En toen was de deur, ineens, voor altijd dicht. Goeie reis en welkom thuis broer

Mijn tweede broer, Guus, is helaas afgelopen dinsdagavond 7 oktober overleden. Dit jaar het vierde naaste familielid naast mijn oudste zus, twee zwagers, en mijn allerbeste vriend in Thailand, Kadhow. 

En hoewel dat er aan zat te komen is het toch weer een pittige optater. Wat een jaar...

De gezondheid van mijn broer was slecht. Hij was heel erg benauwd en ging steeds verder achteruit. De laatste tijd ook helaas steeds meer geestelijk. 

Als trouwe wekelijkse lezer van mijn blogs reageerde hij, zoals zo goed als altijd, ook op mijn blog van 19 september jl. over "Kiezen voor kwaliteit van leven tot dat écht niet meer lukt." Hij gaf me aan dat hij zijn leven nog steeds zag zitten en voorlopig niet toe was aan een eventuele vrijwillige keuze om te willen stoppen.  

Tot op het laatste moment dat ik hem zag en 'sprak', op donderdag 2 oktober, hield hij vol dat hij door wilde. Tot en met maandag morgen 5 oktober wisselden we nog berichtjes met elkaar uit. Ik stond er niet bij stil dat dat zo abrupt zou stoppen. 

 

Die middag, toen ik met mijn zoon (zijn petekind) belde, moest hij even ophangen voor een ander telefoontje. Hij belde me snel terug met het bericht van dat gesprek. Hij had daarin net gehoord dat ineens binnen een paar uur palliatieve sedatie werd ingezet. 

Nog iets tegen elkaar kunnen zeggen of afscheid kunnen nemen was, onverwacht, in één klap voorbij. Van het ene op het andere moment buitenwesten lijkt wel. Zoals ik ooit na de val van de fiets die ik door hem als jong jochie maakte (ik kom daar straks op terug).

 

Het laat me aardig verdwaasd en met een onbevredigend, machteloos en zelfs een beetje een boos gevoel, achter. Het zijn vast zijn mysterieuze keuzes geweest die ik moet respecteren maar zo kende ik mijn broer absoluut niet. 

 

En waarom het mij en mijn zoon zo enorm veel doet heeft er alles mee te maken dat we hem als broer en oom zo waarderen en om hem geven. Hij is immers deel van, ook, ons leven.   

Over dat leven gesproken. Welke rol speelde Guus in mijn leven?

Uit een persoonlijke bijlage van mijn boek "Speurtocht naar Persoonlijk Meesterschap" dat ik op 29 juni 2010 publiceerde citeer ik: 

Mijn jongste broer maakt me lekker met klussen en neemt me in dat ‘vak’ stap voor stap mee. Ik mag uitproberen. Samen met een vriend sloopt hij alles en tot mijn grote verbazing krijgt hij uiteindelijk ook weer van alles in elkaar. Dat daarbij soms onderdelen over blijven mag de pret niet drukken. Wat weet ik op dat moment van klussen. Gewoonweg helemaal niets. Toch kom je door te proberen met een hamer, een stuk hout en wat spijkers, een heel eind. Mijn broer laat het gaan, corrigeert af en toe en wat blijkt, het gaat. Ik maak slagbomen voor mijn eigen ‘legerplaats’, onze garage. Verbouw mijn kamer, knutsel zonder problemen met elektriciteit, gas en water.

Het was maar het begin. Hij had altijd veel lol. Heel vreemd maar heel veel foto's van hem, daar kwam ik nu pas achter, heb ik niet. Zijn kop op de zwart wit foto hierboven, deel van een familiefoto die ik vond, toont die fantastische 'Guusgrijns'. Een grijns die altijd toonde dat hij iets in zijn schild voerde. Je kon weer iets leuks verwachten. Een soort van kwajongen maar altijd eerlijk en met lol. 

Zijn creativiteit, inzet en humor kwamen zijn werk en zijn collega's in de diverse gevarieerde jobs die hij had ten goede. Ze hielpen hem ook vooruit. Voor mij werkten ze aanstekelijk en ze resoneren tot op de dag van vandaag.

 
Hij ontmoette zijn vrouw Hannie, die helaas op 22 oktober 2022 overleed, en ze kregen een warm gezin. Gastvrijheid ten top.

Het overlijden van zijn vrouw had een diepe impact op hem. Eigenlijk kon hij zonder haar niet verder. Zijn twee dochters konden haar gemis en de sturing voor een groot deel invullen. Toch was de leegte voor hem enorm. 

Hannie en Guus werden de peetouders van mijn zoon. Bijna tot op zijn allerlaatste moment hadden ze regelmatig contact met elkaar. Mijn zoon heeft aardig wat ritjes richting Haarlem en Velserbroek, waar mijn broer de laatste jaren woonde, gemaakt en kwam er altijd weer blij vandaan. Petje af dat ze daarin samen bleven investeren en voor mij super fijn om te ervaren. Triest om de bedroefdheid, ook van mijn zoon, nu enorm te voelen.    

