook het gebied waarin wij wonen als risicovol aangemerkt met het advies om er alleen naar toe te gaan als dat echt noodzakelijk is. 

Tot aan beide kanten van de grens hebben zich uit de twee landen inmiddels grote troepenmachten verplaatst. Troepen, materieel, aanvoerlijnen en munitie zijn, in de brose 'staakt het vuren' periode tot nu toe, aanzienlijk versterkt. 
Nieuwe wapensystemen en speciale drones (in wat voor tijd leven we inmiddels...) zijn door 'vrienden' van onze buren inmiddels als versterking geleverd. Onderhandelingen hebben tot op heden nog niet een bevredigend eindresultaat opgeleverd en een 'vonk' is genoeg om met alles (heviger) door te starten. 

Het is triest om beelden aan beide kanten van de grens te zien van onschuldige mensen die kaarsjes aansteken en bidden om vrede. Zij kunnen er niets aan doen. 
Berichtgeving lijkt van elkaar aan beide kanten van de grens gecopieerd. Zelfs internationale wetten en regels worden hetzelfde aangehaald. Alleen de namen van de landen, bevelhebbers en politici zijn uitgewisseld. Het ligt allemaal aan de ander. Wie en wat je allemaal moet geloven blijft een vraag. Mijn vrouw is er uitgesproken helder over. 

Ook politiek heeft het hier gezorgd voor de nodige onrust. We hebben sinds kort een nieuwe minister president van het land. Afwachten of dat verandering/verbetering gaat brengen. Maar ja, waar in de wereld is het uberhaupt politiek rustig? Wij vormen hier zeker ook geen uitzondering.  
En is dat uitsluitend in de politiek zo? Ook binnen en tussen families is onrust vaak schering en inslag.  

Als je, zoals ik, het nieuws niet volgt dan krijg je er minder van mee. 
Politiek interesseert me weinig tot niets meer. Ik heb er tijdens mijn tijd in Nederland teveel van meegekregen. Alle verkiezingen, Europees, nationaal, provinciaal of gemeentelijk, ten spijt. Veel verandert er niet. Het blijft in mijn ogen een onrustig spel. Het leven draait gewoon door. 

En hoewel dan geen nieuws volgen, toch merk ik van die korte oorlog om me heen het nodige. De foto bij mijn blog van deze week zegt daar al aardig wat over. 

Gebouwen, borden in de provincie en stad, huizen, auto's, scooters, etc., ze hangen overvol met de Thaise Nationale driekleur. Meestal niet zo maar even een vlaggetje. Soms, zoals op de foto, meters lang. De vlaggenindustrie beleeft hier gouden tijden. 

Waar het land normaliter al bezaaid is met die driekleur is er hier nu een aardige overkill. Je kunt er gewoonweg niet omheen. Uitingen om het nationalisme te tonen en mensen een hart onder de riem te steken. Mensen zijn angstig. En deze uitingen geven een nog sterker gevoel van saamhorigheid. 

Op Billboards en grote digitale marketing schermen in de stad 'pronken' de foto's van de tot nu toe aan onze kant gesneuvelde militairen die 'trots' in hun outfit in een soort van dia-show voorbij komen. Ze hebben hun korte leven gegeven voor...
En ik ben er zeker van dat bij onze buren de dia-show met hun jonge soldaten vele malen langer is. Ook hun toekomst is vermoord om...  
En vergeet burgers aan beide kanten niet. Ze komen op die flitsborden niet voorbij. 

De snelweg heeft continue aardig wat 'groen' verkeer dat ik eerder nooit zo zag. 

De nieuwsberichten van de media, die ik mondjesmaat van Phatsamon die er aan gekluisterd blijft hoor, houdt niet op er over te publiceren en over uit te zenden. Er wordt kennelijk groots uitgepakt. Praktijken vanuit het verleden over het gebied waarover het conflict naar buiten toe over lijkt te gaan en de meetfouten die op kaarten zijn ontstaan. Maar ook over wat er achter de schermen aan familievetes en verdorvenheid schijnt te spelen, over olie en geld, blijven op het internet niet verborgen. Ik weet er te weinig van en ben er ook niet in geinteresseerd. Mensen zelf hier laten zich er openlijk maar mondjesmaat over uit. Prima wat mij betreft. Al die verhalen en het geroddel lossen immers helemaal niets op anders dan nog meer angst zaaien.
En even niet vergeten, ik ben hier slechts te gast. Als het me niet zint een kwestie van gewoon opkrassen. Kort en goed, ik ken het verleden niet, wil het ook niet weten en heb er ook geen mening over. Ik wil hier alleen maar samen met Phatsamon en onze viervoeters op onze zalige stek fijn mijn jaren slijten.  

Een nieuw oplaaiende oorlogsituatie kost helaas alleen maar nog meer levens van mensen die er feitelijk ook niets aan konden doen. Het huidige machtsvertoon moeten we maar zien als iets om 'de vrede te bewaren'.  

