vrijdag 14 november 2025

'De mortuis nil nisi bene'? Helaas, ik heb nog steeds te vaak nachtmerries.

Het Nederlandse spreekwoord : 'Over de doden niets dan goeds' is een, op de keper beschouwd foute, vertaling van het van oorsprong Latijnse gezegde; 'De mortuis nil nisi bene'. 

De juiste vertaling is: 'Zeg niets over de doden, tenzij op een goede manier'. 
Die juiste vertaling spreekt me aan. Je mag op een respectvolle, eerlijke manier spreken over de overledenen, zelfs over zijn zwakke punten, zolang het maar op een passende manier gebeurt. Dat laatste zal moeilijk voor me zijn maar ik doe een poging omdat ik mijn verhaal kwijt wil.

Afgelopen week kwam ik bij toeval een bericht tegen dat de oud-burgemeester van Middelburg, eerste kamer-lid en rechter, Koos Schouwenaar, op 13 juli dit jaar is overleden. Aan zijn overlijden ging een lange periode van ziekte vooraf zo las ik. Een triest verhaal dat je werkelijk niemand gunt en ook voor dierbare naasten enorm moeilijk is geweest om mee om te gaan. 

Geweldige recensies, lofprijzingen en fantastische eerbetonen sieren de media. En ja, als jarenlange inwoner van Middelburg, eer ook ik zijn betrokkenheid als burgemeester van de Middelburgse en Arnemuidense gemeenschap. Hij wordt een goede burgervader genoemd en zo voelt dat ook voor mij nog steeds. Hij was er voor de inwoners. En inderdaad om zijn humor, speeches en zelfspot kon ook ik regelmatig lachen. Ook voor mij dus een fijne burgemeester.
 
Aan de andere kant voor mij, ik moet volgens het gezegde immers eerlijk zijn (maar heb er moeite mee om het respectvol uit te drukken), ook een rat, sluwe vos en asshole als regiobestuurder. Daar waar zijn rol als 'verbinder' zo wordt geprezen heb ik totaal andere ervaringen. 

Hij was voor mij één van de drie hoofdrolspelers, en let wel de enige bestuurder in dat rijtje, die de grondleggers zijn geweest om mij ziek en kapot te maken. Doortrapt me te laten afknappen en uiteindelijk, na een lange worsteling om dat tegen te gaan, toch te laten opgeven. 

Na zoveel jaren komen tot op de dag van vandaag nog regelmatig zijn/hun respectloze spelletjes in nachtmerries bij me terug. En dat allemaal ondanks alle inzet en fysieke en mentale behandelingen die daar maanden lang door diverse specialisten tegen zijn ingezet. 

Naar buiten toe oogenschijnlijk de verbinder. Achter gesloten deuren juist de vernietiger. Als hij je niet moest of een organisatie waar hij medeverantwoording voor moest dragen totaal niet zag zitten dan merkte je dat wel. Zijn destructieve opstelling en houding, de voortdurende doortrapte sluwe aanval, het spel met collega's en leidinggevenden, was geopend en je kwam er gaande weg wel achter wat de opbrengst daar van was. Iets nog positief opbouwends werd niet meer ingebracht. Je werd persoonlijk en als organisatie dieper in de grond getrapt ondanks alle goeie bedoelingen, intenties en inzet van iedereen die daar juist de schouders onder aan het zetten waren.

Ik hield van onze pracht club en organisatie. Super gemotivereerde en goed willende collega's en niet te vergeten al die vrijwilligers in onze regio/provincie die de het aandurfden om in de stroom van veranderingen mee te gaan. Een eer om enthousiast leiding aan te mogen geven.   

Zijn voormalige Zeeuwse collega's, die zich er niet over zullen uitspreken, herinneren zich de diverse gebeurtenissen in het Dagelijks- en Algemeen Bestuur van de Regionale Brandweer en nadien Veiligheidsregio. Volledige desinteresse. De vergadertijd benutten om stukken van andere vergaderingen voor te bereiden en, op het eind, nog een aantal misselijk makende opmerkingen van zijn beleidsadviseurs die hij had mee gekregen op tafel te droppen om er zelf hard om te lachen. Het werd volkomen tijdverspilling. 
En die humor en zelfspot werd op een fantastische manier, op zijn zachts gezegd niet respectvol, naar collega's en de organisatie ingezet. "Sla mij maar!" tegen een collega bestuurder die er boos om werd. Ik heb het al eens eerder gedeeld. Kinderachtig spel, een bestuurder onwaardig. 