Ooit ontstond het idee om als drie broers (Fons, Guus en ik) samen er een paar dagen op uit te gaan en op elkaars werk een dagje een soort van inkijkstage te lopen. En dat gebeurde ook. Het bracht, buiten die lol die we samen hadden, diepere gesprekken op gang en bracht verdere inzichten en respect over elkaars levensstijl en opvattingen die gewoonweg op diverse punten anders waren. In een echte ontmoeting immers worden de verschillen niet weggemoffeld maar omarmd.

Mijn broer veranderde door de jaren zoals ik hem uit ons ouderlijk gezin kende. Natuurlijk niet vreemd want dat gebeurt immers bij iedereen. Zijn openheid veranderde in een soort van gereserveerdheid over veel zaken. Iets dat ik tot op de dag van vandaag niet goed kan begrijpen. Het creeerde jammer genoeg iets meer afstand maar deed niets af aan ons regelmatige wederzijdse contact. Hij zal er zijn redenen voor hebben gehad.  

In ieder geval garandeerde hij er een soort van veiligheid voor en binnen zijn gezin mee. Ik maakte er vaak grapjes met hem over. Zijn humor verloor hij gelukkig nooit.

Hoewel ik lang niet meer in Nederland ben geweest waren de sociale media, waar ik een hekel aan heb, een redelijk alternatief om elkaar toch heel vaak te speken en berichtjes te sturen. Dat was altijd al zo, toen Hannie nog leefde, maar zeker ook toen Guus alleen was. Fijn om zo goed als wekelijks van elkaars wel en wee op de hoogte te blijven. 

De laatste tijd had Guus thuiszorg. De verzorgster was van origine een Thaise vrouw die al jaren lang in Nederland woont. 

Het was een feest om elkaar donderdags te bellen als die hulp voor Guus er ook was. Guus organiseerde dat regelmatig. Phatsamon en zij konden dan soms even lekker in hun moedertaal met elkaar praten. Guus, en ook ik, genoten er van. 

Triest dat ook Guus nu ons gezin heeft verlaten. Zijn crematie vindt woensdagmiddag 15 oktober in stilte plaats. 

Anderzijds meer dan fijn dat hij uit zijn lijden verlost is en eindelijk weer thuis bij zijn Hannie is. 

We konden en mochten het elkaar door jouw keuze niet meer tegen elkaar zeggen Guus. Dus maar op deze manier, als alternatief, via mijn Blog waaraan jij gewend bent.

Fijn dat je mijn broer blijft en op veel gebieden ook mijn voorbeeld was en bent. 

Dank ook dat je en jullie er altijd waren als luisterende oren en stevige schouders voor onze zoon, jullie petekind. Zowel in de moeilijke periode waarin hij terecht kwam tijdens en na onze scheiding, als zeker ook in de lange tijd dat ik in Thailand fysiek op afstand ben. 

Als blijvende herinnering aan jou houd ik mijn grote litteken op mijn rechter enkel. 

Ik heb het je helemaal nooit kwalijk genomen omdat we, voordat ik dat door jou opliep, samen zo gigantisch veel lol hadden. 

Jij op de fiets van ma met mij in het fietsstoeltje voor op het stuur. Scheurend over de Cornelis van der Lijnlaan. Helaas was je vergeten de borging van het stoeltje vast te zetten en duvelde ik er, toen je door een kuil reed, met stoeltje en al uit. Buitenwesten. Geluk bij een ongeluk dat ik in het stoeltje zelf vast zat. Mijn enkel met de metalen poot van die stoel kwamen tussen de spaken van het wiel en de voorvork vast te zitten. Door dat stoelijzer brak mijn onderbeen gelukkig niet. 

Je had het toch nog goed gepland zo voor de deur van dokter Van Asperen/ Hij had een stevige klus om de grote gapende wond tot op het bot weer een beetje dicht te krijgen. Hij had een prima opleiding en vooral ook ervaring. Ik heb er nooit enige hinder van ondervonden.  

Ik draag dat litteken nu graag als fijne blijvende herinnering aan jou!

Mijn een na 'jongste' herinneringsfoto.
Genomen op mijn verjaardag (29 juni) dit jaar,
op bezoek bij onze oudste zus Astrid vlak
voordat ook zij, op 16 juli dit jaar, overleed. 

Laatste foto bij de herdenking
eind juli van onze zus Astrid. 

En dat, broer..., brengt van ons gezin op de foto  (Pa, José, Ma, ik, Astrid jij en Fons) :

nu nog maar op twee. José en ik: 

Naast je kinderen, hun partners, je kleinkinderen, schoonzus, vrienden en bekenden, zullen ook wij jou hier nooit vergeten! In januari komend jaar hopen we hier in Thailand niet alleen jouw leven, maar ook dat van Marcel, Astrid, Henk en Kadhow nog eens te vieren. De lantaarns daarvoor heb ik op de dag van jouw crematie, 15 oktober, gekocht.  

