Wat is eigenlijk eerlijkheid?

Ik heb in mijn leven vaak te maken gehad met mensen die oneerlijk waren. Toen ik hier de afgelopen week met een gast in een van onze programma’s over sprak kwam ik er achter dat ik de plank regelmatig misschien wel heel erg mis heb geslagen. Beter gezegd, ik kreeg een beeld van hoe mijn overtuigingen van ‘eerlijkheid’ completer zou moeten zijn.

Toen ik de vraag van hem kreeg; “Wat is eigenlijk eerlijkheid?”, moest ik daar even over nadenken. Na mijn eerste gedachten en spontane reacties bleek die vraag me veel meer te raken dan ik dacht. Ik ging er langer voor zitten om eens uit te zoeken en na te denken hoe het nu eigenlijk met dat woord ‘eerlijkheid’ zit. En alweer gaven boeddhistische achtergronden mij invalshoeken waarvan ik me tot die tijd niet bewust was. Een eye-opener.

Een van de basis uitgangspunten in het boeddhisme is dat je hier en nu leeft om goede dingen te doen. Beschadig in de eerste plaats jezelf-, en daarnaast ook de ander niet. Een van de diepere pijlers van Karma (actie).

Laat het Machiavelli principe (verdeel en heers) om over de ruggen van een ander ergens beter van te worden en om de touwtjes in handen te kunnen blijven houden even varen. Daarin ligt immers over het algemeen de bewuste intentie verborgen om anderen schade te berokkenen (bewust liegen is daar onderdeel van) om er zelf beter van te worden. Het is een soort stelen of criminele daad.

Als je praat over eerlijkheid is het eerst principe dat je eerlijk moet zijn naar jezelf. En om eerlijk te zijn naar jezelf put je uitsluitend uit JOUW eigen achtergrond en realiteit. Het is jouw basis voor karma, actie (geven & ontvangen). Deze realiteit is jouw spiegel van waaruit je de boodschappen uit de wereld om je heen (relaties) ontvangt én benadert.

Als je dus het gevoel krijgt dat mensen om je heen oneerlijk zijn, kijk dan eerst eens heel diep in jezelf. Vraag jezelf dan eens of dat wel echt zo is. Kun je dat wel heel zeker stellen? Ken je de realiteit van de ander? Heb je de tijd wel genomen om je in die (andere) realiteit / achtergrond te verdiepen?

De vierde leefrichtlijn in het Boeddhisme gaat over het geen onwaarheid spreken. Met onze uitspraken kunnen we veel mensen beschadig en omgekeerd andere mensen ons.

Soms kun je de pijn voelen door de, in jouw ogen, leugens die door anderen over jou verteld zijn of worden. Maar mensen zijn mensen, ze maken fouten, ze kunnen misschien onder stress staan, een scherp woord zeggen. En als jij daar op jouw manier open voor staat dan kun je je geraakt voelen. 

In de meeste gevallen is er echter helemaal geen kwaadaardige opzet in het spel (er is helemaal geen intentie om te liegen). Er wordt helemaal niets persoonlijks mee bedoeld. Mensen zijn nu eenmaal feilbaar en onder diverse omstandigheden zijn ze te gehaast, zich onbewust, en maken ze fouten. Ze hebben wel degelijk de intentie om eerlijk te zijn, de (hun) waarheid te spreken en oprecht te zijn.

Ze gebruiken alleen soms de verkeerde woorden, slaan de verkeerde toon aan of gebruiken een ‘muziek’ die bij jou niet goed valt in hun reactie. Misschien zijn ze het zichzelf niet eens bewust, net zoals jij het je niet altijd bewust zult zijn, dat er andere meningen, culturele achtergronden of overtuigingen zijn.

Het is wel zo enorm makkelijk om jezelf in een verongelijkte positie te zetten…, te denken; “Dit gebeurt mij nu ook altijd…’, ‘zie je wel iedereen is tegen mij of liegt tegen me.’ Misschien kun je op een andere manier denken, of nog beter voelen; "Ze proberen me te helpen om een succes van me te maken". Zie het eens als een persoonlijk leerproces om eerst verschillende invalshoeken en uitgangspunten te onderzoeken voordat je de stap zet om te denken en/of te stellen dat er gelogen is. Dit helpt je om een relatie levend te houden en er in te blijven vertrouwen. Zonder dat vertrouwen is de bezieling in een relatie weg.

