Oud & nieuw bestaan niet.

Gelukkig vier ik al 56 jaar oud en nieuw. Daar ben ik oprecht dankbaar voor. 

Ik denk dat oud & nieuw voor de meeste mensen eigenlijk hét moment is om letterlijk even één seconde stil te staan. Die seconde dat de klok op 31 december van het jaar van 23.59:59 naar 00.00:00 over springt. Met spanning leef je er naar toe.

Ik herinner me nog de avonden thuis als kind. In ons huisgezin gingen we zo’n 10 minuten voor dit moment op onze knieën voor de kerststal en in een gebed haalde mijn vader hoogtepunten en dieptepunten op uit het afgelopen jaar en sprak hij wensen voor ons gezin uit voor het nieuwe. We hadden weer wat geleerd en waren gegroeid door de ervaringen in het afgelopen jaar. En ook het nieuwe kende, letterlijk en figuurlijk, weer de seizoenen van lente, zomer, herfst en winter. Zo gingen we het oude jaar uit en het nieuwe jaar in.

boeddhistische vlag Dhamma  wiel

Hier in Thailand doen we dat ook. Net als vorig jaar mag ik dat ook dit jaar hier weer begeleiden. We verzamelen ons op de top van de heuvel met bewoners en (hotel)gasten hier. De monniken komen en ook hier wordt met ‘chanten’ en boeddhistische verzen het jaar uit en in gezongen en tegemoet gegaan. Na afloop van deze korte plechtigheid is er ook hier vuurwerk en kiezen vele wensballonnen hoog het met sterren gevulde donkere luchtruim. Een idee van afscheid nemen, loslaten en doorgaan of soms gewoon op nieuw beginnen. Er is altijd weer een nieuwe kans… De boeddhisten gebruiken daar het altijd maar door draaiende Dharma of Dhamma wiel voor om dit uit te drukken.

Toen ik van de week die prachtige sterrenhemel zag en even over oud en over nieuw na dacht kwam er in me op dat oud en nieuw eigenlijk helemaal niet bestaan. Je kunt het niet aanraken.

Het is een herinnering aan dat wat geweest is en vaak een verlangen naar dat wat er nog niet is. Maf eigenlijk en toch vieren we het altijd. Het enige dat bestaat, en wat je in je leven kunt aanraken is dat wat er NU is. Niet alleen die ene seconde die we zo van harte proberen te vieren. Als je je wat vaker bewust bent van NU dan kun je eigenlijk misschien wel continu oud & nieuw vieren.Je bent er immers altijd precies tussen in. Volgens mij is dat een stuk bewuster leven.

Graag bedank de mensen met wie ik mocht om gaan voor de inspiratie die juist zij afgelopen jaar voor dit wekelijkse blog leverde. Ik bedank jullie, de lezers van mijn blog, voor hun tijd geduld om te lezen. Wie weet brachten de inzichten die ik in dit deel van onze wereld kreeg ook voor jou nog wat in-zicht.

Voor het komende jaar wens ik iedereen enorm veel bewuste oud & nieuw of ‘NU’ momenten toe. Sta eens wat vaker stil om te vieren wat en waar je (al) bent.

Frans Captijn 

Kerst... de tijd om misschien twee keer thuis te komen

In een retraiteprogramma vertoonde ik een tijdje geleden een filmfragment van een presentatie van de Vietnamese monnik Thich Naht Hanh. Met de kerstdagen voor de deur popte het vanmorgen in me op.

Hier in de omgeving van Chiang Mai zien we grote verschillen met dezelfde periode vorig jaar. Ook hier draait kerst, waarvan absoluut het merendeel van de mensen niet eens weet wat de feitelijke betekenis is, haast uitsluitend om commercie. Zelfs hier, bij temperaturen van zo’n 25°C overdag, rijzen de plastic kerstbomen als paddenstoelen uit de grond op. Ze proberen het verlangen te kweken om nog meer te kopen, werpen extra stress op omdat je het toch wel ‘gezellig’ moet maken. Raar en typisch Nederlands woord overigen. De Thaise kinderen gaan echter gewoon die dag naar school en ook bedrijven en overheid hebben een normale werkdag. Het voelt dus eigenlijk hier ook helemaal geen kerst hoewel er stapje voor stapje geprobeerd wordt om die nooit te evenaren sfeer ook hier te krijgen.