Ik laat je nu (15 oktober 14.00 uur) los broer. Goeie reis en welkom thuis. Geniet daar alsjeblieft weer van kwaliteit van 'leven' met jouw vrouwtje, hoe dat er ook aan 'de overkant' uit mag zien. 

We treffen elkaar!

Frans & Phatsamon   

email: captijninsight@gmail.com  

Noot laatste update:

15 oktober 14.00 uur Nl-time.

Noot fotocredits:

Blog foto:Foto van Guus van zijn WhatsApp account.

Foto met hond: Kennismaking van Guus met de hond van zijn dochter die ik van haar toegestuurd kreeg. 

Grote foto onderaan in winter sweater: Foto gemaakt bij de herdenkingsceremonie van mijn zwager in februari dit jaar. 

P.s.: Morgen verschijnt er geen regulier week blog

Restaurants ontdekkingstoer en ook weer zelf in de keuken

Als je aan Thailand denkt dan is een van de dingen die bij veel mensen in hun hoofd op komt de fantastische lekkere keuken die het land kent. Niet alleen in algemene zin maar ook streek/provincie gebonden. En uit ervaring kan ik zeggen dat dat ook absoluut zo is. 

 
De Thai genieten er ook dag en nacht van. Het is de hele dag door eten wat de klok slaat. Dit land slaapt volgens mij ook nooit. Op welk tijdstip ik de stad ook in ga, op straat zitten altijd mensen in de vele kraampjes te eten. En als we 'snachts onderweg van of naar Chiang Mai zijn, is dat beeld overal hetzelfde. Voor elk wat wils en vooral vers. Deze cultuur draait om eten durf ik inmiddels wel te zeggen. 

Een prachtig voorbeeld heb ik daarvan met Phatsamon in huis. Mijn zoon en dochter moeten er, als ze weer hier zijn, altijd om lachen. Ik begrijp ook absoluut niet hoe ze het allemaal keer op keer weg krijgt en hoe ze zo slank blijft. Waarschijnlijk omdat ze 'fast-food' haat en geen alcohol gebruikt. Maar dat niet alleen. Gezien de hoeveelheden papaya salade (Somtam) die er haast dagelijks doorheen gaat, groente van onze halve tuin die ze verorbert, en zelfs mijn sla of komkommer regelmatig van mijn bord pikt, moet ze in een vorig leven wel een soort van konijn of andere overwegend herbivoor geweest zijn. Het zit er nog steeds in ;).  

De eerste vijf jaren van onze bouwactiviteiten maakten we het ons gemakkelijk om nagenoeg elke avond in ons nabuurdorpsrestaurantje te gaan eten. Goed, gemakkelijk, tijdbesparend en in mijn ogen nog goedkoper dan zelf inkopen en koken ook. En ja, je raakt er ook aan gewend. Eerlijk is eerlijk, hoe heerlijk ook, ik wil inmiddels ook wel weer eens een keertje wat anders. 

Vanaf 15 juli dit jaar is ons huis bewoonbaar en inmiddels binnen ook helemaal af. Het was een mooi moment om het met de bouw wat rustiger aan te gaan doen hoewel we nog wel in ons huidige tempo nog wel een jaar buitenwerk voor de boeg hebben. 

We waren al die jaren zo aan de slag en zaten zo in ons bouwpatroon dat we haast vergaten om de omgeving hier eens te gaan verkennen. Daar is inmiddels verandering in gekomen. 

Inmiddels zijn we met een restaurant ontdekkingstoer begonnen. Elke vrijdagavond gaan we ergens in onze provincie in een restaurant eten. We slaan het, overigens prima, straateten over en laten ons netjes bedienen. Phatsamon zoekt op internet willekeurig een restaurant uit en de GPS brengt ons voor de deur.

We doen dat nu een dikke twee maanden en natuurlijk is de ene ervaring beter, of liever gezegd anders, dan de andere. Daar is deze toer ook voor bedoeld. 

De ene omgeving spreekt ons meer aan dan de andere, de service verschilt en vanzelfsprekend is de smaak van het (ook Westerse) eten anders. 

Een leuke bijkomstigheid is dat we ook weer eens wat andere mensen ontmoeten. 

Het barst (ook in onze provincie) van de restaurants dus we gaan er nog wel even mee door. Het is gewoon hartstikke leuk. 

Iets anders dat hartstikke leuk is, is dat ik mijn koken weer heb opgepakt. Ik zei het al, ons huis is van binnen af en daarin hebben we een Westerse keuken. 

Basis koken heb ik eigenlijk tientallen jaren geleden in de horeca geleerd. De eigenaar en koks van Restaurant Chalet het Witte Huis in Overveen waren mijn praktijk begeleiders. 

En nu blijkt dat dit dus verre van 'vergane glorie' is. Het is net zoiets als met schaatsen en zwemmen, iets dat verleer je nooit. En inmiddels, eerlijk is eerlijk, maakt YouTube het ook nog eens gemakkelijker. 