In de stad is het een stuk rustiger. Waar de Cambodjanen voorheen bij ons in grote getalen de grens over trokken om hier te komen winkelen is dat grens verkeer inmiddels gestopt. De grenzen zijn en blijven naar verwachting ook nog wel even gesloten. Ook het gebruik van de ziekenhuizen in onze omgeving door hen ligt volledig op zijn gat. 

Voor ons maakt het dat wat rustiger op de wegen, in de stad, in de winkels en bijvoorbeeld op de poliklinieken van de ziekenhuizen. 
De winkeliers en ziekenhuizen zelf vinden het, verwacht ik, wat minder. Een pittige inkomstenbron is immers opslag weg gevallen. 

Mensen, van beide landen, die over de grens werkten zijn hun activiteiten, en inkomsten, kwijt. 

Helaas heerst er een gevoel dat mensen over de grens, over en weer, niet meer welkom zijn. Daar waar tussen mensen grote vriendschap was is dat omgeslagen in haat. En dat gevoel blijft verwacht ik nog wel even hangen. 

Het zijn allemaal wat ervaringen en bijwerkingen van die, tot nu toe, korte oorlog. We hopen alleen maar dat de rust definitief terug keert en tijd zal er voor zorgen dat mensen (wellicht pas nieuwe generaties) elkaar wel weer aardiger gaan vinden. 

Waar al die ellende allemaal goed voor was/is? 
Bij welk conflict is dat anders...
Te triest. 
 

Frans Captijn  

vrijdag 19 september 2025

Kiezen voor kwaliteit van leven tot dat écht niet meer lukt.

Vorige week schreef ik over het verlies van mijn zwager Henk. Dit jaar de derde in rij van naaste familieleden die is over gegaan.
 
Ik beloofde deze week over zijn keuze van kwaliteit van leven nog even terug komen. 

Henk koos er heel bewust voor om een arts te vragen om zijn leven te laten beëindigen. Geen gemakkelijke keuze, geen gemakkelijk verzoek en geen gemakkelijk proces. Niet alleen 'zakelijk' gezien. Er geldt, zeer terecht, een heel wettelijk protocol voor. Zeker ook emotioneel. 

Henk gaf mij mee om als je bij een ernstige ziekte kiest voor een behandel traject, door te zetten tot dat écht niet meer lukt. En om dat 'doodlopende einde' voor zichzelf te bepalen waren voor hem 'menswaardigheid' en 'kwaliteit van het leven dat je nog rest' de beslissende factoren. 

Samen met mijn zus gingen ze dat traject anderhalfjaar lang aan. Een half jaar langer dan 'de levensprognose' die voor zijn zeer ernstige ziekte (Anaplastische schildklier kanker, ik had er zelf nog nooit van gehoord) stond. Henk besloot na werkelijk alles, met alle verschrikkelijke bijwerkingen van dien, geprobeerd te hebben en rijkhalsend* uit te blijven kijken naar behandelingen die er misschien toch nog iets tegen konden doen, te stoppen en te kiezen voor die kwaliteit. Hij kon verdere tergende onderzoeken en behandelingen niet meer aan. Zijn stem was bijna op, uitzaaiingen hadden ondanks alle behandelingen inmiddels zijn longen en hersenen bereikt. Zijn energie was op. Zijn hoop was overgegaan in een "tegen zeker (niet beter) weten in..."

*):
Dat rijkhalsende uitkijken duurde lang, vele maanden op rij. Uitstel na uitstel. Hoop na hoop. Veel te lang voor Henk. Dat kwam door ellelange contractonderhandelingen (lees prijsafspraken die kennelijk maar niet wilden lukken) tussen ziekhuizen over een nieuwe studie van een behandel methode die goede vooruitzichten bood. Je blijft immers een nummer en zorg draait helaas te veel om geld. Ik heb er al een paar keer eerder over geschreven. 

Hij koos voor een verzoek tot euthanasie. Net als mijn oudste zus nog maar kort geleden en, eigenlijk op een iets andere manier, mijn zwager die in januari overleed.

De 'Wet toetsing levensbeeindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding' (Nederlandse Euthanasiewet) vereist uitzichtloos en ondragelijk lijden door een medische oorzaak van een patient dat niet op een aanvaardbare andere manier verlicht kan worden. En dat verzoek moet vrijwillig en weloverwogen zijn van een wilsbekwame patient.

Dat is een stevige mond vol met alles waaraan voldaan moet worden. Mocht je bijvoorbeeld mentaal al niet meer in staat worden geacht om de keuze voor zo'n verzoek te maken dan kun je dat dus vergeten. Beter, als je er al over zou denken  om er in dergelijke situaties ooit ook mogelijk voor te willen kiezen, om dat vooraf goed te regelen. 

Ook ik heb dat in mijn levenstestament hier in Thailand geregeld en mijn vrouw en kinderen weten daar ook van. In dit Boeddhistische land zal dat nog niet zo heel gemakkelijk zijn, ik kom daar zo nog even op terug, maar toch. 
Dat vastleggen heeft voor mij met name te maken met het feit dat ik immers in een situatie terecht kan komen, niet alleen door een ongeval maar bijvoorbeeld ook door geestelijke achteruitgang, dat ik daar zelf niet meer bewust naar kan vragen of voor kan kiezen/zelf over beslissen. Met andere woorden niet meer 'wilsbekwaam' verklaard zou worden. 