En als ik dan praat over een niet te evenaren sfeer dan denk ik terug aan vroeger, bij mijn ouders thuis. De voorbereidingen die in ons gezin aan het be-leven van kerst vooraf gingen. Je leefde er letterlijk naar toe. Zelfs onze kat keek er jaarlijks naar uit als mijn moeder een geweldige kerstkribbe opbouwde. Zijn neus ging bij de eerste geur in zijn neus van de kersttakken die een hele grot om die kribbe zouden gaan voorstellen om hoog. ‘Vredig legde hij zich dan al languit neder.’ Voor hem begon toen al het aftellen tot het moment dat wij op 24 december naar de nachtmis zouden gaan en hij midden in de stal tussen Josef, Maria, de os en de ezel de plaats van het kerstkind vast in nam.

Het was niet alleen sfeer maar het was ook verlangen, rust en oprecht twee keer thuis komen.

De presentatie van Thich Naht Hanh roept in me op of we dat thuiskomen überhaupt nog ooit aan durven. Als ik hierboven bewust twee keer thuis komen zeg dan bedoel ik dat thuis komen niet alleen als thuis komen en verbinden als gezin. Ik bedoel dan zeker ook thuis komen bij jezelf.

Thich Naht Hanh geeft aan dat als we ook maar een moment ‘vrij’ hebben, en velen hebben dat toch met kerst, we niet weten wat we moeten doen. We pakken een boekje, onze i-phone of gaan iets anders doen. Er zijn vele manieren om, zonder het eigenlijk zelf in de gaten te hebben, aan onszelf te ontsnappen. Om thuis te komen bij onszelf. Hij zegt dat er in heel veel gevallen een soort strijd in onszelf is. Een strijd van ongelukkig zijn, onvrede met situaties hebben, de confrontatie met onszelf niet aan durven. Niet thuis durven te komen bij onszelf. En als je strijd in jezelf hebt dan is het super gemakkelijk om ook een strijd met de wereld om je heen aan te gaan… En juist dat kwam dus in me op.

Kerst, ook al weet je misschien de oorspronkelijke betekenis (ik denk helaas) niet meer, is een tijd van ook eens even stil durven staan. Stil willen en kunnen zijn. Even de ont-moeting met jezelf. En als dat onprettig of onwennig voelt, kijk dan eens een tijdje alleen in een kaars en vraag je eens af wat die kaars voor jou betekent. Brengt die rust, warmte, genegenheid, zichtbaarheid van kleur, energie? Misschien kunnen we met z’n allen niet alleen voor onszelf wat meer licht zijn maar ook een licht voor anderen zijn.

Geniet van een sfeervolle kerst waarin het goed thuiskomen is.

Frans Captijn

Je beeld is niet compleet...

Jaarlijks zijn hier overstromingen in Thailand. Drie jaar geleden, toen we hier ook een fantastisch mooi en fijn Villa-Asia programma draaide, was dat ook zo. Grote delen van het metropool Bangkok en omliggende provicies stonden onderwater. Er vielen helaas talloze slachtoffers. Berichtgeving van de media rolden via radio en televisie wereldwijd de huiskamers in. Wij kregen van familieleden en vrienden diverse verontruste berichten en vragen van hoe het met ons ging. Verzoeken om een levensteken te geven...

Wij keken elkaar toen regelmatig aan. Hier scheen op dat moment de zon, het was geweldig weer en onze gasten genoten van een enerverend programma. 

Thailand is een zo'n 1648 km lang land. De afstand van Bangkok naar het hoger en noordelijker gelegen Mae Rim (net boven Chiang Mai ) is zo'n 730 km. Dezelfde afstand zo ongeveer als van Amsterdam naar Genève in Zwitserland of naar Lyon in Frankrijk. En als je zo'n antwoord geeft zet dat bij veel mensen zaken al in een ander daglicht. 

Het beeld dat je de kamer in geslingerd krijgt is absoluut niet compleet. De camera crew staat of zit bij een overstroming  bijvoorbeeld toch echt meestal droog. Dat wat de lens van de camera waar neemt en je dus op je scherm laat zien is meestal niet meer dan 40 graden van de 360 graden, alleen al in het horizontale vlak. Er is dus zeker nog 8 keer meer alleen al daar omheen te zien en te beleven. 

En toch klampen we vast aan dat, stukje, beeld. Aan onze eigen vaak beperkte ervaringen en ideeen die we direct als label aan een situatie vast maken. We geven daarop ons oordeel, besluiten en nemen acties. We nemen vaak onvoldoende tijd om te kijken en te voelen wat er nog meer is. We moeten immers door... En daarmee slaan we toch, goedbedoeld, de plank regelmatig mis. Een ongepaste of verkeerde reactie, een ongewenste of over actieve actie. 

Ik herinner me nog een uitspraak die ik tijdens een crisis van een burgemeester hoorde. Kinderen tijdens een grote calamiteit waren alles kwijt. Er was veel media aandacht en nog geen twee dagen later wist hij zich geen raad meer met de containerladingen knuffels die bezorgd werden. Vaak was gelijk ook de hele zolder bij anderen opgeruimd. Actie geeft reactie. 