Als jij in balans bent / blijft (equanimity) kun je op een gepast moment de ander vragen naar zijn of haar achtergronden of beweegredenen van de reactie. Zeker weten dat je meestal verbaast bent, en misschien zelfs ook nog wel hard lacht, als je dat vanuit hun spiegel mag ervaren. En als je dan toch in die spiegel kijkt… geef jezelf dan eens een knipoog en vergeef die ander (en jezelf). Vergeven (wat niets anders betekent dan een nieuwe kans geven) is een onderwerp op zich. Door meditatie kun je er achter komen wat dat betekent. Het leert ons dat we ons niet bezwaard of aangevallen hoeven te voelen en ook geen gevoelens van wraak hoeven te gaan koesteren als zaken zich tegen ons lijken te keren.

Eigenlijk immers heeft iedereen zijn beste intenties en het hart op de juiste plaats maar het lukt niet altijd om dat ook te laten zien. Sommige mensen kennen helaas zo weinig compassie, liefde en wijsheid, dat ze voortdurend en zonder het zelfs te weten dingen doen die anderen schade toebrengen. Dat is tragisch, maar we moeten onszelf daarin niet verliezen en er in mee gaan als we dat merken. Weet dat er veel mensen wanhopig verward zijn en nog moeten leren dat de manier om werkelijk gelukkig te leven, te maken heeft met het los laten van allerhande verlangens en je open stellen voor vriendelijkheid en behulpzaamheid naar de wereld om je heen.

Het boeddhisme leert ons dat we hier op aarde zijn om in ons leven te leren. Iedereen leert, verandert en groeit. En als je daar eens bij stil staat geeft het je de mogelijkheid om onbaatzuchtig te leven, goede dingen te doen die openheid, blijdschap en harmonie opleveren.

Frans Captijn

Ben je wel een goeie vader / moeder na je scheiding?

En alweer een fantastisch cadeautje dat ik 'zomaar' gisteren ineens in Villa-Asia in de schoot geworpen kreeg. 

Het eerste dat er na het stellen van deze vraag in de dialoog op kwam was of je dan wel zeker weet of je vóór een scheiding wel een goeie vader of moeder was. Kortom de vraag; Wat is goed? 

We leren dan wel van alles en overal kun je boekjes vinden maar vaak is opvoeden een kiezen voor een gewenste situatie die geboren is uit ervaringen uit je eigen verleden en jeugd. Kortom, een soort proberen na te apen van dat wat je altijd in je eigen jeugd fantastisch vond en een absoluut 180 graden veranderen van dat wat je zelf nooit meer zou willen ervaren. En daar bovenop iets dat je zelf miste. 
Vader of moeder zijn kun je niet leren uit een boekje. Natuurlijk kunnen handige tips daarin en ideeën van directe familie en vrienden welkom zijn en toch... je maakt het zelf en dat is over het algemeen een ervaring opbouwen vanuit een ervaring die er eigenlijk helemaal niet is. Een soort "learning by doing".

Je kijkt naar, aan de buitenkant ogende, ideale gezinnen en gezinssituaties en spiegelt jezelf in de rol van vader of moeder om dat te kunnen bereiken. Steeds meer kom ik er, onder andere door verhalen die ik hier hoor, achter dat dit heel vaak 'slechts' buitenkantjes, uiterlijke schijn en materieel vertoon blijkt te zijn. Achter die glimmende buitenkant gaat helaas vaak heel erg veel schuil... En goed, je gebruikt je omgeving als spiegel om te kijken hoe jij het al dan niet wilt doen.

Je leert dus om, op jouw manier en vanuit jouw overtuigingen, jouw normen en jouw waarden, vader of moeder te worden. En net als je het bent of jouw meesterschap erin denkt te hebben gevonden, verdwijnen dan je kinderen weer die eigenlijk ook jouw kinderen niet eens waren. Er is, zoals Kahlil Gibran zo mooi zegt, niets van jou bij.
"Zij komen door je, maar zijn niet van je, en hoewel zij bij je zijn, behoren ze je niet toe." En zij doen het meestal weer anders vanuit hun ervaringen met jou en het hele riedeltje begint weer van voor af aan.