En ingredienten? Werkelijk meer dan alles is hier voor handen. Veel in onze eigen tuin of anders bij de supermarkten of speciale shops. Zelfs Zeeuwse aardappelen, ingevoerd, geen enkel probleem. En ook die blijven, voor de helft van de prijs als bij Albert Heijn in Nederland ontdekte ik op internet, verrassen. Een werkelijk zalige afwisseling van al die rijst. 

Zondags werk ik niet meer aan onze bouw. De middag is gereserveerd om weer zelf te koken. En mijn schoonmoeder heeft elke zondag een ontdekkingstoer in Westers eten. We hebben voor haar een speciale set met allerhande bakjes gekocht en als ik klaar ben met koken dan brengt Phatsamon 'het diner van de zondag' met voorgerecht, hoofdgerecht en toetje, naar haar toe. Zij geniet dus ook van een totaal andere, meestal Westerse, smaak elke zondag mee. Tot nu toe geen commentaar en, ja natuurlijk ik zei het al de Thai eten altijd. Ook zij heeft het allemaal zo op. 

Kortom, we hebben er een paar leuke activiteiten bij.  

Frans Captijn  

email: captijninsight@gmail.com  

Bouw blog: https://pyramidhousethailand.blogspot.com

Ervaringen en bijwerkingen van de, tot nu toe, korte oorlog

Op 1 augustus jl. publiceerde ik een blog over een week oorlog waar we hier langs de grens met Cambodja in terecht waren gekomen. 

Inmiddels zijn we acht weken verder. Ogenschijnlijk lijkt het rustig en toch is de situatie heel erg fragiel. Sinds eergisteren lopen de spanningen weer aardig op. Nog steeds wordt ook het gebied waarin wij wonen als risicovol aangemerkt met het advies om er alleen naar toe te gaan als dat echt noodzakelijk is. 

Tot aan beide kanten van de grens hebben zich uit de twee landen inmiddels grote troepenmachten verplaatst. Troepen, materieel, aanvoerlijnen en munitie zijn, in de brose 'staakt het vuren' periode tot nu toe, aanzienlijk versterkt. 

Nieuwe wapensystemen en speciale drones (in wat voor tijd leven we inmiddels...) zijn door 'vrienden' van onze buren inmiddels als versterking geleverd. Onderhandelingen hebben tot op heden nog niet een bevredigend eindresultaat opgeleverd en een 'vonk' is genoeg om met alles (heviger) door te starten. 

Het is triest om beelden aan beide kanten van de grens te zien van onschuldige mensen die kaarsjes aansteken en bidden om vrede. Zij kunnen er niets aan doen. 

Berichtgeving lijkt van elkaar aan beide kanten van de grens gecopieerd. Zelfs internationale wetten en regels worden hetzelfde aangehaald. Alleen de namen van de landen, bevelhebbers en politici zijn uitgewisseld. Het ligt allemaal aan de ander. Wie en wat je allemaal moet geloven blijft een vraag. Mijn vrouw is er uitgesproken helder over. 

Ook politiek heeft het hier gezorgd voor de nodige onrust. We hebben sinds kort een nieuwe minister president van het land. Afwachten of dat verandering/verbetering gaat brengen. Maar ja, waar in de wereld is het uberhaupt politiek rustig? Wij vormen hier zeker ook geen uitzondering.  

En is dat uitsluitend in de politiek zo? Ook binnen en tussen families is onrust vaak schering en inslag.  

Als je, zoals ik, het nieuws niet volgt dan krijg je er minder van mee. 

Politiek interesseert me weinig tot niets meer. Ik heb er tijdens mijn tijd in Nederland teveel van meegekregen. Alle verkiezingen, Europees, nationaal, provinciaal of gemeentelijk, ten spijt. Veel verandert er niet. Het blijft in mijn ogen een onrustig spel. Het leven draait gewoon door. 

En hoewel dan geen nieuws volgen, toch merk ik van die korte oorlog om me heen het nodige. De foto bij mijn blog van deze week zegt daar al aardig wat over. 

Gebouwen, borden in de provincie en stad, huizen, auto's, scooters, etc., ze hangen overvol met de Thaise Nationale driekleur. Meestal niet zo maar even een vlaggetje. Soms, zoals op de foto, meters lang. De vlaggenindustrie beleeft hier gouden tijden. 

Waar het land normaliter al bezaaid is met die driekleur is er hier nu een aardige overkill. Je kunt er gewoonweg niet omheen. Uitingen om het nationalisme te tonen en mensen een hart onder de riem te steken. Mensen zijn angstig. En deze uitingen geven een nog sterker gevoel van saamhorigheid. 

Op Billboards en grote digitale marketing schermen in de stad 'pronken' de foto's van de tot nu toe aan onze kant gesneuvelde militairen die 'trots' in hun outfit in een soort van dia-show voorbij komen. Ze hebben hun korte leven gegeven voor...

