Over de balans werk - privé. Manage eerst je eigen leven voor je gaat managen.

Meer dan 10 jaar geleden kreeg ik de gelegenheid om deel te nemen aan de leergang: “Persoonlijk functioneel leiderschap”. Een ervaring die een zinvolle bijdrage heeft geleverd aan het feit dat ik nu in Thailand woon en werk. Enorm veel inzicht leverde het me op. Een van die inzichten was dat ik ondanks alle diploma's die ik bezit, de vele management cursussen die volgde en de grote verantwoordelijkheid die ik droeg in het managen van onze organisatie en in internationale rampenbestrijding en crisis beheersing – mijn eigen leven niet of nauwelijks goed kon managen. Balans ontbrak en de aangeleerde werk-management tools zijn in het privé leven toch echt anders. In familie relaties en liefdesrelaties draait het (nog) veel meer om authenticiteit, jezelf kunnen zijn, persoonlijke verbinding en luisterkunst.

Twee weken geleden, na mijn ochtend klas, liep er een jonge vrouw uit Tsjechië met me mee terug richting mijn huis. Ze had een persoonlijke vraag. Ze had inmiddels een tijd een relatie met een vriend, nu 38, die inmiddels dag en nacht aan het werk was. In het weekend, als het bedrijf waar hij werkte gesloten was, voelde hij zich niet echt op zijn gemak en ging dus… aan het werk. Ze noemde hem een workaholic en voelde dat hun relatie daarmee op het spel stond. Omdat hij geen tijd kon/wilde nemen om samen op vakantie te gaan, het werk riep immers, had ze uiteindelijk besloten om haar zelf een week haar persoonlijke cadeau te gunnen en alleen op reis te gaan naar ons gezondheidsresort voor lichaam en geest. En toch, anders stelde ze de vraag niet, zat het haar dwars.

Ze vroeg me, omdat ze mijn achtergrond kende, of ik van mijn vorige werk gehouden had. Of het me energie had gegeven en of ik er plezier in had gehad. Volmondig gaf ik dat toe. Ik vulde aan dat die baan en dat werk me nog steeds bezielt. Het feit dat dat wat er op dit moment in mijn voormalige organisatie speelt doet me verdriet en dat geeft op zich al genoeg aan. 

Haar vraag was waarom ik er dan toch mee gestopt was en wat dat met mij had gedaan. Eventuele tips konden haar helpen om haar vriend met die ervaringen in ieder geval een helpende hand te kunnen bieden in zijn werk - privé balans en wellicht hun relatie te redden.

Ik legde haar uit dat zij er hem in mijn ogen niet of nauwelijks bij kon helpen. Het zijn zaken waar mensen zelf achter moeten komen. De leeftijd van 38 jaar is een perfecte leeftijd (mid-life crisis) om dat te doen.

Het is een natuurlijk proces dat mensen na hun opleidingen hun loopbaan starten. Daarin zijn er velen die er voor gaan om "de top" te bereiken. Nu ben ik er achter dat er na een top altijd weer een nieuwe top opduikt. Er komt nooit een einde aan. Die weg vervolgen levert een spoor van vernieling en verdriet op voor jezelf en diegenen die je dierbaar zijn. 
Wees jezelf er eens van bewust dat je al lang op de top bent of kunt zijn als je leert je leven te LEVEN. Er is helemaal niets te bereiken. Als je werkelijk je leven elke dag beleeft bereik je elke dag weer een bestemming. Stop even, draai je om, wees trots op jezelf (je bereikte bewust de top van vandaag), geef jezelf een schouderklopje, adem in adem uit, richt je op morgen waarin je wederom de eerste stap in je leven gaat zetten. Je komt jezelf niet tegen op weg naar de top, maar wel - en vaak heel erg stevig is mijn ervaring - op weg naar het dal.

Vragen of opmerkingen als; “Waar leef je eigenlijk voor?”, “Wat is het doel van je leven?”, “Leef je om te werken of werk je om te leven?”, “Wie ben je?”, “Wat inspireert je in leven?”, “Wat zou je nog willen doen als je nog drie maanden te leven hebt?” zijn vragen die überhaupt niet spelen.

En in die situatie, hoe gek het misschien ook klinkt, houden we ons vooral bezig met de problemen die we (denken te) moeten oplossen en die energie vreten. We hebben nauwelijks zicht, nee, gunnen ons nauwelijks de tijd, om te genieten van al die dingen die gratis voor ons beschikbaar zijn en ons energie geven. Even stilstaan bij de balans die de natuur je dagelijks wil laten zien bijvoorbeeld. 
En jawel, in veel gevallen lijdt zelfs onze relatie er onder. Komen er kinderen in een gezin dan verschuiven de plekken in de relatie piramide. Is er werk met verantwoordelijkheden dan dreigt ook dat in de periode van carrière opbouw zijn tol te eisen.

Ik trouwde met mijn werk (en mijn inmiddels al jaren ex-vrouw)
In mijn privé situatie bijvoorbeeld zijn de te grote inzet en beschikbaarheid voor mijn werk, en een periode in de negentiger jaren van onveiligheid – met op enig moment een poging tot ontvoering en bedreigingen aan ons huisadres aan toe -, er zeker debet aan geweest dat mijn voormalige huwelijk is gestrand.