Wat goed is of wat slecht is dus eigenlijk uiteindelijk alleen maar jouw eigen spiegel. 

En dan komt er in een relatie een scheiding. Je krijgt op een andere manier de zorg. Omgang met nog steeds de kinderen die jullie samen ooit zo graag wilden, althans laten we daar van uit gaan. In de dialoog die wij hier hadden werd er ook weer iets moois gevonden.

Op zo'n moment ga je je als vader of moeder vaak proberen te bewijzen. Je gaat een beetje zowel een vader als een moeder rol (of omgekeerd en dat is eigenlijk op zo'n moment zo'n beetje het zelfde) op je nemen. Dat ontaard regelmatig in overdreven je best doen tot soms zelfs aardige verwennerijen aan toe. Je gaat op zoek naar die andere zorgzame vader of moeder en vind ook daarin jouw weg. En het maffe is... de genen die het ondergaan wordt eigenlijk nooit naar hun mening gevraagd. 

Je wringt je in allerhande bochten om het toch vooral maar goed te doen. Creatieve voorbeelden te over. Jij voelt wat jij denkt dat zij nodig hebben. Achteraf, zo bleek althans in het gesprek hier, sla je de plank vaak volkomen en ver overdreven mis. 

Als je creatief genoeg bent om te ontdekken of aan de bron te vragen wat er echt in die situatie gewenst is dan sta je versteld van het meestal eenvoudige antwoord. ER ZIJN

En het gekke, fysieke afstand is daarbij met gemaak te overbruggen door nabijheid van dat zijn. Van aandacht, van op een gewone manier liefde. Van eerlijkheid van het uitstralen van jouw eigen (nieuwe) geluk en van die energie je kinderen laten genieten. 

Dat is veel minder werken. Absoluut ook geen bewijzen (voor de buitenwereld?) maar je gewoon als kwetsbaar mens (en als dat naar je kinderen al niet kan naar wie dan wel) open stellen vanuit een vertrouwen in elkaar...

Jeetje, wat een geschenk weer op een warme donderdagmiddag in Thailand. Echt een totaal andere be-leving dan in mijn vorige leven.

Of ík een goede vader ben? Dat kunnen er maar een paar echt beoordelen en vooral NIET de wereld om me heen en zelfs niet een Raad voor de Kinderbescherming of een rechtbank waarmee ik ooit te maken kreeg. Bij mij voelt het in ieder geval goed en van mijn blijdschap, emotie, en ook verdriet (ook al zit daar 11.000 km tussen) genieten we met en van elkaar. Dat heet volgens mij verbinding.

Frans Captijn  

Vrij zijn in verbinding

Komende week start ik met een 10-daags buddy programma dat ik als thema de naam “Vrij zijn in verbinding” heb mee gegeven. Een fantastisch mooie werkmap in het Engels, met dank aan mijn vrouw, ligt inmiddels voor onze internationale gast klaar.

Thema’s voor dit soort programma’s vallen me altijd in na het levensverhaal van deelnemers dat ik bij de intake hoor . Als ik zo’n enorm persoonlijk verhaal bij me laat binnenkomen dan gaat mijn onderbewuste er misschien wel heel bewust mee aan de slag. Individuele puzzelstukjes, die het uiteindelijke programma gaan vormen, verschijnen zomaar. Het zal de werking van het universum wel zijn… En zonder er om te vragen plopt er onverwacht letterlijk een beeld ergens om me heen op dat als metafoor het thema van het programma aan geeft en helder maakt.

Dit keer kwam het beeld van de foto bij dit blog in me op. Ik maakte die foto een jaartje geleden, hier vlakbij, in de Queen Sirikit Botanic Garden. En nu ik hem weer tegen kom, getriggerd door een groepsprogramma in januari,  zegt hij me steeds meer vanuit de achtergronden van het boeddhisme.

Het is Valentijnsdag vandaag en hier bij toeval ook ‘Makha Bucha day’.  Geliefden krijgen soms bloemen en speciaal ook vandaag krijg de Buddha bloemen. De lotusbloem.

