Verstoorde relaties tussen ouders en kinderen. Hoe vol kun je (nog) genieten van je leven?

Het zal wel weer toeval zijn maar in nog geen week tijd kreeg ik van drie verschillende mensen (koppels) schrijnende verhalen te horen over de verstoorde verhoudingen die ze met hun kinderen hadden gekregen. Mensen uit Amerika, Duitsland en België. Uit de Westerse wereld. Verbittering bij de kinderen was ontstaan en contact met hen zo goed als verbroken. In een geval was er helemaal geen contact meer. 

Helaas zijn deze ervaringen niet nieuw. De afgelopen jaren hier heb ik veel vaker dit soort verhalen gehoord. Zowel van de kant van ‘de kinderen’ als van ‘de ouders’ om de twee groepen maar eens zo te noemen. En let wel, in sommige situaties zoals bijvoorbeeld seksueel misbruik van kinderen, kan ik goed begrijpen dat de haat ten top is gegroeid en niet meer of heel moeilijk nog is om te buigen naar iets beters. In de meeste situaties echter draait het, als je er wat dieper op in gaat, om eigenlijk bijna helemaal niets. En toch, alles wat je aandacht geeft groeit. Het maakt je blind voor al dat goede dat er juist ook was en je verpest niet alleen je eigen leven maar ook (bewust?) het leven van de ander. Prachtig om het even ‘gemakkelijk’ weg te wuiven maar dat is slechts schone (of juist vuile) schijn.

Het is vrij eenvoudig om in boosheid en verbittering te springen. Al zeker in de westerse culturen. Familiebanden stellen daar in de meeste gevallen door individualisering steeds minder voor. Zeker als je dat vergelijkt met de cultuur van bijvoorbeeld Thailand waar familiewaarde, boven werkelijk alles, nog steeds de hoogste plaats in neemt. Overigens niet iets dat van mij altijd maar doorslaggevend hoeft te zijn maar weeldegelijk een zeer groot en waardevol goed.

Waarom het zo vaak voor komt dat een relatie tussen ouders en kinderen op enig moment verstoord wordt heeft in mijn beleving alles te maken met generatie verschil, anders denken, andere normen en waarden, wensen en verlangens, verwachtingspatronen (achteraf uitgesproken) over opvoeding, communicatiemogelijkheden (en verschil in educatie daarin tussen kinderen en ouders), de enorm grote invloed van een partner waarmee de kinderen thuis komen, het over iets niet met de ander eens zijn, en zeker ook respect.

In alle drie de verhalen die ik de afgelopen week hoorde speelt ‘gezichtsverlies’ een enorme rol. De ouders gaan maar door om naar de buitenwereld mooie verhalen te vertellen hoe fantastisch het allemaal met hen gaat en soms zelfs hoe trots ze op hun kinderen zijn. “Niets’ aan de hand. En wat ze daar mee doen is continu zichzelf gif toe dienen en zichzelf ziek maken. Een soort Facebook gelukkige familiefoto selfies tonen terwijl iedereen om hen heen weet en voelt dat het rammelt aan alle kanten en slechts ‘fake’ is.

Van die ‘kleine’ pesterijtjes als uitingen van boosheid en verbitterdheid. Zwijgen. Een straatje om rijden om elkaar maar niet te zien. Niet reageren op mails. Geen berichtje aan je ouders op vader- of moeder dag. Niet meer naar verjaardagen gaan laat staan nog feliciteren. Kleinkinderen weg houden. Meningsverschillen uit spelen in plaats van mening verschillen respecteren. Zeer strikte zwart-wit regels en voorwaarden invoeren voor als er dan toch eventueel nog eens een keer een treffen zou zijn. Etc., etc..  Het invoeren van allerhande onnatuurlijk gedrag en poppenkast spel.

Ouders zien hun kinderen vaak na hun huwelijk totaal veranderd en zien kanten van hun dochter of zoon die ze niet voor mogelijk hadden gehouden. Bitterheid… en waarvoor? Wat lost het op en wat maakt het allemaal niet kapot?