Balans tussen werk en privé ebde verder en verder weg en misschien was werk ook wel steeds vaker en meer een vlucht. Een angst om thuis te komen in mezelf. Om naar mijn échte innerlijke stem, niet de stemmen van lessen van mijn ouders, cultuur, religie, relaties, leermeesters in mijn hoofd (waar ik van dacht dat ze van mij waren). Het is/was slechts mijn programmering. 
Als ik er nu aan terug denk, trouwde ik met de brandweer, mijn werk, en met mijn vrouw. Het was zelfs goed te zien. Vanuit sentiment werden we de hele huwelijksdag vervoerd met een antieke brandweerauto. En ja, dat was super leuk op dat moment. Misschien lag daar toen al de kiem dat er met de werk - privé balans iets op de loer lag om door te slaan. En zo ging het door in en met mijn werk.

De les? Wel erg laat overigens, wordt wakker, er gaat iets mis! Maar ik, Frans Captijn, zou wel even laten zien dat ik alles onder controle had. Niet dus.
Deze gedachten en de daaruit voortkomende acties waren een grote misvatting. Dankbaar dat ik een tweede kans heb gekregen na mijn ongeluk in de Westerschelde tunnel (het diepste punt van Nederland hiep iemand me te herinneren). 13 maanden burn-out (en ik ben er nog niet helemaal af). Waarom altijd wachten op een schok die je de waarde van je leven laat zien? Wacht niet te lang!

Het zit allemaal in ons hoofd.

Nu heb ik inmiddels het inzicht gekregen dat ik slechts dacht dat ik door mijn inzet een grote verdienste leverde en dat ik eigenlijk onmisbaar was. Wat ik niet zag dat ik mijn energie overmatig verbruikte zonder er in voldoende mate energie voor terug in te nemen. Mijn woon en werkomgeving, gunfactoren en onderwaterprofielen, speelden parten. En verder speelde weldegelijk ook het ego een grote rol. De woorden van mijn vader: “Je bent een Captijn. Als wij ergens aan beginnen dan maken wij dat af!”. Klopt. Ik had alleen niet in de gaten dat ik daar waar ik goed in ben, veranderingen uitvoeren, vaak al lang klaar was. Ik ging door omdat ik in mijn beleving in het vervolg proces niet kon worden gemist. Ik kende mijn missie onvoldoende, ik wist niet los te laten.

Ik kan en kon, met uitzondering van slechts mijn gezin en een aantal mensen die me super dierbaar zijn, overal met gemak worden gemist. Wordt wakker!
Ik was niet onmisbaar en de "top-speler" in mijn werk. Ik was nodig en feitelijk onmisbaar voor mijn relatie, mijn gezin en veel hele goeie vrienden. Deze gedachten in relatie tot mijn werk hebben er voor gezorgd dat ik haast alles ben kwijt geraakt. Word wakker!  

Te veel moois heb ik met mijn workaholic gedrag uit mijn handen laten wegglijden. Het was er altijd al voor me maar ik zag het niet, nee had er in mijn hoofd, de tijd niet voor om dat te willen zien. En de manier waarop ik nu mijn leven mag leven en deze inzichten (uit een te harde leerschool) heb gekregen maakt me nog meer dankbaar voor mijn leven hier.

We zijn zo druk dat we nauwelijks tijd nemen voor de mensen die van ons houden of om eens bij onszelf stil te staan. Onze maatschappij is zo georganiseerd dat als we die tijd al zouden willen nemen, we tientallen manieren krijgen aangeboden om die tijd daaraan juist niet te besteden.

We kunnen ons eigen leven niet managen en daar ligt de eerste stap. Vóór welke carrière of vóór welke positie die we willen innemen om dat te delen wat we in ons hebben.

Deelnemers aan onze programma’s worden dringend gevraagd hun technische ondersteunende middelen voor de periode dat ze hier zijn rust te gunnen. Dat blijkt in de meeste gevallen een gigantische opgave te zijn. Hoezo ben jij de meester over je eigen leven vraag ik me dan regelmatig af.

Ons leven is te veel gevuld met piekeren of zelfs leiden over allerhande problemen waarmee we te maken (denken te) hebben. Waar we vaak te weinig erg in hebben is dat ons leven ook vol zit met fantastische gratis wonderen. De vrije keuze om die toe te laten zit hem in de juiste balans. Balans is beweging en in die beweging zit energie verbruiken maar ook opladen.

Blijf je voortdurend in de workaholic stand staan, geen probleem, je lichaam grijpt vanzelf op enig moment in. Dat waar het leven echt om draait verstoor je meer een meer. Je creëert weer nieuwe (mentale en fysieke) problemen om te managen. Ziekenhuizen en psychologen te over.

Je mag hopen dat je daarna nog een kans krijgt om er achter te komen dat er slechts één doel in het leven is en dat is te LEVEN. Ik ben dankbaar dat ik die kans na 13 maanden uitval door burn-out gekregen heb.

En wat die jonge Tsjechische vrouw aan gaat? Wat mij betreft lof dat ze het lef had om voor haar eigen gezondheid en balans, en voor het managen van haar eigen leven te kiezen. Wat is het leven je waard? Als je niet eerst optimaal voor je zelf zorgt, en dat is geen egoïstische gedachte, kun je er ook niet optimaal zijn voor die mensen die je dierbaar zijn. Voor jezelf, in je relatie, voor je gezin, voor je omgeving, voor je werk. Daar waar je optimaal dienstbaar en betrokken wilt zijn om jouw uniekheid in dat waar het leven écht om draait te delen.

(Foto van een foto die ik op de 6e verdieping in de hal van het Fusionsuites hotel Saigon in Vietnam op 10 september 2016 nam), 

Frans Captijn

www.captijninsight.com