Het blad van de lotusbloem drukt heel mooi het thema voor het programma van volgende week uit. Het blad laat waterdruppels verbinden. Ze worden als parels. Eén met zichzelf en slechts licht verbonden met het blad. Een unieke ‘gave’ of speling van de natuur van het lotusblad. Mooi, helder, speels, aanwezig en ook super los. 

Deze manier van Zijn houdt je niet alleen helemaal helder bij jezelf maar houdt je ook in vrij contact met de wereld om je heen. Het heeft iets van loslaten en verbinden tegelijk. Het draait immers om jou en je bent er ook weer niet alleen. Je mag er zijn zoals je bent. Een vorm van ‘visible emptiness’ er hoeft niets af en er hoeft niets bij. Het is gewoon goed zoals het is.

Vrij zijn in verbinding… het gaat alweer mooi worden komende week.

Frans Captijn

De strijd niet aangaan maakt mooier.

Met een van de fijne groepen die hier was kwam het tijdens een communicatiecafé over het thema Strijd. Het bleek een verbindend thema tussen alle persoonlijke vraagstukken waarmee de deelnemers individueel aan de slag waren.

Steeds vaker kom ik er achter wat een enorme meerwaarde oprechte en open dialoog heeft.

Communicatie die er toe doet, waar geen enkele verdediging (lees ‘strijd’) in zit. Waar mensen oprecht naar elkaar luisteren in plaats van de spreektaal van de ander te gebruiken om hun eigen verhaal te maken. Dit soort dialoog, ten opzichte van een debat (strijd gericht op overtuigen) levert nieuwe inzichten, creatieve gedachten, openingen en… maakt zacht.

Mensen worden veel meer benaderbaar en drukken zich primair vanuit hun onderbuik in plaats van vanuit hun hoofd uit. Er is namelijk ook helemaal niets te overtuigen. De achtergronden, ervaringen en inzichten van andere mensen ken je meestal ook helemaal niet eens. En wat is dé waarheid eigenlijk? Het is alleen maar jouw waarheid.

Als overtuigen gericht is op het ‘jouw zin krijgen voor jouw standpunt’ dan heb je op voorhand al verloren. Een compromis kent twee mensen die onder de zichtbare ijsberg van ‘overwinning’ ontevreden blijven omdat ze niet helemaal dat hebben gekregen wat ze wilde hebben. Moe van de strijd of alleen al door het niet aan willen gaan van een strijd nemen ze genoegen met een compromis. Nou eigenlijk nemen ze er niet eens genoegen mee. Het gezeur blijft en woekert, als een soort veenbrand onder de grond, voort.

Tijdens ons communicatiecafé deden we weer fantastische ont-dekkingen.

Een hele leuke wil ik je in dit blog niet onthouden. We kwamen er achter dat het Engelse woord voor ‘Strijd’ zelfs een opbouw kent in energie die die strijd kost. Als je je daarvan gewaar bent kun je in een veel vroeger stadium voor jezelf voelen wat en tot hoever je een strijd wilt aan gaan.

Strijd:

• Game, 
• Competition /party 
• Contest 
• Quarrel 
• Struggle 
• Fight 
• Wrestle 
• Battle 
• War

Tot en met Game is het meestal nog wel leuk. Party kent zelfs twee kanten. Het is in een ander opzicht ook ontspanning.

Wij werden ons bewust dat het aan gaan van een strijd met de buitenwereld maar ook met de binnenwereld vaak zoveel energie kost dat het jezelf kan uitputten. Op je (slechts jouw) strepen blijven staan daarentegen verstart, verhard, verkrampt en beschadigt uiteindelijk. Dat houdt overigens niet in dat je dus alles maar moet accepteren. Waar het hier om gaat is de wijze waarop je dat aan pakt. 

Een ander standpunt innemen of oprecht investeren in de invalshoeken en uitgangspunten en cultuur van de ander lost vaak snel heel veel op. Het geeft je in-zicht en acceptatie vanuit veerkracht en flow. Het maakt milder, zachter en mooier.

Spanning en stress verdwijnen als sneeuw voor de zon. Dat laat je adem halen, je balans houden en af en toe met een knipoog naar de wereld om je heen kijken en veel meer genieten.

Frans Captijn