En ik ben er zeker van dat bij onze buren de dia-show met hun jonge soldaten vele malen langer is. Ook hun toekomst is vermoord om...  

En vergeet burgers aan beide kanten niet. Ze komen op die flitsborden niet voorbij. 

De snelweg heeft continue aardig wat 'groen' verkeer dat ik eerder nooit zo zag. 

De nieuwsberichten van de media, die ik mondjesmaat van Phatsamon die er aan gekluisterd blijft hoor, houdt niet op er over te publiceren en over uit te zenden. Er wordt kennelijk groots uitgepakt. Praktijken vanuit het verleden over het gebied waarover het conflict naar buiten toe over lijkt te gaan en de meetfouten die op kaarten zijn ontstaan. Maar ook over wat er achter de schermen aan familievetes en verdorvenheid schijnt te spelen, over olie en geld, blijven op het internet niet verborgen. Ik weet er te weinig van en ben er ook niet in geinteresseerd. Mensen zelf hier laten zich er openlijk maar mondjesmaat over uit. Prima wat mij betreft. Al die verhalen en het geroddel lossen immers helemaal niets op anders dan nog meer angst zaaien.

En even niet vergeten, ik ben hier slechts te gast. Als het me niet zint een kwestie van gewoon opkrassen. Kort en goed, ik ken het verleden niet, wil het ook niet weten en heb er ook geen mening over. Ik wil hier alleen maar samen met Phatsamon en onze viervoeters op onze zalige stek fijn mijn jaren slijten.  

Een nieuw oplaaiende oorlogsituatie kost helaas alleen maar nog meer levens van mensen die er feitelijk ook niets aan konden doen. Het huidige machtsvertoon moeten we maar zien als iets om 'de vrede te bewaren'.  

In de stad is het een stuk rustiger. Waar de Cambodjanen voorheen bij ons in grote getalen de grens over trokken om hier te komen winkelen is dat grens verkeer inmiddels gestopt. De grenzen zijn en blijven naar verwachting ook nog wel even gesloten. Ook het gebruik van de ziekenhuizen in onze omgeving door hen ligt volledig op zijn gat. 

Voor ons maakt het dat wat rustiger op de wegen, in de stad, in de winkels en bijvoorbeeld op de poliklinieken van de ziekenhuizen. 

De winkeliers en ziekenhuizen zelf vinden het, verwacht ik, wat minder. Een pittige inkomstenbron is immers opslag weg gevallen. 

Mensen, van beide landen, die over de grens werkten zijn hun activiteiten, en inkomsten, kwijt. 

Helaas heerst er een gevoel dat mensen over de grens, over en weer, niet meer welkom zijn. Daar waar tussen mensen grote vriendschap was is dat omgeslagen in haat. En dat gevoel blijft verwacht ik nog wel even hangen. 

Het zijn allemaal wat ervaringen en bijwerkingen van die, tot nu toe, korte oorlog. We hopen alleen maar dat de rust definitief terug keert en tijd zal er voor zorgen dat mensen (wellicht pas nieuwe generaties) elkaar wel weer aardiger gaan vinden. 

Waar al die ellende allemaal goed voor was/is? 

Bij welk conflict is dat anders...

Te triest. 

 

Frans Captijn  

email: captijninsight@gmail.com  

Bouw blog: https://pyramidhousethailand.blogspot.com

Kiezen voor kwaliteit van leven tot dat écht niet meer lukt.

Vorige week schreef ik over het verlies van mijn zwager Henk. Dit jaar de derde in rij van naaste familieleden die is over gegaan.

 

Ik beloofde deze week over zijn keuze van kwaliteit van leven nog even terug komen. 

Henk koos er heel bewust voor om een arts te vragen om zijn leven te laten beëindigen. Geen gemakkelijke keuze, geen gemakkelijk verzoek en geen gemakkelijk proces. Niet alleen 'zakelijk' gezien. Er geldt, zeer terecht, een heel wettelijk protocol voor. Zeker ook emotioneel. 

Henk gaf mij mee om als je bij een ernstige ziekte kiest voor een behandel traject, door te zetten tot dat écht niet meer lukt. En om dat 'doodlopende einde' voor zichzelf te bepalen waren voor hem 'menswaardigheid' en 'kwaliteit van het leven dat je nog rest' de beslissende factoren. 

Samen met mijn zus gingen ze dat traject anderhalfjaar lang aan. Een half jaar langer dan 'de levensprognose' die voor zijn zeer ernstige ziekte (Anaplastische schildklier kanker, ik had er zelf nog nooit van gehoord) stond. Henk besloot na werkelijk alles, met alle verschrikkelijke bijwerkingen van dien, geprobeerd te hebben en rijkhalsend* uit te blijven kijken naar behandelingen die er misschien toch nog iets tegen konden doen, te stoppen en te kiezen voor die kwaliteit. Hij kon verdere tergende onderzoeken en behandelingen niet meer aan. Zijn stem was bijna op, uitzaaiingen hadden ondanks alle behandelingen inmiddels zijn longen en hersenen bereikt. Zijn energie was op. Zijn hoop was overgegaan in een "tegen zeker (niet beter) weten in..."