Die andere collega's, die konden niets. Ze waren afhankelijk en daar wist Koos met zijn ondermijnende spelletjes heel goed gebruik van te maken. De lachers op zijn hand en de grijns op zijn gezicht na wederom een 'overwinning' om de samenwerking om zeep te helpen. 
Twee handen op een buik met de Commissaris van de Koningin en voldoende oneerlijke informanten die allemaal teveel van elkaar afwisten om de vuurtjes nog eens extra aan te wakkeren. Bewust zwart maken in het brede netwerk. 

Die destructieve opstelling en houding heeft mensen ziek gemaakt en heeft de gemeenschap klauwen met geld gekost. Hoe het met mij daar is afgelopen en de advocatuur die daar van heeft 'meegenoten' is daarvan maar een klein voorbeeld.

Bij mijn aantreden was een van de opdrachten aan mij om een hulpverleningsdienst te bouwen en de contacten met partners leven in te blazen. 
Als brede groep partners in het domein van veiligheid spendeerden we dagen om daarvoor, gedragen door het veld, met een oplossing te komen. Het waren twee vliegen in een klap. Als eerste regio waren we er samen van overtuigd dat dat een netwerkorganisatie moest worden. Individuele herkenbaarheid en automatische ultieme samenwerking en afstemming voor het beste resultaat op het gebied van fysieke veiligheid en gezondheidszorg. Nauwe samenwerking bijvoorbeeld ook met defensie (die, ook betaald van onze belastingcenten, mensen en spullen hebben voor als het nodig was) en het Rode Kruis. En ga zo maar door. Hele logische samenwerkingsverbanden die je niet pas in het leven moet gaan roepen als de nood daar is. Je moet met elkaar opgroeien en vanaf het begin elkaar kennen en op elkaar zijn ingespeeld. 

Een veiligheidsregio op zich is immers helemaal niets. Het is een samengestelde netwerkorganisatie waarin organisaties als basis goed op elkaar zijn ingespeeld en waarbij het geleverde gezamenlijke resultaat beduidend beter, groter en met een hogere kwaliteit voor de burgers is, dan de optelsom van de individuele delen. 

Het hele idee werd getorpedeerd. Als projectleider werd me, onder aanvoering van de bestuurder van Middelburg, het bouwen van een netwerkorganisatie letterlijk verboden en er mocht niet meer over gesproken worden. Erg triest en een klap in het gezicht voor al die mensen die er tijden aan gewerkt hadden. 

Hoe fantastisch om te zien dat heel Nederland nu beschikt over Veiligheidsregio's in de vorm van, jawel, netwerkorganisaties. Het was voor Zeeland destijds een gemiste kans. En, let wel, dat zeg ik niet nu achteraf als betweter. 

Ik had super graag mijn klus in Zeeland willen afmaken maar aan een bewust gedood ongewenst Zeeuws paard trekken lukte me niet meer. 

Het zit me nog steeds erg hoog en kennelijk niet diep. Ik deel net met mijn vrouw dat na het schrijven van dit blog mijn hoofdpijn en druk achter mijn ogen van destijds weer helemaal terug zijn. Een kwestie van loslaten inderdaad. 
Misschien draagt het toch nog maar eens opschrijven bij aan wat minder nachtmerries over de belevenissen van die tijd en het toch ooit nog eens kunnen loslaten. 

Veel sneller dan gedacht bracht de hele situatie me jaren eerder naar mijn geliefde land waar ik na mijn pensionering wilde gaan wonen. Daar ben ik, achteraf, natuurlijk toch ook blij om en dankbaar voor. Toch had ik nog wel effe kunnen en willen wachten.


Frans Captijn  

Geen opmerkingen:

Een reactie posten