Er is een gezegde: "Verbittering is een gif dat JIJ drinkt, in de hoop de ander te doden." Een vast blijven klampen aan woede en haat over hoe iemand je onrecht heeft aangedaan, hoe iemand jou of iemand die je lief hebt heeft bezeerd. Je houdt vast aan de verbittering jegens de ander en bent je niet eens bewust meer van de oorzaak en de schade die het jezelf toebrengt. Je bent niet meer in staat om het reukloze, kleurloze gif nog te zien, en slaat dat gif als borrels in jezelf achterover. En daarmee beroof je jezelf van de volheid van je eigen leven. En… feitelijk ook bewust van dat van die ander.

Je bent mens en het is niet meer dan normaal dat je af en toe eens kwaad bent. Het is een onderdeel van ons leven. De vraag is echter wat je met je woede doet. Verbittering is een vorm van woede die werkt als een soort snelgroeiende kwaadaardige kanker. Het is een woede als een vuur dat een persoon voortdurend voedt en dat die persoon weigert om te laten doven. Zelfs als het alleen nog maar smeulende resten of sintels zijn, stoken ze het op en verlangen er als het ware naar dat het nooit dooft. Dat is allerminst de volheid van je leven leven. Het is zo gemakkelijk om in zo'n giftige, eenzijdige relatie te stappen omwille van degenen die je pijn hebben gedaan of waarvan jij in ieder geval denkt dat ze dat bewust hebben gedaan.

Verbittering is niet de beste oplossing. De eerste stap naar weer dat volle leven leven is om te gaan loslaten. Zie het als een uitnodiging van en voor jezelf. Ja, dat is vergeven. Weet je dat de ware betekenis van vergeven is 'een nieuwe kans geven'? Iets anders dan een tweede kans geven alleen onder jou eigen voorwaarden. Het verandert je hart om het gif van bitterheid en woede uit je wonden te halen en behoedt je van spijt achteraf.

En dit betekent niet dat je als zoon of dochter een soort van onderdanigheid ten opzichte van je ouders hoeft aan te nemen. Verre van dat. Het draait hier immers om wederzijds respect. Ook ouders kunnen vaak aardig koppig zijn en blijven. Het is een je open stellen voor elkaar en daarbij soms misschien ook eens een zonder te oordelen naar elkaar luisteren. 

Toen ik er met mijn Thaise vriendin over sprak maakte het haar bedroeft. Het is moeilijk om dit allemaal vanuit de Oosterse cultuur hier te begrijpen. Een kwestie van respect. Je ouders hebben jou het leven geschonken om er hier wat van te kunnen maken. Je mag er toch bijna altijd van uit gaan dat ze dat met de beste bedoelingen en vanuit hun eigen normen, waarden, achtergrond, mogelijkheden, scholing en situatie op dat moment, hebben gedaan. De diepere onderliggende intentie was er niet op gestoeld om jou geen kansen te geven of kapot te maken. Die was goed. En ja, achteraf kun je daar met de inzichten van nu anders naar kijken.

Zelfs in de zogenaamde Wai, de Thaise begroeting met de handen in de vorm van een knop van lotusbloem, heffen de Thai de handen voor hun neus als ze naar hun ouders groeten. De duimen onder de neusgaten. Je ouders hebben je de mogelijkheid gegeven om te kunnen ademhalen en daarmee van dit leven te kunnen genieten. Een vorm van respect.

Al vaak heb ik het verhaal gehoord dat mensen op het sterfbed van hun vader of moeder dan toch nog net dat inzicht kregen dat meningsverschillen mogen. Je hoeft elkaar daarvoor niet te haten. Je mag andere keuzes respecteren omdat je slechts de spiegel van jezelf hebt voor gehouden en je vaak hebt laten leiden door beïnvloeding van anderen. Meningsverschillen maken de wereld kleurrijker. Immers ook jouw kant is er maar slechts één.

Wees niet dom, stop met het verstoren van de volheid van je leven (en dat van anderen). Wacht niet langer. Geef je koppigheid en bitterheid op. Krijg nooit spijt. 
Ook jullie tijd raakt op.

Frans Captijn (Gangey Gruma) 

email: captijninsight@gmail.com  

Foto blog: http://franscaptijnhisworld.blogspot.com