*):

Dat rijkhalsende uitkijken duurde lang, vele maanden op rij. Uitstel na uitstel. Hoop na hoop. Veel te lang voor Henk. Dat kwam door ellelange contractonderhandelingen (lees prijsafspraken die kennelijk maar niet wilden lukken) tussen ziekhuizen over een nieuwe studie van een behandel methode die goede vooruitzichten bood. Je blijft immers een nummer en zorg draait helaas te veel om geld. Ik heb er al een paar keer eerder over geschreven. 

Hij koos voor een verzoek tot euthanasie. Net als mijn oudste zus nog maar kort geleden en, eigenlijk op een iets andere manier, mijn zwager die in januari overleed.

De 'Wet toetsing levensbeeindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding' (Nederlandse Euthanasiewet) vereist uitzichtloos en ondragelijk lijden door een medische oorzaak van een patient dat niet op een aanvaardbare andere manier verlicht kan worden. En dat verzoek moet vrijwillig en weloverwogen zijn van een wilsbekwame patient.

Dat is een stevige mond vol met alles waaraan voldaan moet worden. Mocht je bijvoorbeeld mentaal al niet meer in staat worden geacht om de keuze voor zo'n verzoek te maken dan kun je dat dus vergeten. Beter, als je er al over zou denken  om er in dergelijke situaties ooit ook mogelijk voor te willen kiezen, om dat vooraf goed te regelen. 

Ook ik heb dat in mijn levenstestament hier in Thailand geregeld en mijn vrouw en kinderen weten daar ook van. In dit Boeddhistische land zal dat nog niet zo heel gemakkelijk zijn, ik kom daar zo nog even op terug, maar toch. 

Dat vastleggen heeft voor mij met name te maken met het feit dat ik immers in een situatie terecht kan komen, niet alleen door een ongeval maar bijvoorbeeld ook door geestelijke achteruitgang, dat ik daar zelf niet meer bewust naar kan vragen of voor kan kiezen/zelf over beslissen. Met andere woorden niet meer 'wilsbekwaam' verklaard zou worden. 

Ik schreef al, het is een heel proces waar diverse artsen en soms zelfs ook een psychiater aan te pas komen. De cruciale personen voor de beoordeling zijn de huisarts en een zogenaamde 'Scen-arts'. 

En ja, daar waar uitzichtloos misschien nog wat rationeel en op basis van uitslagen van onderzoeken van medisch specialisten of maatschappelijk geaccepteerde prognoses redelijk goed te bepalen is, blijft 'ondragelijkheid' in diverse gevallen toch, in mijn ogen, aardig subjectief. Hoe 'meet' je dit immers, ondanks de handvatten die die Scen-artsen daarvoor hebben. Van persoon tot persoon kan dat immers verschillen denk ik. 

Zelf vind ik, ondanks ook mijn geloofsovertuiging, het een zegen dat er voor euthanasie een verzoek kan worden ingediend. Het is toch niet een soort van 'voor het gemak maar even kiezen voor een prik om over te gaan' om verder maar overal vanaf te zijn. Verre van dat. Zeker weten heeft dat met dat weloverwogen te maken. Het heeft toch, op zijn zachtst gezegd, aardig wat definitiefs in zich. 

En ik noemde mijn geloofsovertuiging. Van geloofsovertuiging/richting tot cultuur of levensfilosofie, kan die opvatting over euthanasie immers verschillen. De meesten, en ook die van mij (RK), keuren euthanasie af. Uitgangspunt is dat gesteld wordt dat het leven 'heilig' is en het bewust beëindigen van dit leven te allen tijde verhinderd moet worden. 

Het is, in mijn beleving, een kwestie van toch ook nog eens nuchter denken. Iedere religie of levensfilosofie is immers door menselijke behoeften en ervaringen ontstaan en ontwikkeld. Een verhaal apart waaraan ik nog een keer aandacht wil besteden. Vanuit mijn sterke band met 'Dat wat Groter is' (noem ik dat uitermate bijzondere voor hier maar even heel algemeen) geloof ik er absoluut niet in dat onnodig lijden om je leven mee af te sluiten een soort van 'opdracht van hoger hand' zou zijn. Dat 'te allen tijde' verhinderen van bewust beëindigen van dit leven gaat er bij mij dan ook niet in. 

Mijn geloof, waar ik blij mee ben en dat ik met dankbaarheid van mijn ouders heb mee gekregen, omarm ik. Toch ben ik persoonlijk voorstander van euthanasie in situaties die uitzichtloos en ondragelijk zijn geworden en waar geen behandeling meer verlichting in kan brengen.  