En nu ook hier in Thailand. Een aantal gasten in het naastliggende resort blijven helaas weg en durven het niet aan om te komen (Gelukkig hebben de bezoekers van onze programma's kennelijk een ruimere blik en komen zonder enig probleem gewoon wél). Dit vanwege angst door de beelden en berichtgeving over de onrusten in (een klein deel) van de miljoenenstad Bangkok. En hoe tijdelijk dit beeld ook is bleek op 5 december op de verjaardag van de koning. Hoe scherp de politieke tegenstellingen ook zijn, de koning is bij iedereen erg geliefd. Geweld op zijn verjaardag past niet. Waar eerst nog fel werd gedemonstreerd was het vorige week donderdag een gezellige tijdelijke pauze uit respect voor de koning. 

Denk dus eerst even na en probeer je beeld tenminste iets completer te maken voordat je oordeelt. 

Frans Captijn

De noodtoestand is uitgeroepen ...

Wat woorden zonder de juiste inhoud te weten al niet kunnen 'bijdragen'...

Wendy, mijn vrouw, moest afgelopen week naar Maleisië voor het updaten van haar visum. Van Chiang Mai moest ze eerst naar Bangkok om daar de douane faciliteiten om het land uit te kunnen komen af te handelen en als dat zou lukken kon ze door naar Penang in Maleisië. Daar dan weer afwachten of alle papieren in orde waren om met een nieuw visum het land hier weer in te kunnen komen. Een wat onprettig verhaal van vier maanden dat daar voor haar achter ligt en best de nodige hoofdbrekers opleverde. 

Ze is, zonder enig probleem en met vele ervaringen rijker inmiddels weer blij en met een mooi nieuw stempel in haar paspoort terug. Achteraf eigenlijk een fluitje van een cent. De noodzaak en achtergronden om vooral te moeten (met de nadruk op moeten) gaan was voor haar echter gewoon niet leuk.

Een inmiddels goeie kennis van ons hier berichtte haar, vlak voor haar vertrek, dat in Bangkok 'de noodtoestand' was afgekondigd. Geen pretje hoor... werd er nog bij gezegd. Hij zag er zelf erg tegenop om er een paar dagen later naar toe te moeten. Zijn bericht kwam een beetje binnen en voelde als nóg meer olie op het vuur. Heel erg bedankt voor de vast goed bedoelde mededeling zullen we maar zeggen.

Bij mij riep het, uit mijn vorige leven, het verhaal weer op dat 'het rampenplan' in werking was gesteld. Eigenlijk, achteraf gezien, ook zo'n kreet die geen enkele bijdrage levert voor mensen die absoluut niet weten wat dat betekent. Net als de kreet dat 'de noodtoestand' is afgekondigd kweekt het alleen maar meer onrust. Wij noemden het vroeger 'crisis communicatie' en jawel, de media doken er als vliegen op en wisten in de meeste gevallen ook absoluut niet wat het betekende. Het trok wel lezers en kijkers. Het had iets spannends, iets dat we eigenlijk helemaal niet wilde maar goed.

Toen Wendy met dit bericht kwam vroeg ik haar direct; 'Is er nog water, is er nog stroom, hebben we nog iets in de koelkast, doet de scooter het nog?' Op alles antwoordde ze bevestigend. Nou, dan zal het met die noodtoestand voor ons wel meevallen vond ik. 

Toen ze jl. vrijdagnacht terug kwam uit Maleisië vroeg ik haar of ze nog iets had gemerkt van 'de noodtoestand'. Ze keek me aan, dacht even na, er kwam een lach op haar gezicht en ze zei: "Nee, nu je het zegt, helemaal niets van gemerkt.". 

Ook ik betrap me er op dat ik soms woorden gebruik waarvan ik de echte achtergrond helemaal niet ken. Misschien moet ik ze óf niet gebruiken óf me eerst maar eens verdiepen wat ze dan betekenen en óf ik die wel moet gebruiken om iets positiefs bij te dragen. 

Als ontvanger moet ik me steeds meer afvragen wat ik er dan wel onder versta.  
Laat je niet gek maken. Ik kom er volgende week in een blog over 'Je beeld is nooit compleet' nog eens op terug.

Stel jezelf een paar simpele vragen en als je toch iets positiefs voor anderen wil bijdragen... denk dan eerst eens na of je wel weet wat dat voor die ander bij draagt. 

Alles ging en gaat hier nog steeds helemaal goed ;) De meisjes op de foto vieren hier nog steeds feest.
Noodtoestand... voor hier was het eigenlijk iets waar zij heel erg om moesten lachen.


Frans Captijn