Ik schreef al, het is een heel proces waar diverse artsen en soms zelfs ook een psychiater aan te pas komen. De cruciale personen voor de beoordeling zijn de huisarts en een zogenaamde 'Scen-arts'. 
En ja, daar waar uitzichtloos misschien nog wat rationeel en op basis van uitslagen van onderzoeken van medisch specialisten of maatschappelijk geaccepteerde prognoses redelijk goed te bepalen is, blijft 'ondragelijkheid' in diverse gevallen toch, in mijn ogen, aardig subjectief. Hoe 'meet' je dit immers, ondanks de handvatten die die Scen-artsen daarvoor hebben. Van persoon tot persoon kan dat immers verschillen denk ik. 

Zelf vind ik, ondanks ook mijn geloofsovertuiging, het een zegen dat er voor euthanasie een verzoek kan worden ingediend. Het is toch niet een soort van 'voor het gemak maar even kiezen voor een prik om over te gaan' om verder maar overal vanaf te zijn. Verre van dat. Zeker weten heeft dat met dat weloverwogen te maken. Het heeft toch, op zijn zachtst gezegd, aardig wat definitiefs in zich. 

En ik noemde mijn geloofsovertuiging. Van geloofsovertuiging/richting tot cultuur of levensfilosofie, kan die opvatting over euthanasie immers verschillen. De meesten, en ook die van mij (RK), keuren euthanasie af. Uitgangspunt is dat gesteld wordt dat het leven 'heilig' is en het bewust beëindigen van dit leven te allen tijde verhinderd moet worden. 

Het is, in mijn beleving, een kwestie van toch ook nog eens nuchter denken. Iedere religie of levensfilosofie is immers door menselijke behoeften en ervaringen ontstaan en ontwikkeld. Een verhaal apart waaraan ik nog een keer aandacht wil besteden. Vanuit mijn sterke band met 'Dat wat Groter is' (noem ik dat uitermate bijzondere voor hier maar even heel algemeen) geloof ik er absoluut niet in dat onnodig lijden om je leven mee af te sluiten een soort van 'opdracht van hoger hand' zou zijn. Dat 'te allen tijde' verhinderen van bewust beëindigen van dit leven gaat er bij mij dan ook niet in. 

Mijn geloof, waar ik blij mee ben en dat ik met dankbaarheid van mijn ouders heb mee gekregen, omarm ik. Toch ben ik persoonlijk voorstander van euthanasie in situaties die uitzichtloos en ondragelijk zijn geworden en waar geen behandeling meer verlichting in kan brengen.  
 
In de levensfilosofie van bijvoorbeeld mijn schoonmoeder, het Boeddhisme, is euthanasie ook 'not done'. Die filosofie gaat er van uit dat je het lijden, uitzichtloos, ondragelijk, of niet, zo veel mogelijk in dit leven aan moet gaan en afronden. In een volgend leven, heel eenvoudig gezegd, hoef je dat dan in ieder geval niet opnieuw te ervaren is de gedachte. Het gaat mij persoonlijk wat te ver en ik vraag me ook af of dit werkelijk de leer van de Boeddha is of ook een door mensen verder ontwikkelde filosofie. 

Ons dorp wemelt van de vooral oude mensen die dit proces aangaan en vergeet de vele dieren hier op straat niet waarvan het leed, in de ogen van Phatsamon en mij althans, niet is aan te zien. 
Ik ben blij dat ik er weloverwogen voor mocht kiezen om mijn grootste viervoeter vriend Kadhow uit zijn, in mijn eigen ogen en gevoel ondragelijke en uitzichtloze lijden, te kunnen laten verlossen. Niet gemakkelijk overigens om daar een arts in dit Boeddhistische land voor te vinden maar gelukkig toch gelukt. 
Voor mijn oudste zus een paar maanden geleden en mijn zwager Henk vorige week, waren die uitzichtloosheid en ondragelijkheid van lijden overigens meer dan helder. 

En zoals Henk het noemde, Ik ga nu voor kwaliteit. Iets dat voor hem betekende dat hij, voor goed, afscheid wilde nemen van die uitzichtloosheid en ondragelijkheid. Zijn levenskwaliteit was op en over. Net als bij mijn oudste zus was nog verder proberen om door te gaan niet meer aanvaardbaar en werd onmenselijk. 

In mijn ogen een besluit dat respect verdient zeker na hun inzet en volharding om te proberen er toch nog steeds iets van te maken. 

Kiezen voor kwaliteit van leven tot dat écht niet meer lukt. Ik sluit me bij dat uitgangspunt persoonlijk van harte aan. 

Mijn kids hoor ik nu zeggen: "Nou, doe nog maar effe niet." Dat is super lief en ik heb nog zat plannen om nog lekker en gezond te willen doorgaan. Toch moet je ook realitisch blijven. Je blijft, en dat geldt voor iedereen, immers maar mens van de dag of, zo weet ik uit heel veel ervaringen, nog veel korter. 


Frans Captijn