 

In de levensfilosofie van bijvoorbeeld mijn schoonmoeder, het Boeddhisme, is euthanasie ook 'not done'. Die filosofie gaat er van uit dat je het lijden, uitzichtloos, ondragelijk, of niet, zo veel mogelijk in dit leven aan moet gaan en afronden. In een volgend leven, heel eenvoudig gezegd, hoef je dat dan in ieder geval niet opnieuw te ervaren is de gedachte. Het gaat mij persoonlijk wat te ver en ik vraag me ook af of dit werkelijk de leer van de Boeddha is of ook een door mensen verder ontwikkelde filosofie. 

Ons dorp wemelt van de vooral oude mensen die dit proces aangaan en vergeet de vele dieren hier op straat niet waarvan het leed, in de ogen van Phatsamon en mij althans, niet is aan te zien. 

Ik ben blij dat ik er weloverwogen voor mocht kiezen om mijn grootste viervoeter vriend Kadhow uit zijn, in mijn eigen ogen en gevoel ondragelijke en uitzichtloze lijden, te kunnen laten verlossen. Niet gemakkelijk overigens om daar een arts in dit Boeddhistische land voor te vinden maar gelukkig toch gelukt. 
Voor mijn oudste zus een paar maanden geleden en mijn zwager Henk vorige week, waren die uitzichtloosheid en ondragelijkheid van lijden overigens meer dan helder. 

En zoals Henk het noemde, Ik ga nu voor kwaliteit. Iets dat voor hem betekende dat hij, voor goed, afscheid wilde nemen van die uitzichtloosheid en ondragelijkheid. Zijn levenskwaliteit was op en over. Net als bij mijn oudste zus was nog verder proberen om door te gaan niet meer aanvaardbaar en werd onmenselijk. 

In mijn ogen een besluit dat respect verdient zeker na hun inzet en volharding om te proberen er toch nog steeds iets van te maken. 

Kiezen voor kwaliteit van leven tot dat écht niet meer lukt. Ik sluit me bij dat uitgangspunt persoonlijk van harte aan. 

Mijn kids hoor ik nu zeggen: "Nou, doe nog maar effe niet." Dat is super lief en ik heb nog zat plannen om nog lekker en gezond te willen doorgaan. Toch moet je ook realitisch blijven. Je blijft, en dat geldt voor iedereen, immers maar mens van de dag of, zo weet ik uit heel veel ervaringen, nog veel korter. 

Frans Captijn  

email: captijninsight@gmail.com  

Bouw blog: https://pyramidhousethailand.blogspot.com

Mensen komen niet voor niets in je leven (voorbij). Ook Henk niet.

Afgelopen dinsdagmiddag is mijn zwager, ik noemde hem vaak broer, Henk overleden. Ik had regelmatig contact met hem. Samen met mijn jongste zus kwam hij ook in Thailand bij ons aan. 

Hij leed aan een zeer zeldzame vorm van schildklier kanker waartegen nog geen behandeling is. Samen met mijn zus heeft hij een anderhalf jaar durende strijd geleverd in een gevecht dat feitelijk, op voorhand al, niet te winnen was. 

Helaas is Henk voor ons de volgende in een rijtje directe familieleden die dit jaar zijn over gegaan. En ook in de familiekring van Phatsamon was het deze week weer raak. Het lijkt dit jaar niet op te houden.

Fijn dat ik Henk heb leren kennen. Hij was een trouwe lezer van mijn weekblogs. Regelmatig reageerde hij er ook op en deelden we visies en ervaringen met elkaar. 

Naar aanleiding van mijn blog over vriendschap, ergens in april vorig jaar, had ik een gespek met een goeie Nederlandse vriend van me in Mae Rim waar we regelmatig op vakantie zijn. 

We bespraken dat mensen niet voor niets voor kortere of langere tijd in ons leven komen of kwamen. Niet alleen voor jezelf maar ook voor de ander. 

Vorige week stuurde hij me daarover, naar aanleiding van mijn blog van afgelopen vrijdag en de ontwikkelingen dit jaar in mijn familie, nog een notitie toe. Hij maakte die in 2018 voor zichzelf. Dieper inzicht en een super fijne handreiking om rust in je hoofd te blijven houden. 

Die notitie, met zijn visie en gedachten daarin, was een feest van herkenning en erkenning voor me. 

Voor mijzelf heeft het er alles te maken dat we in onze levensmissie willen en moeten groeien. Daar heb je alles vanaf je geboorte al voor in huis. Soms weet je dat zelf nog niet en moet dat ontdekt, wakker geschud, of aangejaagd worden. Soms weet je er niet of onvoldoende mee om te gaan. 

Er zijn anderen in je leven voor nodig om daarbij 'een handje te helpen'. Of je dat, en de wijze waarop, op dat moment nu op prijs stelt of niet. Die anderen komen automatisch en op het juiste tijdstip, bewust of onbewust, op je pad. 

Je hebt ze bijvoorbeeld nodig om te leren, om steun te krijgen, om te delen, om de koers van je levenspad in de voor jou (meestal achteraf gezien) betere en/of juiste richting te sturen, of bijvoorbeeld om door moeilijke situaties heen te gaan. En omgekeerd hebben die andere mensen vaak jou juist weer nodig om hetzelfde te laten gebeuren en te ervaren.  

Als je oprecht daarvoor gaat en er voor open staat, wil je geen energie van een ander aftappen of je laten misbruiken door een ander. Je bent een tijd(je) zender en ontvanger van en voor elkaar. Een kwestie van oprechte aandacht. Je luistert en spiegelt je, aan dat wat jou aanspreekt of wat jij zinvol vindt, aan de ander. Over en weer geef en gebruik je op een respectvolle manier zaken en inzichten van elkaar die jij nodig hebt om te groeien en je levensweg verdere invulling te geven. 

En dat een tijd(je) samen op kan in mijn beleving langer of korter en zelfs levenslang duren. Net zolang als 'de situatie' dat voor elkaar nodig heeft. 

Henk

En zo kwam ook Henk op enig moment niet alleen in het leven van mijn jongste zus en haar kinderen (en mijn jongste zus in het leven van Henk en zijn kinderen), maar kwamen ook Henk en ik met elkaar in contact. Het was daarnaast super elkaar ook in Thailand veel beter te hebben leren kennen. Naast enorm veel schik met elkaar hadden we regelmatig ook fijne en diepgaande gesprekken. 

Als ik nu op de vriendschap met Henk terug kijk, dan krijg ik in relatie van mijn onderwerp van deze week een aantal antwoorden op die vragen waarmee hij impact heeft gehad op mijn levensweg tot nu toe en waarvoor ik hartstikke dankbaar ben.

 
Voor mij heeft hij me tenminste de volgende zaken voorgeleefd:
# Flexibiliteit geeft stabiliteit.
# Humor en creativiteit maken zaken vloeibaar.
# Wacht niet met genieten op later. Bouw het in je levenspatroon en ritme in om het leven steeds te vieren.
# Zijn slogan: “Don’t worry, be happy” (tot op zekere hoogte. Straks meer).
 
En eigenlijk was dat toch over het algemeen vanuit de zonnige kant van zijn, in mijn ogen, fijne leven. Een levenswijze die lang niet iedereen altijd begreep of iets mee op had. 

In de laatste bijna anderhalf jaar heb ik ook een andere mooie kant van hem mogen leren kennen. Dingen die hij goed voor de buitenwereld verborgen wist te houden maar er weldegelijk toe deden. En eigenlijk, als je diep in zijn ogen keek, kon je dat ook zien. Je ogen zijn immers de spiegels van je ziel heb ik hier geleerd en ontdekt. 

Zaken soms als ongeloof in-, en twijfel aan- respect voor zichzelf. Of hij het ‘allemaal wel waard was”. 

Een van, zoals hij me onlangs schreef, pessimisme (soms not so happy als hij de buitenwereld vertelde) dat zich uitte in somberheid. Een trekje dat hem geen goed deed in hun strijd.

Soms ook een van angst en verstrikt blijven in zorgen. Zeker in die laatste maanden van zijn leven.

Mooi? Ja, het maakte hem compleet. Henk was een normaal (mensen) mens.
Iedereen neemt zijn/haar opvoeding, achtergronden, stijl, gedrag en levenslessen mee. Automatisch aangeleerde overlevingsmechanismen. Niet meer dan normaal. En iedereen brengt dat op zijn of haar eigen manier in contacten met anderen in. En juist daarin zit ook die onderlinge kracht van verbinding in relaties. 
En nee, soms is dat niet leuk om mee om te gaan, of om mee om te moeten gaan (vaak vond hij het super balen voor mijn zus zoals je me een aantal keren vertelde) maar het maakt wel Henk, DE, Henk zoals hij werkelijk was. Respect daarvoor.

Respect ook voor zijn/hun strijd. Echt petje af! Het leverde me nog een extra les van hem op:

# Doorzetten en daarbij zoveel mogelijk kiezen voor kwaliteit van leven (Ik kom daar komende week op terug) tot dat écht niet meer lukt. 

Hij liet zien dat dat punt haast oneindig ver weg ligt. 

Ik ben helaas, alweer, een familielid en zoals ik al zei ook nog eens een trouwe en betrokken lezer van mijn weekblogs kwijt. 

Gelukkig heb ik mijn visie van hierboven, onze complimenten, en mijn dank aan hem, een kleine twee weken geleden, toch nog in een brief met hem kunnen delen. 

Dank je Henk dat we een seizoen in ons leven samen konden reizen en genieten van-, en groeien door elkaar. Dat je deel van mijn leven bent. We zijn elkaar zoals jij ook aangaf niet voor niets tegen gekomen.

Jouw laatste woorden aan mij, afgelopen maandagavond nog, waren:"Dank voor de vele mooie momenten met jou. Samen met Phatsamon voor altijd in mijn hart." 

Van harte spiegel ik die fijne woorden van ons uit ook terug naar jou broer. 

Frans Captijn  

email: captijninsight@gmail.com  

Bouw blog: https://pyramidhousethailand.blogspot.com